Enerji Bakanı Bayraktar açıkladı: Elektrik fiyatlarına ocak ayında zam gelecek mi?

Nurdoğan A. ERGÜN

Türkiye’nin yenilenebi­lir enerji kurulu gücünü 4 kat artırarak 2035’te 120 bin MW’a çıkarma hede­fi çizen Enerji ve Tabii Kay­naklar Bakanlığı, yatırımcının önünü açmak için süreçleri kı­saltacak ‘süper izin’ dönemini başlatmak istiyor.

Bunun için Meclis’ten destek bekledik­lerini söyleyen Enerji ve Ta­bii Kaynaklar Bakanı Alpars­lan Bayraktar, biran önce yol almak istediklerini dile getir­di. Enerjide halen dışa bağım­lı olan Türkiye’nin enerji yatı­rımlarındaki projeksiyonunu ve mevcut çalışmaları anlatan Bakan Bayraktar, özellikle ye­nilenebilir enerji alanındaki ‘reform paketi’ne dikkat çek­ti.

Bugün 30 bin MW olan ye­nilenebilir enerji kapasitesini 2035’te 120 bin MW’a çıkarma hedeflerini hatırlatan Bakan, “Bu da yıllık 7 bin 500 MW’lık yatırım demek. 2024’te 6 bin MW’ın üzerine çıktık bile. YE­KAP yarışmalarına 2025’te başlıyoruz. Yurtdışı yatırımcı­lara da açık olacak ihalelerden 2024 için olan 2 bin MW’lık kısmını ocak sonu, şubat ba­şında yapacağız. Kasım-ara­lık döneminde tekrar ihale ola­cak” dedi.

Yatırımlar için ÇED gibi süreçlerin ‘süper izin’ me­kanizmasıyla kısaltılacağı­nı aktaran Bayraktar, “Reform paketini ilk çeyrekte Mec­lis’ten geçirirsek yatırımcı için 40, 45, 48 ayı bulan izin süreç­lerini kısaltmış olacağız” diye konuştu. Bin MW güneş yapı­lırsa 350 milyon dolarlık do­ğal gaz ithalatının önleneceği­ni kaydeden Bakan Bayraktar, “Bu seneki 6 bin MW ile yakla­şık 2.1 milyar metreküplük ya­ni yaklaşık 800 ila 1 milyar do­larlık bir doğal gaz tasarrufunu sağlamış olacağız” açıklaması­nı yaptı.

Jeopolitik olarak büyük sınavlar veriyoruz

Yenilenebilirde sadece gü­neş ve rüzgâr değil ekipman­ların da Türkiye’de üretilmesi yönünde bütüncül bir politika izlediklerini dile getiren Ba­kan, şunları söyledi: “Ekono­minin her alanda istihdama et­kisi nasıl olacak? Toplam fayda ne getireceğiz. Bunlara odak­landığımız bir enerji politikası izliyoruz. Bu çerçevede de bun­dan sonra da devam edeceğiz. Yani temelde yapmaya çalıştı­ğımız şey ülkemizin arz güven­liğini sağlamak. Kesintisiz, ka­liteli bir şekilde hizmet sürekli­liğini arttırmak.”

Türkiye ve dünyanın çok da­ha belirsiz bir döneme doğru gittiğini söyleyen Bakan Bay­raktar, “Onun için kullandığı üç birimin enerjinin ikisini it­hal etmiş bir ülkenin jeopolitik anlamda da karşı karşıya kal­dığı sınavlar çok büyük. Bun­ları bir arada bulundurarak politikalarımızı geliştirmeye, projelerimizi uygulamaya gay­ret ediyoruz. Elbette ki farklı alanlarda işte yenilenebilir­den nükleere, doğal gaz, petrol, Gabar, Sakarya, yeni teknoloji­ler, elektrikli araçlar, onun dı­şında enerji diplomasında ol­dukça yoğun bir çalışmanın içerisindeyiz” dedi.

Uluslararası projeler için fırsat

Onun dışında ikili anlaşma­larla belli ülkelerle de yenile­nebilir projeleri geliştirmek istediklerini ifade eden Ba­kan Bayraktar, “Körfez ülke­leri, Batı ülkeleri olabilir. Şim­di Fransa’yla offshore rüzgâr konuşuyoruz, bu olabilir. Çin­liler’in bu konuya ilgisi var, Uzakdoğu’yla olabilir. 2025 yı­lının içerisinde bunların bir kısmı netleşecek. Özellikle So­mali, bundan sonra belki Libya offshoru, diğer ülkelerde yapa­cağımız çalışmalarla ilgili yani filomuzun biraz daha genişle­mesi söz konusu olabilir” ifade­lerini kullandı.

"Nükleer için 2025 karar yılı olacak"

“Türkiye’nin nükleerden ilk elektriği üretmesi 70 yıllık ha­yalimiz. İnşallah bu bize na­sip olur” diyen Bakan Bayrak­tar, Akkuyu’nun ilk reaktörden elektrik üretmeye başladığında bin 200 megavatla Türkiye ih­tiyacının yaklaşık yüzde 2.5’ini karşılayacağını kaydetti.

Ba­kan, “Dört reaktör devreye gir­diğinde de Türkiye’nin ihtiya­cının yüzde 10’unu nükleerden karşılamış olacağız. Ama özel­likle Türkiye’nin hem arz gü­venliği için hem iklim hedefleri için hem oradan üreteceğimiz elektrik aslında bizim doğal gazdan üreteceğimiz elektriği bir anlamda ikame edecek ve biz yılda 7-7.5 milyar metreküp doğal gazı ithal etmeyeceğiz.

Bu da bugünkü paralarla ne­redeyse 3 milyar dolar demek. Türkiye’nin mutlaka Sinop’ta, Trakya’da iki büyük konvansi­yonel nükleer santrale daha ih­tiyacı var. O noktada 2025 yılı bizim için önemli karar yılı ola­cak. Hangi teknolojiyle, hangi modelle yürüyeceğimize 2025 yılında karar vermiş olacağız. Ve 2035’te iki ilave reaktör, Ak­kuyu 2028’de dört reaktör ile devreye girecek. Planlamamız, 2035’e 7 bin 700 megavatla gir­mek” diye konuştu.

Rize Çayeli’nde petrol aramalar başlayacak

Türkiye’nin gaz arama ça­lışmaları hakkında da bilgi ve­ren Bakan Bayraktar, “Sakarya gaz sahasında bugün itibariyle yani 6.7 milyon metreküp olan üretim kapasitemiz 7 milyon metre küpe geldi. 2025 yılının ilk çeyreğinde 9 milyon metre­küpün üzerine çıkacağız. Dört tane gemi şu an Karadeniz’de. Üretimin ikinci fazı için ya­ni yüzer üretim platformu gel­di. Şu anda Çanakkale’de ha­zırlıklar devam ediyor.

Mayıs 2025’te Filyos’a geçecek ve bir senelik daha işi var. Günlük 9.5- 10 milyon metreküpü 20 mil­yon metreküpe çıkaracağız. Şu andaki üretim yaklaşık 2.9 mil­yon hanenin doğal gaz ihtiya­cını karşılar vaziyette” bilgisi­ni verdi. Yeni kuyularla 40-45 milyon metreküplere çıkılaca­ğını kaydeden Bakan, “2028’e kadarki süreçle alakalı da 40’ın üzerinde yeni kuyu kazılıyor” dedi.

Keşif amaçlı yeni sondaj konusunda da yoğun çalışma­larının sürdüğünü bildiren Al­parslan Bayraktar, “Özellikle işte Rize Çayeli’nde yoğun bir beklentimiz var. Böyle uygun­luk bulduğumuz anlarda yeni keşif amaçlı sondajlar yapaca­ğız” dedi. Bunun dışında Ga­bar’daki çalışmaların devam ettiğini aktaran Bayraktar, So­mali’de de çalışmaların sürdü­ğünü belirtti.

Trump’lı dönemde yeni işbirliği fırsatları

Dünyada önümüzdeki 2-3 yıl içerisinde özellikle LNG’de çok ciddi bir bollaşma olacağı­nı ifade eden Bayraktar, “Ulus­lararası enerji ajansları doğal gaz piyasasında 2027-28’li yıl­larda LNG’nin çok daha yoğun olarak gelişeceğini öngörüyor.

Özellikle Trump yönetiminin bu doğal gazla ilgili sıvılaştırma tesisleriyle ilgili izinleri kolay­laştırmasıyla beraber Ameri­ka’nın kapasitelerinin artması da söz konusu olabilir. Bu an­lamda ben iyi fırsatlar olabile olabile­ceğini düşünüyorum. Çünkü Türkiye çok büyük bir tüketi­ci, büyük bir pazar. Avrupa’nın dördüncü büyük pazarı. Bü­yüme potansiyeli var. Çevrede doğal gaz ihtiyacı olan birçok ülke var. Biz o pazarlara ulaş­mak için bütün altyapı yaptık.

Bulgaristan’ın getirdiği LNG’yi veya bizim onları bulduğumuz sıvılaştırılmış gazı Saros’ta­ki tesisimizde gazlaştırıyoruz. Saros’tan Bulgaristan sınırına kadar boru hattıyla taşıyoruz. Benzer anlaşmaları Amerika ile yapabiliriz. Afrika başta ol­mak üzere işte Orta Doğu, Orta Asya gibi yerlerde farklı iş bir­liklerine de açığız” dedi.

Bu kış doğal gaz sıkıntısı olmayacak

Jeopolitik sıkıntıların enerji alanında yarattığı sorunlardan biri olan doğal gaz arzı konusu­na da değinen Bakan Bayraktar, Türkiye’nin bu kış doğal gaz sı­kıntısı yaşamayacağını söyle­di. Bayraktar, şunları kaydetti: “5.8 milyar metreküplük doğal gaz depolama kapasitemizin 2028’de 12 milyar metreküpe çıkması gerekiyor.

Yani iki ka­tına çıkarmayı hedefliyoruz. Tuz Gölü’nde 1.2 milyar metre­küp. Ama orası rahatlıkla 6 mil­yar metreküpe kadar gidecek. Silivri’de şu anda 4.6 milyar metreküp. Yani maksimumda 6 milyar metre küpe orası da gi­debilir. Bir de depleted sahalar, yani doğal gaz üretmişiz, mese­la Trakya’da doğal gaz bitmiş o sahada, artık orası aslında do­ğal bir doğal gaz depolama alanı gibi.

Daha önce doğal gaz vardı orada. Bir anlamda geri koya­cağız. Yani daha butik yani 300 milyon metreküp işte 400 mil­yon metreküp gibi sahada bun­ları da devreye almayı hedefli­yoruz. Trakya’da 5-6 tane böyle saha var. Bunu sadece BOTAŞ yapsın değil özel sektörü de do­ğal gaz depolama yatırımlarına çekmek istiyoruz.”

Irak-Türkiye boru hattı aktifleşmeli

Türkiye-Irak petrol boru hattının atıl durumda kaldığı­nı dile getiren Bakan Bayraktar, “Toplam kapasite 1.4 milyon varil. Yani 50 milyar dolarlık bir petrol ticareti. En iyi za­manda bile 500 bin varil kulla­nıldı. Irak’ın ihracatı 3 milyon varil. Biz Kalkınma Yolu pro­jesini enerji yolu yapmak isti­yoruz. Günlük 69 bin 180 varil üretim yapılan Gabar’ı da bu boru hattına dahil etmek isti­yoruz. Irak Türkiye boru hattı­nın artık tümüyle kullanılması lazım” dedi.

Suriye konusunda da benzer durumun yapılabi­leceğini dile getiren Bayraktar, “Biz nasıl Gabar petrolünü 38 kilometrelik boru hattıyla İdil’e getirip ITP’ye bağlıyorsak ben­zer şey yapılabilir. Ve dolayısıy­la Suriye petrolü buradan da dünyaya veya Türkiye’deki ra­finerilere açılabilir” dedi.

Suriye’nin enerjisine talibiz

Suriye’nin savaş öncesi 8 bin 500 MW’lık kurulu gücü olduğunu ancak bugün 3 bin MW’lara gerilediğini aktaran Bakan Bayraktar, “Elektriğinin yüzde 60’ını petrolden sağlayan Suriye’de yüzde 60’a yakın elektrik üretim kaybı var. Türkiye bu konuda desteği de ortaya koyacak" şeklinde konuştu.

 Ocakta elektrik zammı yok

 Enerji destek paketleri hakkında bilgi veren Bakan Alparslan Bayraktar, “Elektrikte 175 milyar, doğal gazda 256 milyar toplam 431 milyar TL destek verdik. Bu 2025’te daha da artacak. Elektrikte 4.1 milyon haneyi destekliyoruz. Doğal gazda 600’ün üzerinde haneye destek veriyoruz. Kömür desteği devam ediyor. Bir de evlerde kullandığımız elektriğin düşük kademeli yani 240 kilovat saate kadar ki kısmının yüzde 60’ı şu anda devlet tarafından karşılanıyor.

Yani yaklaşık bin TL gelecek fatura, 500 TL civarında geliyor. Ama şimdi bu 417 kilovat saat ve üzeri grup çok tüketimi olan, yıllık 5 bin kilovat saati geçen grup, artık maliyet bazlı tarifeye tabi olacak” dedi. Bu durumun elektrik tarafında abonelerin yüzde 3’nü etkileyeceğini belirten Bakan, şubatın sonunda faturalarda bunu abonelerin bunu hissedeceğini açıkladı. Evde solunum cihazı kullanımı gibi tüketimlerin bundan muaf olacağını kaydeden Bayraktar, ocak ayında elektriğe zam olmayacağını dile getirdi.

Sanayide elektrik talebi sabit

Sanayi sektöründe elektrik tüketim rakamlarını da değerlendiren Bakan Bayraktar, şunları söyledi: “Genel elektrik talebi 335 terewat saatlerden 350 terewatlara geldi. Sanayide 2022’de 90 teravat saatlik bir tüketim olmuş. 2024’te 93 terewat saat. 2023 tüketimiyle bu seneki tüketim aynı gibi yani 93.2’den 93,8’e çıkmış. Bu sene sanayide geçen seneye göre çok büyük bir büyüme yok. Ticarethanelerde yüzde 9’luk bir büyüme var. Konutlarda yüzde 33’lük bir artış var. Deprem yılından önceki yıla göre bakarsak konutlarda neredeyse yüzde 20’ye yakın bir artış var.”

"Nijer’de 6 sahada altın arayacağız"

Türkiye’nin hem petrol ve doğal gaz hem de kıymetli madenlerde uluslararası sahalarda daha aktif olabileceğini söyleyen Bakan Alparslan Bayraktar, “Bu anlamda madenler konusunda Nijer önemli bir ülke bizim için. Üç tane altın sahamız vardı. Agadez bölgesinde üç yeni saha anlaşması imzaladık. Nijer’de ilave sahalar almış olduk. Mevcut 2020’de başladığımız sahada ilk altın üretimini 2025 içerisinde gerçekleştirmeyi hedefliyoruz” dedi.