Suriye’den STA ile fıstık gelecek

Mehmet Hanifi GÜLEL

Baklavacılar, Antep fıstığındaki fiyat artışını durdurmak için Suriye’den fıstık ithalatı talep etti.Sektör temsilcilerin Ticaret Bakanlığı ile yaptığı görüşmelerde yeni dönemde Suriye’yle yapılacak Serbest Ticaret Anlaşması’nın (STA) içine ticareti yapılacak ürünler arasına Antep fıstığını da eklediklerini belirtildi.

İstanbul Ticaret Odası (İTO) öncülüğünde, Baklava ve Tatlı Üreticileri Derneği (BAKTAD) ve Enstitü İstanbul İSMEK’in işbirliğinde düzenlenen “2. Kadınlararası Ev Baklavası Yarışması”nın finalinde DÜNYA’ya özel açıklamalarda bulundu. Antep fıstığı fiyatının günden güne yükseldiğine dikkat çeken BAKTAD Başkanı Mehmet Yıldırım, sezon başında Antep fıstığının kilogram fiyatı 850 lira seviyesinde olduğunu ve 4 ay içinde bin 500 liraya kadar çıktığını aktardı.

Fiyatının yüzde 80 civarında artış gösterdiğini belirten Yıldırım, “Ticaret Bakanlığımızla yaptığımız görüşmelerde şöyle bir çözüm önerisi sunduk; Tarım ve Orman Bakanlığı çiftçileri korumak için fıstık ithalatına izin vermiyor. Suriye’de son dönemde yaşanan gelişmeler ışığında Türkiye de oradaki ticaretin canlanması açısından destek adımları atıyor. Yeni dönemde Suriye’de ile yapılacak olan Serbest Ticaret Anlaşması’nın içine Antep fıstığını da eklemeyi başardık. Bu da Antep fıstığına bir fiyat istikrarı sağlayacak diye düşünüyoruz” dedi.

2024’te baklava satışları stabil kaldı

Baklavacılık sektörünün durumunun tamamen ekonomiye dayalı olduğunu kaydeden Yıldırım, baklava tüketiminin zorunlu bir gıda maddesi olmamasından dolayı ekonomi iyi ise satışlarının da çok iyi olduğunu söyledi. Eğer ekonomi kötüyse satışların hemen otomatikman düşüş gösterdiğine değinen Yıldırım, “Enflasyondan dolayı baklavaya mecburen zam geliyor. Kaliteli baklavada fiyatın zorunlu olarak artması, alım gücü düşük olan insanları zorluyor. Önceden tepsi ile sattığımız tüketiciler şimdi kiloyla alıyor. Birer kilo alanlar, yarım kiloya düşürdü. Buna rağmen önceki seneye göre 2024’te baklava satışlarımız stabil kaldı. Bunun sebebi de enflasyonun biraz yüksek olmasından kaynaklı. Bizim yaptığımız ölçümlere göre baklava satışlarımız her yıl devamlı artış söz konusuydu” diye konuştu.

Birinci sınıf baklavanın kilogram fiyatı bin 150 lira

Şu an birinci sınıf klasik fıstıklı baklavanın kilogram fiyatının bin 100 ile bin 200 lira arasında olduğunu bildiren Yıldırım, fiyat etkeninin Antep fıstığının aşırı şekilde yükselmesi, yağ fiyatları ve işçiliklerin yükselmesinden kaynaklandığını söyledi. Sektörde çalışan işçilere bu yıl mecburen ara zam yapmak zorunda kaldıklarını ifade eden Yıldırım, “İşletme giderlerinin de artması da bunlar bir etken. Fiyat artılı baklavanın kalitesini korumak amacıyla yapıyoruz. Biz fıstıktan kısmıyoruz. Tabi piyasada 300, 400 ve 600 liraya da baklava var. Baklavadaki fiyat etkeni içinde kullanılan ham madde miktarı ve ham maddenin fiyatıdır” açıklamasında bulundu.

İhracat her geçen yıl artıyor

Türkiye’de günlük ortalama bin 500 ton baklava üretimi yapıldığını belirten Yıldırım, nüfus oranına göre üretimde ve tüketimde Gaziantep’in ilk sırada olduğunu iletti. Tonaj anlamda İstanbul’un ilk sırada onundan sonra Ankara’nın geldiğini aktaran Yıldırım, “Geçen yıl 350 milyon dolar seviyesinde ihracat yapıldı. Bu yıla ilişkin son rakamlar daha almadık. Ama sektörden edindiğim izlenim göre bu yıl ihracat miktarının arttığını varsayıyoruz. Çünkü sektörde yurt dışına 200, 300 gramlık paketler halinde birçok firma oluştu. İhracatta ilk üç sırada ABD Rusya ve Suudi Arabistan var.

Kadın ustalar sektöre kazandırılıyor

Sektörün temel sorunlarından birinin yetişmiş eleman sıkıntısı olduğuna değinen Yıldırım, Milli Eğitim Bakanlığı ile İstanbul’da iki pilot okulda baklava ustaları yetiştirmek için baklavacılığı Milli Eğitim’in müfredatına koydurduklarını aktardı. “2. Kadınlararası Ev Baklavası Yarışması”nın birinciliğini Sema Balcı kazandı. Nadiye Karakaş ikinci, Hatice Sezgin üçüncü, Pakize Sağlam dördüncü, Hülya Önder ise beşinci oldu. Birinciye istihdam imkânı sunulurken, tam altın hediye edildi. İkinciye yarım, üçüncüye çeyrek, dördüncü ve beşinciye gram altın verildi.

Dubai çikolatası furyası fıstık fiyatını yükseltti

Baklava fiyatlarında en son fiyat geçişinin yaklaşık 1,5 ay önce yüzde 10 ile 12 civarında olduğunu belirten BAKTAD Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Ali Taşdemir, bununda firmaların kendi özelinde maliyet odaklı yapısından kaynaklı olduğunu söyledi. Şu an aralık ayına girilmesiyle beraber yeni yılda birçok firmanın kira kontratlarının değiştiğini dile getiren Taşdemir, “Bunun yanında baklavada yağ ve fıstık durumu var. Fakat bunun yanında yan ürünlerde de ciddi bir fiyat artışı var. Fıstık fiyatlarında son dönemde Dubai çikolatası furyasından ötürü suni bir yükseliş söz konusu oldu. 2024 yılı rekoltesi rekor derecede olmasına rağmen suni bir spekülasyonla fiyat artışları yaşanıyor. Buna da sektör dışı oyuncular neden oluyor. Türkiye’de fıstık fiyatları şu anda dünya piyasasının çok üzerinde. Yüksek fiyatlar, dünya piyasasında rakipler karşısında gücümüzü azaltıyor. Fıstık dünya piyasasında ortalama 18-20 dolarken, bizde 40 dolarlara geldi. Şu an baklavalık bir kilo fıstığın fiyatı 1450 bandına kadar dayandı. Olması gereken fiyat bin ile bin 100 lira” dedi.