'El Nino', enflasyonu azdırabilir

İSTANBUL - Vadeli İşlem ve Emtia Piyasaları Uzmanı Zafer Ergezen, dünyadaki en güçlü periyodik iklim olaylarından biri olan "El Nino"nun, dünya tarım piyasaları ve Türkiye'deki tarım rekoltesini etkileyebileceğini kaydetti. Ergezen, iklim değişikliği, hububat piyasaları ve Türkiye ekonomisine etkileri konusunda değerlendirmeler yaptı.

Bu yılın hava durumunun çok konuşulduğu ve iklim değişikliği tartışmalarının yapıldığı bir yıl olacağını belirten Ergezen şunları kaydetti: "Tartışmalar artacak çünkü El Nino geri geliyor. Türkiye'de mevsim normalleri üzerinde seyreden hava sıcaklıkları nedeniyle kuraklık endişeleri artıyor. Kuzey Amerika ise mevsim normallerinden soğuk havayla mücadele ediyor. Hava sıcaklıklarındaki bu değişimin nedeni olarak ise El Nino gösteriliyor. El Nino, dünyadaki en güçlü periyodik iklim olaylarından biridir. Bazı ülkelerde hava sıcaklıklarında artış olarak ortaya çıkarken, bazı ülkelerde ise yoğun yağışlara neden oluyor. Pasifik'teki deniz yüzeyinin ısınmasıyla beraber hava akımlarının etkilenmesine ve dünyadaki pek çok bölgede geçici iklim değişikliği yaşanmasına neden olmaktadır. Araştırmacılar, bu sene El Nino görülme ihtimalinin yüzde 70'in üzerine çıktığını belirtiyor. Birleşmiş Milletlere bağlı Meteoroloji Organizasyonu, 2014'ün ikinci yarısında El Nino görülme olasılığının arttığını açıkladı. Eğer gerçekleşirse Türkiye'yi sıcak günler bekliyor demektir."

'Türkiye'de tahıl üretimi azalacak'

El Nino'nun en büyük etkisinin gıda fiyatlarında hissedildiğini aktaran Zafer Ergezen, bazı bölgelerde kuraklık, bazı bölgelerde ise yoğun yağışlar nedeniyle tarım ürünleri üretiminin etkilendiğini söyledi. Kakao ve kahve gibi tarım ürünlerinin fiyatının şimdiden yükseldiğini, buğday gibi tarım ürünlerinde ise kuraklık nedeniyle üretim endişelerinin arttığını kaydeden Ergezen, son dönemde Türkiye'de yaşanan kuraklık tartışmalarına bu açıdan bakmanın faydalı olacağını savundu.

Ergezen, "Aşırı sıcaklar görülmese bile yağış miktarının azaldığı bir gerçek. Azalan yağış miktarı nedeniyle Türkiye gibi ülkelerde tarım ürünlerindeki rekoltenin azalması beklenen bir gelişme olur. Kurak hava nedeniyle fındık ve buğday gibi tarım ürünleri rekoltesinin azalması beklenmektedir. Toplam tahıl üretiminin 2013 yılının gerisinde kalacağı tahmin ediliyor. Bu nedenle yerel fiyatların uluslararası fiyatların üzerinde kalması beklenebilir" diye konuştu.

 'Gıda fiyatları artabilir'

Dünya Gıda ve Tarım Organizasyonu'nun (FAO), 2013/14 sezonunda dünya buğday üretiminin 716,1 milyon tona ulaşmasını beklediğini anımsatan Ergezen, fakat yeni sezonda Uluslararası Hububat Konseyi'nin (IGC), toplam tahıl üretiminin 18 milyon ton azalarak, yaklaşık 2 milyar tona gerileyeceğini öngördüğünü anlattı.

"Kısaca yeni sezonda üretim beklentilerinde azalma var" diyen Ergezen, azalışın esas kaynağının ise buğday üretiminde beklendiğini, bu beklenti nedeniyle buğday fiyatının Ocak ayından sonra yaklaşık yüzde 30 değer kazandığını, Mısır fiyatındaki artışın ise Ocak ayından bu yana yüzde 20'ye yaklaştığını belirtti.

Yulaf fiyatının ise bir ara yüzde 50'nin üzerinde değer kazandığını belirten Ergezen, "Kısaca Ocak ayından bu yana tahıl fiyatlarında yükseliş eğilimi var. Eğer El Nino etkisi artarsa, gıda fiyatlarında daha fazla artış yaşanabilir. Türkiye'de tahıl üretiminin yüzde 10 daha düşük gerçekleşeceği tahmin ediliyor. Bu düşüş, fiyatların yüksek seyretmesine neden olacaktır. Ayrıca 2014 yılı buğday müdahale alım fiyatının geçen seneye göre daha yüksek olması beklenmektedir" diye konuştu.

'El Nino, kahve ve kakao fiyatlarını vurdu'

Kahve ve kakao üretimi için önemli üretim üsleri olan Avustralya, Endonezya ve Tayland gibi ülkelerde yağışların mevsim normallerinin altında kalacağı tahmininin yaygınlık kazandığını dile getiren Ergezen, "Kuzey Amerika'da hava sıcaklıkları düşerken, Kaliforniya gibi sıcak bölgelerde ise yağışların mevsim normallerinin üzerine çıkması beklenmektedir. Kakao üreticileri ise El Nino'dan en çok etkilenecekler arasında yer alıyor. Fildişi Sahili ve Endonezya'da kurak havalar nedeniyle üretim açığı yaşanacağı tahmin edilmektedir. Dünyanın en büyük kahve üreticileri Brezilya ve Vietnam'da da kuraklık endişeleri var. Zaten kahve fiyatındaki değer artışı Ocak ayından bu yana yüzde yüze yaklaşmış durumda" diye konuştu. 

Bazı ülkelerde hava sıcaklıklarında artış olarak, bazı ülkelerde ise yoğun yağışlara neden olarak ortaya çıkan 'El Nino'nun Çin'de büyük gerilime neden olduğunu belirten Ergezen, El Nino'nun en önemli etkilerden birinin Çin'de ortaya çıktığını, yağışlı hava nedeniyle sel ihtimalinin arttığını söyledi.

Ergezen, şöyle devam etti: "El Nino'nun en etkili olduğu 1997-1998 yıllarında yaşanan su taşkınları nedeniyle binlerce insan ölmüştü. Bu nedenle Çin için El Nino demek, korku demek. Ayrıca su taşkınları nedeniyle pirinç ve pamuk tarlalarının zarar görme ihtimali var. Aynı şekilde Hindistan'ın da etkilenmesi beklenebilir. Diğer tarım ürünlerinde El Nino etkisi görülürken, henüz pirinç ve pamuk fiyatında bunun etkileri ortaya çıkmadı. Eğer gerçekleşirse, pirinç ve pamuk fiyatında da beklenmedik artışlar yaşanabilir. Ayrıca Uzakdoğu Asya ve Karayipler Bölgesi'nde kasırga görülme olasılığı artıyor. Bu nedenle emtia fiyatlarında kısa süreli de olsa dalgalanmalar görülebilecektir."

'Enflasyon baskısı artacak'

Bu sene yerel tarım fiyatlarında dalgalı bir seyir izlenebileceğini, özellikle Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) müdahale alım fiyatlarının çiftçileri bu tarzda dalgalanmalara karşı korunması açısından önemli olduğunu anlatan Ergezen, gıda fiyatlarındaki artış nedeniyle enflasyon baskısının da artmasının beklendiğini ifade etti.

Zafer Ergezen, "Özellikle sıraladığım bölgelerde yetişen ürünlerin fiyatlarında ciddi dalgalanmalar görebiliriz. Bu sene yapılan hesaplamalarda, fiyat marjlarının geniş bırakılması gerekmektedir. Bu sayede üreticilerin ve tacirlerin daha esnek bütçe politikasına yönelmesi sağlanabilir. Aynı zamanda emtia borsalarında alım ve satımlarını hedge etmeleri, fiyat dalgalanmalarına karşı koruyacaktır" dedi.