'Elma düzgün saklanırsa kazanç 3 milyar dolar artar'

HANDAN SEMA CEYLAN

YURT HABERLERİ

Her yıl dünya üzerinde üretilen gıdaların büyük bölümü çöp oluyor. Örneğin dünya genelinde üretilen her beş elmadan biri zayi oluyor. Yani sadece elmadaki kayıp yıllık 15 milyon ton, 600 bin TIR… Dünyada 144 milyar dolarlık elma ekonomisi olmasına rağmen zayiler nedeniyle 30 milyar dolarlık elma kayba uğruyor. Saklama nedeniyle oluşan olumsuzluk elmaların ekonomik değerini düşüyor. Türkiye'de de yıllık 625 milyon dolarlık elma zayi oluyor. Elma üretiminde Çin ve Amerika'nın ardından üçüncü büyük üretici olan Türkiye'de saklama konusunda doğru adımları atarsa kazancı 3 milyar artırma imkanına sahip...

Tüm bu bilgileri kendilerini 'işimiz gıda saklama' şeklinde nitelendiren Antalya merkezli Cantek'in Yönetim Kurulu Başkanı Can Hakan Karaca veriyor. Cantek'in 25. yılını kutladıklarını belirten Karaca, sorularımızı yanıtladı.

25 yılda küçük bir atölyeden dünyanın 45 ülkesine soğuk hava depoları kuran bir teknoloji öncüsüne dönüşen Cantek'in hikayesini anlatan Karaca, "Dünya çapında 12 binin üzerinde müşterimiz var. ‘Ölçmeden yönetemezsin' diyerek başladık, gıda saklama işini akıllandırdık. Ar-Ge'ye 4 milyon dolar harcadık. Geliştirdiğimiz Octosense ile soğutmada tüketilen enerjinin yüzde 71.4 tasarruf ettik. TUV bunu onayladı. Bir de kurduğumuz sistemi takip edip, müşterimizi sorun hakkında önceden uyarıyoruz" diyor. "Türkiye'de soğuk depo sistemleri yıllık 1.5 milyar dolar elektrik tüketiyor" şeklinde konuşuyor Karaca ve "Türkiye akıllı sistemlerle yüzde 20 tasarruf yapsa bile en az 30 OSB'nin yıllık elektrik tüketimi kadar tasarruf sağlamış olur" ifadelelerini kullanıyor.

Elma onlarda 4 bizde 1 dolar

Karaca, "Türkiye dünyanın üçüncü büyük elma üreticisi" diyor ve "Atmosfer kontrollü saklamanın yeterince gelişmemesi nedeniyle meyve sektöründe önemli kayıplar yaşanıyor" şeklinde konuşuyor. Bu nedenle Türkiye'de elmanın 1 doların üzerinde satılamadığına da dikkat çekiyor Karaca, şunları dile getiriyor: "Avrupa'da, Amerika' da elma 2-4 dolar arasında fiyat buluyor. Oralarda atmosfer kontrollü soğuk saklama yüzde 95. Yılda 70 milyon ton elma üreten Çin'de bu oran yüzde 30'larda.Türkiye' de yüzde 1.5. Diğer meyveler için de büyük kayıplar söz konusu. Aslında saklamayı ucuza getirmek en pahalı yatırım."

5.5 trilyon dolarlık ürünler belgeselde

Can Hakan Karacan, ideallerini gerçekleştirmek için bir de vakıf kurmuş. Her üretim için gezegeni hızla kirletirken, Karaca, kurdukları vakıf aracılığıyla ürünlere yönelik kitaplar çıkarıyor, belgeseller hazırlıyor. Cantek Bilim Kültür ve Eğitim Vakfı'nın kitap ve belgesellerini hazırladığı 12 ürün dünyada toplam 5.5 trilyon dolarlık büyüklükte. Bu ürünler, elma, armut, muz, üzüm, balık, mango, et, tavuk, süt, unlu mamuller, patates ve soğan. 5 kıtada çekimleri süren belgeseller ve kitaplar İngilizce, Almanca, Fransızca, Rusça ve Arapça olarak hazırlanıyor. Kitapların dünyada toplam 1.5 milyon insana ulaşması bekleniyor.

Odağımız Afrika, Meksika'da hızlıyız

Karaca, "Artık blok işlere odaklandık. Toplam ciromuzun yarısını artık ihracattan sağlıyoruz. Geçen yıla göre bu yıl ciromuzu iki katına çıkartacağız" diyor. "Afrika pazarı özellikle gıda saklamasında çok deneyimsiz" şeklinde konuşan Karaca, "Bu konuda onlara liderlik yapacağız. Fas, Moritanya ve Sudan'da önemli projelerimiz var. Çad'da ülkenin en büyük et işleme tesisini yapıyoruz. Hindistan pazarında etkinliğimiz artıyor. Meksika'da hızlıyız" açıklamalarını yapıyor.