Otomatik BES ekonomiye de katkı verecek

Serhat ALİGİL

Bireysel emeklilik sistemine (BES) ‘otomatik katılım’ gün sayıyor. 1 Ocak’ta 1000 ve daha fazla çalışanı olan özel sektör işyerleriyle başlayacak ve yıl sonuna kadar 100 işçiye kadar inecek yeni sistem için gereken son yasal düzenlemeler de kısa süre önce yayımlandı. BES şirketleri de, işveren ve çalışanlara yönelik tanıtım çalışmalarını sürdürüyor. Bu nedenle çalışanlarına ‘otomatik katılım’la BES planı sunacak işverenlerin sistem ve sürece ilişkin değerlendirmeleri çok önemli hale geldi.

Ekonomiye katkı verir

Türkiye’nin en büyük sorunlarından birinin tasarruf açığı olduğunu hatırlatan İstanbul Sanayi Odası Başkanı Erdal Bahçıvan, sosyal güvenlik reformunun bir parçası olan BES’i, hükümetin en başarılı uygulamalarından biri olarak gördüğünü vurguladı. Bugün ulaşılan katılımcı sayısı ve fon büyüklüğüne atıf yapan Bahçıvan, şöyle devam etti: “BES’e otomatik katılım ile bu fon hızlı büyümesini sürdürecek ve ekonomiye yeni can suyu olarak katkı sunacak. Bu çerçevede BES’in zorunlu hale getirilmesinin hem ekonomimiz hem çalışanlarımız için yararlı olacağı düşüncesindeyiz. BES modeli sayesinde bireylerin emeklilik dönemindeki refah seviyesi yükselecek.” EBSO Başkanı Ender Yorgancılar ise önümüzdeki dönemde dünyada faizlerin artacağını belirterek, tasarrufların Türkiye için daha da önemli hale geldiğine dikkat çekti. Yorgan cılar “Genç nüfus avantajımızla tüketen değil, üreten bir anlayış içinde topyekün hareket etmek zorundayız. BES, bu anlayışa hizmet eden en güzel uygulamalardan biri” dedi. Yeni sistemin uygulamasına ilişkin de değerlendirme yapan Yorgancılar, 1000 ve üstü istihdam sağlayan firmalardan başlanmasının çok doğru olduğunu söyleyerek şöyle devam etti:

Çağrı merkezi kurulsun

“100 ve üzeri istihdam sağlayan tüm firmalar 1 Ocak’ta sisteme katılsalardı, özel emeklilik sektöründe ve tüm iş aleminde kaos yaşanacaktı. Bununla birlikte, zamanla tüm işletmeler bu sistem dahiline alınacak. Hazırlıklı olmamız gerekiyor. İşverenin, birinci yükümlülüğü emeklilik şirketinin seçimi. Firmalarımızın çalışanlarının da menfaatini gözeterek, en doğru seçimi yapması gerekiyor. Burada altyapı önemli. Bir diğer önemli yükümlülüğü ise katkı payını çalışanının maaşından keserek emeklilik şirketine aktarmak. Hata yapan, eksik ya da geç yatıran işletmeler hem parasal kaybı telafi edecek hem ceza ödeyecek. Emeklilik şirketleri de, altyapılarını geliştirerek, işverenin hata yapma riskini minimuma indirmeli. Kamu ise özellikle işverenleri, yükümlülükleri notasında tam olarak bilgilendirmeli. Bir çağrı merkezi kurulması faydalı olacaktır.”

Türkiye’deki otomatik katılımda olmayan “işveren katkısı” hakkında da yorum yapan Yorgancılar, öncelikle sistemin nasıl işlediğinin test edilmesi gerektiğini ifade etti. Sistemle ilgili devlet teşviklerini hatırlatan Yorgancılar, şu noktaya dikkat çekti: “Başarıda, işveren katkısından ziyade, kişilerin tasarruf alışkanlıkları, emeklilik şirketleri ile emeklilik fonlarının performansları belirleyici faktör olacak.”

‘BES’te kişiselleştirilmiş bilgi çok önemli olacak’

Adendum Teknoloji Yazılım ve Bilişim Hizmetleri Genel Müdürü Sabri Erdem, BES katılımcıları açısından en önemli konunun katkı payından yapılan kesintilerden çok fon getirileri olduğunu vurgulayarak “Hem getirilerin doğru anlaşılması hem fon tercihlerinin doğru ve zamanında yapılarak getirilerin artırılması oldukça kritik” dedi. Özellikle getirilerin doğru zamanda doğru fon tercihlerine bağlı olduğunu ifade eden Erdem, bu açıdan katılımcıların karar almasını destekleyecek nitelikli bilgiye işaret etti. Erdem şöyle devam etti: “Bu bilginin genel olarak fonlarla ilgili olması yerine katılımcı açısından kişiselleştirilmesi önemli. Teknolojik çözümlerimiz bu noktada öne çıkıyor. Geliştirilecek uygulamalarla kişiselleştirilmiş yatırım getiri bilgisi, emeklilik planlamasına katkı sağlayacak fon performans bilgileri ve uyarıları sunulması hedefleniyor. Ayrıca emeklilik ve diğer sigorta gereksinmelerin doğru belirlenmesi, yatırım kararlarının sonuçlarının görülmesi, emeklilik planlarıyla ilgili bağımsız karşılaştırma imkanı sağlanacak.” Şirket özellikle otomatik katılımla ilgili ilk çözümlerini 2017 yılı Mart ayında satışa sunacak.

‘İşveren katkısı için alternatif bulunabilir’

Vodafone Türkiye Ücretlendirme ve Çalışan İlişkileri Direktörü Burak Balkış, BES şirketlerinden sürekli bilgi aldıklarını, otomatik katılımın operasyon ayağının büyük oranda BES şirketlerince yürütülecek olmasının işverenlerin yükünün hafifletilmesi açısından önem taşıdığını vurguladı. İşveren katkısı konusunda da yorum yapan Balkış, kesintinin sadece çalışandan yapılacak olması nedeniyle 2 aylık süre sonunda cayma oranının yüksek olabileceğini, işveren katkısının bu oranı aşağı çekebileceğini düşünüyor. Balkış şöyle devam etti: “Diğer yandan, halihazırda yüksek olan işveren maliyetlerinin de göz önüne alınarak, hem çalışanı hem işvereni koruyan alternatif bir çözüm bulunabileceğine inanıyoruz. Sistem bir süre denendikten sonra işveren ve devlet katkısının gündeme gelmesi daha yararlı olabilir.”