SKDM yükümlülüklerinden kurtulacak yol haritamız var

Enerji Verimliliği ve Yönetimi Derneği Başkanı Onur ÜNLÜ

 Türkiye’nin bir numara­lı ihracat pazarı olan Av­rupa Birliği ile ticareti­ni yeniden şekillendiren Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekaniz­ması’nda (SKDM) mali yüküm­lülüklerin devreye girmesi için artık bir yıldan daha az bir zaman kaldı.

1 Ocak 2026 itibarıyla alü­minyum, çimento, demir-çelik, elektik, hidrojen ve gübre sek­törlerinde AB Emisyon Ticaret Sistemi’ndeki (ETS) ücretsiz tahsilatlar kademeli olarak son­landırılacak. Bu noktada, Enerji Verimliliği ve Yönetimi Derneği (EYODER) olarak belirlenen al­tı sektör ve onlara hizmet eden yan sektörlerin enerji verimli ha­le gelerek mali yükümlülükler­den kurtulması için 6 adımlık bir yol haritası hazırladık.

Şirketler için SKDM yol haritasını hazırladık

1 Detaylı Enerji Etüdü: İlk adımda işletmenin uzun dö­nem enerji tüketim verilerinden enerji girdi çıktılarına kadar tüm süreç ve prosesler, enerji hiz­met şirketleri tarafından detay­lı olarak incelenir ve analiz edi­lir. Referans yıl ve referans emis­yon düzeyi belirlenir. Bu sayede verimsizlikler ve kayıplar tespit edilerek verimliliği artırmak ve enerji maliyetlerini düşürmek için projeler tasarlanır.

2 Tasarruf Eylemleri: Operas­yonel değişiklikler ile ener­ji ve kaynak tasarrufu sağlaya­cak tasarruf eylemleri herhan­gi bir yatırım gerektirmez. Bu adım emisyonda ciddi düşüşler sağlamasa da sonuçları hızla gö­rülebilir. İzolasyon eksiklikle­rinin giderilmesi, operasyon sı­caklıklarının gözden geçirilme­si, iklimlendirme sisteminin ayar sıcaklıklarının yeniden ya­pılandırılması, buhar, su ve ha­va kaçaklarının giderilmesi gibi tasarruf projeleri ile yüzde 5-10 arasında enerji, kaynak ve emis­yon azaltımı sağlanabilir.

3 Mikro Enerji Verimliliği Ya­tırımları: Yaygın olarak kul­lanılan ve hızlıca tedarik edilip devreye alınabilen düşük bütçeli bu yatırımlar, uzun vadeli emis­yon azaltım stratejilerine ciddi katkı sağlar. Atık ısı geri kazanım sistemleri, pompa revizyonları, aydınlatma sistemi değişimi ve kondenstopların yenilenmesi gi­bi mikro enerji verimliliği proje­leri ile sağlanacak enerji, kaynak ve emisyon azaltımı yüzde 10-15 arasında olur.

4 Makro Enerji Verimliliği Ya­tırımları: Derin renovasyon olarak da adlandırılan ve daha yüksek yatırım bütçesi ihtiyacı olan bu adımda, enerji, kaynak ve emisyon azaltımına yüzde 20-30 arası katkı verilebilir. Kazan da­iresi modernizasyonu, merkezi soğutma sistemi renovasyonu ve iklimlendirme sistemi dönüşü­mü gibi çalışmaları kapsayan bu çalışmalar her ne kadar görece daha yüksek yatırım maliyeti ge­rektirse de bu projelerin yatırım geri ödeme süresi 2-3 yıldır.

5 Fosil Yakıttan Çıkış: Tasar­ruf ve verimlilik projeleri ile enerji ve kaynak tüketimi azaltıl­dıktan sonra fosil yakıttan çıkış projelerine başlanabilir. Günü­müzde bu konudaki tek çözüm ısı pompalarıdır. Bu sistemin sadece ısıtma odaklı değil, aynı zamanda ısı kaynağı olarak da tasarlanma­sı şirketin emisyon azaltım stra­tejilerine hizmet eder. Günümüz elektrik ve doğal gaz fiyatları ile geri ödeme süresi analizleri ya­pıldığında ısı pompası yatırımla­rı kendini 3-4 senede amorti eder.

6 Yenilenebilir Enerji: Son adım, önce azaltılan sonra da fosil yakıttan dönüştürülen enerjiyi yenilenebilir kaynak­lardan tedarik etmek olmalıdır. İşletme, yatırım bütçesi veya fi­nansman imkanları el veriyorsa kendi yenilenebilir enerji sant­ralini kurabilir. Ancak bütçe, ku­rulum yeri, gerekli izinler veya altyapısal problemler nedeniy­le bu mümkün değilse dışardan tedarik edilen elektriğin yeni­lenebilir kaynaklardan sağlan­dığından emin olmak, şirketin emisyon azaltma stratejileri ne­deniyle son derece önemlidir.

“Yolun başındaki şirketler bu yıl ilk üç adımı tamamlayabilir”

Sonuç olarak enerji verimliliği çalışmalarında henüz birinci aşamada olan işletmelerin bir sene içerisinde tüm adımları tamamlaması mümkün değil. Bununla beraber geçiş sürecinin kademeli olacağı göz önünde bulundurulduğunda, bu yıl durum tespiti, tasarruf ve verimlilik projeleri olmak üzere ilk üç adımı hızlıca hayata geçirmek de yeterli olacak. Enerji Verimliliği Haftası’nda bu yol haritasını tüm paydaşların dikkate almasını temenni ediyorum.