AB destekli kırsal kalkınma programında 100 milyar lira yatırım, 100 bin istihdam

Tarım ve Orman Bakanlığı'nın verierine göre 2007-2013 yıllarına ait bütçe dönemiyle AB destekleme mekanizması, aday ülkelere yönelik "Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA)" adı altında birleştirildi.

AB Katkılı Kırsal Kalkınma Destekleri (IPARD) çerçevesinde bakanlıkça hazırlanan IPARD programları Avrupa Komisyonu tarafından onaylanarak ülkenin, kırsal kalkınma alanındaki AB hibe fonlarından faydalanmasının önü açıldı.

Programı uygulamak üzere 2007'de kurulan Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK), 2011'de Avrupa Komisyonu'ndan gerekli yetki devrini ve akreditasyonu alarak IPARD fonlarını ülkede kullandırmaya başladı.

42 kentte uygulandı

AB ve Türkiye'nin eş finansmanıyla 42 ilde uygulanan IPARD Programı ile yatırımcılar tarafından hazırlanan projelere 16 farklı sektörde, onlarca iş koluna destek veriliyor.

Hayvancılık ve çiftlik faaliyetlerinin çeşitlendirilmesiyle ilgili projelerde 500 bin, işleme ve pazarlama alanındaki projelerde ise 3 milyon avroya kadar olan yatırımlara yüzde 50-70 hibe desteği sunuluyor.

IPARD proje başvuruları çeşitli dönemlerde çıkılan çağrı ilanları kapsamında alınıyor. 2011'den itibaren IPARD-I ve II programı kapsamında 28 başvuru çağrı ilanına çıkıldı.

Kadın ve gençlere pozitif ayrımcılık

IPARD ile kadınlara ve gençlere pozitif ayrımcılık yapılıyor. Proje seçimlerinde uygulanan sıralama kriterlerinde, kadın yatırımcılara ve kadınları istihdam eden yatırımlara, ayrıca 40 yaşın altındaki genç yatırımcılara öncelik tanınıyor.

Genç yatırımcılara hayvancılık projelerinde yüzde 5 ilave hibe veriliyor. Toplam yatırımların yaklaşık yüzde 67'si genç yatırımcılar tarafından, yüzde 42'si ise kadın girişimciler tarafından hayata geçirildi. Hem kadın hem genç kategorisinde olan yatırımcılar da bulunuyor. Kooperatif ve üretici örgütlerine proje seçiminde öne çıkması için ilave puan veriliyor ayrıca hibe oranı yüzde 10 artırılarak kolektif yatırımlar teşvik ediliyor.

Dağlık alanda yapılan hayvancılık yatırımlarına ise yüzde 5 ilave hibe desteği veriliyor. Söz konusu desteğin yanı sıra IPARD projelerine KDV ve diğer tüm vergilerden muafiyet sağlanarak bir katkı daha sunuluyor.

Binlerce tesis kuruldu

TKDK tarafından uygulanan IPARD Programı ile tamamı Avrupa Birliği standartlarında olmak üzere 1587 süt, 1316 kırmızı et, 959 kanatlı eti üreten tarımsal işletme kuruldu veya modernize edildi.

Yine AB standartlarında ve gıda güvenliği, hijyen ve çevre koşullarına sahip 265 süt işleme, 264 süt toplama merkezi, 246 kırmızı veya beyaz et işleme, 657 meyve-sebze işleme-paketleme ve soğuk hava deposu ile 42 su ürünleri işleme tesisi IPARD fonları ile ülkeye kazandırıldı.

Kırsalda ekonomik faaliyetleri çeşitlendirmek, kırsaldan kente göçü önlemek, istihdam ve iş olanaklarını artırmak için atılan adımlar kapsamında, 2 bin 798 arıcılık, 12 bin 996 tıbbi-aromatik bitki yetiştiriciliği, 1108 kırsal turizm, 1177 yenilenebilir enerji tesisi kurulumu, 1159 zanaatkarlık ve katma değerli ürün üretimi, 96 yerel kalkınma stratejileri uygulaması (LEADER), 93 tarım-çevre korumaya yönelik proje ve 88 kültür balıkçılığı yatırımına hibe destekleri verildi.

IPARD desteklerinden faydalanarak kurulan veya modernize edilen işletmeler ulaştıkları yüksek üretim standartlarıyla çok sayıda ülkeye ihracat gerçekleştiriyor.

IPARD-III programı yakında başlayacak

Gelecek yıl başlayacak IPARD-III programının bütçesi 430 milyon avro AB katkısı ve 125 milyon avro ulusal katkı olmak üzere, 7 yıl için toplam 555 milyon avro olarak belirlendi.

Yem bitkisi yetiştiriciliği, solucan gübresi üretimi, yumurta işleme tesisleri ve kırsalda kamu altyapı yatırımları gibi farklı sektörlere IPARD-III Programı ile ilk defa destek sağlanacak.

Yatırım sektörleri için hibe oranları yüzde 50'den başlayıp yüzde 75'e kadar çıkabilecek. Kısa tedarik zincirlerinin oluşumuna katkı sağlamak amacıyla internet sitesi kurulumu gibi harcamalara ilk defa destek verilecek. Programın ilk proje çağrısının yılın son çeyreğinde yayınlanması planlanıyor.

100 milyar liralık yatırım, 100 bin istihdam

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, 2011'den itibaren IPARD programları kapsamında 27 başvuru çağrının ilanına çıkıldığını dile getirdi.

Yumaklı, şu değerlendirmede bulundu: "IPARD kapsamında toplamda şu ana kadar 25 bin 102 proje yatırıma dönüşmüştür. Bu yatırımlara yaklaşık 44,3 milyar lira hibe desteği verildi ve 98 milyar liralık yatırım hayata geçti. Tarım-sanayi entegrasyonuna güçlü bir şekilde katkı sağlayan TKDK, katma değeri yüksek üretim altyapısının güçlenmesine ve yeni istihdam alanları oluşmasında önemli rol oynamış ve 94 bin 300 bin kişilik istihdam sağlanmasına katkıda bulunmuştur. IPARD kapsamında bu yılın 8 aylık döneminde 2 bin 815 projeye 1,7 milyar lira hibe ödemesi yaptık. Bu destekle kırsal alanda 3,1 milyar lira yatırım gerçekleştirilirken 4 bin 300 istihdam sağlandı."

Yumaklı, IPARD-II Programı'nın 2023 yılında sona ereceğini, daha sonra 7 yıllık süre için IPARD-III programının başlayacağını belirterek, söz konusu programın 81 ilde uygulanması için çalışmaların devam ettiğini sözlerine ekledi.