Ayçiçeğinde ithalat baskısı

ALİ EKBER YILDIRIM

İZMİR - Ayçiçeği üretim merkezi olarak bilinen Trakya’da hasat başladı. Geçmiş yıllarda 20 gün süren hasadın bu yıl yağışların etkisi ile ekim döneminin uzaması nedeniyle hasadın da 40-50 güne yayılması bekleniyor. Üretici ülkelerde üretimdeki artışa bağlı olarak ayçiçeği fiyatının düşmesi iç piyasada ithalat baskısı yarattı. 

Ayçiçeği üretiminin Türkiye’de 1.2 milyon ton, Bulgaristan’da 1.8 milyon ton, Romanya’da yaklaşık 2 milyon ton, Rusya’da 9 milyon ton ve Ukrayna’da 12-13 milyon ton olması bekleniyor. Geçen yılında üzerinde gerçekleşmesi beklenen bu üretim dünya piyasalarında fiyatın düşmesine yol açarken Türkiye için de ithalat baskısı yaratıyor. 

Konya Şeker, ithalat baskısını kırmak ve fiyat düşüşünü engellemek için piyasaya müdahale ederek ayçiçeği avans fiyatını açıkladı. Trakyabirlik ise, ayçiçeğinde uygulanan gözetim fiyatının ton başına 650 dolardan 800 dolara çıkarılması için hükümetin kararını bekliyor. Trakyabirlik gözetim fiyatına göre ayçiçeği alım fiyatını açıklayacak. Bitkisel yağ sanayicileri ise gözetim fiyatının artırılmasına karşı çıkıyor. 

Konya Şeker 1300 lira fiyat açıkladı 

Hasadın başlamasına rağmen durgun geçen ayçiçeği piyasasını Konya Şeker’in açıkladığı avans fiyat hareketlendirdi. Konya Şeker, 2014 ürünü yüzde 44 yağlı ayçiçeğinin tonuna 1300 lira, yüzde 45 yağlı ayçiçeğinin tonuna 1320 lira, yüzde 50 yağ oranlı ayçiçeğine ise 1420 lira avans fiyat açıkladı. Pankobirlik Ge- Sanayicinin fiyatı bin 200 lira nel Başkanı ve Konya Şeker Yönetim Kurulu Başkanı Recep Konuk, Rusya’da ayçiçeği fiyatlarının hasat sezonunun başlamasıyla birlikte Temmuz ayında ulaştığı 390 dolardan 300-310 dolara gerilediğini belirterek, bu fiyatın iç pazarda ayçiçeği fiyatları üzerinde baskı oluşturduğunu söyledi. Türkiye ayçiçeği ihtiyacının yarısından fazlasının ithal ürünle karşılandığını hatırlatan Konuk, “Bu nedenle ürün fiyatının oluşması ithal fiyatlarıyla bağlantılı. Büyük alıcılar ve birlikler fiyatlarını belirlemek için genellikle dünyadaki büyük üretici ülkelerdeki fiyatlara göre pozisyon alıyorlar. Hasadın başlamasıyla Rusya’daki fiyatların önce geçtiğimiz yılın seviyesine gerilemesi ve ithal ürün fiyatlarındaki beklentinin geçtiğimiz yılın da altında oluşması, hasat başlamasına rağmen büyük alıcılar ile tüccarın pazara girmemesi üzerine tıpkı geçtiğimiz yıl olduğu gibi ilk harekete geçen yine Konya Şeker oldu. Geçtiğimiz yıl açıkladığımız avans fiyatların ortalama yüzde 15 üzerinde bir fiyat belirledik. Bir önceki yıla göre ithal ürünün 20-40 dolar arasında düşük bir fiyattan işlem görmesine rağmen geçen yıl açıkladığımız avans fiyatlarını ton başına 170 lira artırdık” dedi. 

Trakyabirlik 10 güne kadar fiyat açıklayacak 

Konya Şeker’in avans fiyat açıklamasından sonra gözler ayçiçeği üretiminin yoğun olarak yapıldığı Trakya’ya ve Trakyabirlik’e çevrildi. Trakyabirlik Yönetim Kurulu Başkanı Rafet Sezen DÜNYA’ya ya yaptığı açıklamada iç piyasayı ve dünya piyasasını yakından izlediklerini belirterek 5-10 gün içerisinde fiyat açıklayacaklarını söyledi. Ayçiçeği ithalatında uygulanan gözetim fiyatının ton başına 675 dolardan 800 dolara çıkarılması için Ekonomi Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü’ne başvuruda bulunduklarını belirten Sezen, teknik çalışmanın yapıldığını, hükümetin bu konudaki kararının beklendiğini belirterek, gözetim fiyatına göre Trakyabirlik olarak fiyat açıklayacaklarını anlattı. Birlik olarak avans fiyat değil, ön fiyat açıklayabileceklerini vurgulayan Sezen, şunları dedi: “Bölgemizde hasat başladı. Bize bugüne kadar 22 bin ton ayçiçeği geldi. Üretimin 1 milyon 200 bin ton civarında olacağını tahmin ediyoruz. Verim yüksek. Gelişmeleri izliyoruz. Fiyatımızı 5-10 güne kadar açıklarız. Amacımız fiyatın 1200 liranın altına düşmemesi. DİR kapsamında yapılan ithalata sıkı denetim getirilir, gözetim fiyatı istediğimiz 800 dolara yükseltilirse üreticinin büyük bir sıkıntı yaşamadan bu ürünü en iyi şekilde değerlendirmiş oluruz.”

Sanayicinin fiyatı bin 200 lira

Ayçiçeği piyasasını DÜNYA’ ya değerlendiren Trakya Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Başkanı Suat Öztürk de gözetim fiyatının yükseltilmesine karşı olduklarını söyledi. Trakya Bölgesi’nde 600- 650 bin ton rekolte beklediklerini ve bunun 300 bin tonunun Trakyabirlik tarafından satın alınacağını hatırlatan Öztürk, şu değerlendirmeyi yaptı: “Hasat başlayalı henüz bir hafta oldu. Bu sene yağışlar nedeniyle ekim dönemi çok uzadı. Hasadın da geçmiş yıllardan farklı olarak 20 gün değil, 40-50 gün süreceğini tahmin ediyoruz. Bu ürünün bir anda piyasaya yığılmasını önleyecek. Sanayiciler olarak yüzde 40 yağ oranlı ayçiçeğinin tonunu bin 200 liradan alıyoruz. Ancak Trakyabirlik’in açıklayacağı fiyat çok önemli. Dernek olarak Trakyabirlik’i ziyaret ettik. Görüşlerimizi paylaştık. Gözetim fiyatının artırılmasına karşıyız. Trakyabirlik’in gözetim fiyatına güvenerek bir fiyat açıklaması da doğru değil. DİR kapsamında ithal edilen veya boya sanayinde kullanılmak üzere yapılan ithalatta sıkı bir denetim yapılması konusunda hemfikiriz.”