DASK'ta yeni dönem başlıyor

İSTANBUL - 1999 Marmara Depremi'nin acılarının unutulmaması ve daha güvenli bir ülke yolunda ilerleme amacıyla her yıl olduğunu gibi 17 Ağustos 2012 Cuma günü depremin 13. yılı anısına bir dizi etkinlikler düzenlenecek. Depremlerle birlikte daha güvenli evlerde yaşamak ve olası risklerimizi güvence altına almak için 2000 yılında hayatımıza giren içinde zorunlu deprem sigortasını barındıran Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) ise Marmara depreminin 13. yılında yenilenmiş yasasıyla birlikte atılım yapma hedefinde.

Bilindiği gibi deprem gibi doğal afetlerde sigorta yaptırmak söz konusu risklere karşı mallarımızı güvence altına almanın en güvenilir, kolay ve az maliyetli yöntemidir. Fakat bilindiği üzere ülkemizde sigorta 100 yılı aşan bir sektör olsada sigorta bilinci konusu hala emekliyor. Son yıllarda şirketlerin, TSRŞB'nin, DASK ve TARSİM gibi kurumların yoğun çabaları bu bilincin artırılabileceği beklentilerini ise bir nebze olsa da destekliyor.

Büyük can ve mal kaybına neden olan Marmara depreminden sonra zararların en aza indirilmesi amacıyla 2000 yılında getirilen zorunlu deprem sigortasını 13 yılda, ülkedeki 16 milyon 375 bin 840 konuttan sadece yüzde 24'ü yaptırdı. Zorunlu olmasına rağmen deprem sigortasının istenilen seviyeye gelememesinin en önemli nedeni ülkemizde risk bilincinin yeterince gelişmemiş olmasından kaynaklanırken, bugüne kadar yaşanan bunca can ve mal kaybına rağmen Türk toplumunda risk bilincinin hâlâ düşük seviyelerde olması ve toplumun tüm kesimlerinde karşımıza çıkan kaderci yaklaşımı risklere karşı önlem alınmasını ve halkın bilinçlenmesini geciktiriyor.

18 Ağustos 2012 yeni bir milad

Bu arada insanların yaşamını idame ettirebilmeleri için en önemli ihtiyaçlarının başında yer alan barınma konusundaki risklerin önüne geçmek için çalışan DASK'ın elini güçlendirecek olan ve 18 Mayıs 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6305 sayılı Afet Sigortaları Kanunu'na göre artık abonelik işlemlerinde zorunlu deprem sigortası aranacak. Artık 'zorunlu deprem sigortası' yaptırmayanlar 18 Ağustos'tan sonra elektrik ve su aboneliğini başlatamayacak. Yeni yasa ile birlikte ülkemizdeki 4'te 1'lik orandaki konut sigortası oranının kentsel dönüşümün yoğun olarak konuşulduğu ve hemen hemen her ilimizin bu konuda ciddi adımlar atmaya başladığı da düşünüldüğünde DASK'ın söz konusu oranı hızla artırabileceği öngörülüyor.

Yeni yasayla DASK'ta neler değişiyor

• Artık DASK reasürans havuzu olarak da işlev görecek.
• Kurum, gerekli durumlarda sel, yer kayması, fırtına ve tsunami benzeri doğal afetler için teminat verebilecek.
• Elektrik ve su aboneliği için zorunlu deprem sigortası şartı aranacak.
• Sigorta yaptırmayan, devletin deprem konutu yardımı ve kredisinden yararlanamayacak.

Pahalı bir sigorta değil

Zorunlu deprem sigortası tüm konut sahiplerinin yaptırabilmesi amacıyla sanıldığı gibi pahalı bir sigorta değil. DASK olası bir depremde konutunuz yıkılırsa, konutun yeniden inşa bedelini ödüyor. Konutun bulunduğu arsa, zorunlu deprem sigortasının kapsamı içine girmiyor. Müstakil evde oturuluyorsa arsa zaten size ait ve DASK'tan alınacak ödemeyle konut yeniden inşa edilebilir. Apartmanda oturuluyorsa da arsada hissedar olunması nedeniyle böyle bir imkan var.

DASK'ın internet sitesi 'www.dask.gov.tr' adresinden teminat tutarı hesaplanabiliyor. Örnek vermek gerekirse; Birinci derecede deprem bölgesi içindeki İstanbul'da 100 metrekare bir konut için ödenecek yıllık prim 155 TL. Ankara'da ise aynı metrekarede bir konut için ödenecek yıllık prim ise 45 TL.

Sigorta teminatı ise yani sigorta bedeli, konutun yapı türüne göre belirlenen birim metrekare maliyeti ile konutun yüzölçümünün çarpılması sonucu belirleniyor. Birim metrekare maliyetleri DASK tarafından açıklanıyor ve her yıl da değişiyor. 2012 yılı için yapı tarzına göre birim metrekare maliyeti ise şöyle:

- Çelik-betonarme karkas yapılar: 640 TL - Yığma kagir yapılar: 460 TL - Diğer yapılar: 240 TL

Buna göre konutun sigorta teminatı de şöyle hesaplanıyor: Yapı tarzına göre metrekare bedeli x konutun metrekaresi = Sigorta bedeli

Örnek-1:

640 TL (Çelik-betonarme karkası yapı) x 100 metrekare (konutun metre karesi) = 64.000 TL

Örnek-2

460 TL (Yığma kagir yapı) x 130 metrekare (konutun metrekaresi)= 59.800 TL

İstanbul'da DASK'lı konut oranı yüzde 33

DASK verilerine  göre ülkede en yoğun kentleşmenin yaşandığı ve 5 milyon 550 bin 760 konutun yer aldığı Marmara Bölgesi, deprem sigortasına en fazla ilgi gösteren bölge oldu. Bölgede, yüzde 31,10'luk bir oranla 1 milyon 725 bin 958 konut DASK yaptırdı. Marmara Bölgesi'ni yüzde 24,30 Ege, yüzde 23,50 ile İç Anadolu, yüzde 18 ile Akdeniz, yüzde 17 ile Karadeniz, yüzde 16,80 ile Doğu Anadolu ve yüzde 13,30 ile Güneydoğu Anadolu bölgesi izledi. Bugüne kadar Türkiye genelindeki 16 milyon 375 bin 840 konuttan sadece yüzde 24'ü deprem sigortası yaptırdı. Türkiye'de, 3 milyon 928 bin 89 konutun deprem sigortası bulunuyor. Bu rakamlar, ülke genelindeki konutların dörtte birinin DASK'lı olduğunu ortaya koyuyor.

Deprem sigortasına 17 Ağustos ve 12 Kasım 1999 depremlerinde en büyük hasarın yaşandığı iller ilgi gösterdi. Bolu yüzde 47 ile en fazla sigorta yaptıran il olurken, yüzde 42,60 ile Yalova ikinci, yüzde 41,40 ile Yalova üçüncü olarak sıralandı. Kayıtlı 3 milyon 422 bin 380 konuta sahip olan ve büyük bir deprem beklentisi yaşanan İstanbul'da DASK'a olan ilgi yüzde 32,90'da kaldı. Kentte sadece 1 milyon 25 bin 808 binaya sigorta yaptırıldı. Bugüne kadar toplam 416 milyon 36 bin 306 lira prim toplanırken, 2000 yılından itibaren meydana gelen 375 deprem sonrasında hasar sahiplerine toplam 133 milyon 845 bin 607 lira ödeme yapıldı. Öte yandan Türkiye'de 1999 yılında meydana gelen Marmara Depremi'nden sonra 23 Ekim 2011 tarihinde yaşanan en büyük deprem 6.6 şiddetindeki Van depremi oldu. Deprem dolayısıyla büyük yıkımların yaşandığı bu ilde, hasar sahiplerine toplam 97 milyon 484 bin 754 lira tazminat ödendi.