Rusya vanayı kapattı gaz fiyatları fırladı

Ukrayna ile Rusya ara­sında savaş devam et­tiği dönemde bu kez de gaz krizi ortaya çıktı. Rus Gazprom’un Avrupa’ya Ukray­na üzerinden sağladığı gaz akı­şında anlaşma yeni yılla bir­likte bitti. Ukrayna söz konusu anlaşmanın uzatılmasını red­detti.

Bu gelişmenin ardından Rus enerji şirketi Gazprom, Uk­rayna üzerinden Avrupa’ya do­ğalgaz sevkiyatının durdurdu. Sevkiyatının durması ile birlik­te Avrupa’da gaz fiyatları sert yükseldi. Avrupa gaz fiyatları yılın ilk işlem gününde, yüzde 4,3’e varan artışla megavat-saat başına 51 euroya kadar çıkarak Ekim 2023’ten bu yana en yük­sek seviyeye ulaştı.

Depoları doldurmanın maliyeti artacak

Tüccarlar, birçok orta Av­rupa ülkesi için önemli bir arz kaynağı olan Rus akışının kesil­mesinin depolardan daha hızlı çekilmeyi tetikleyip tetikleme­yeceğini izliyor. Kıta genelin­de stoklar halihazırda, gaz kri­zinin yeni patlak vermeye baş­ladığı 2021’den bu yana en hızlı şekilde düşüyor.

31 Aralık iti­bariyle AB’deki doğal gaz de­polarının doluluk oranı yüzde 72,16’ya indi. Doluluk oranı Al­manya’da yüzde 79,76, İtalya’da yüzde 78,80 ve Fransa’da yüzde 59,72. Durdurma, bazı ülkelerde ısınma talebini artıracak sıfırın altındaki sıcaklık tahminleriy­le aynı zamana denk geliyor. Ke­sintiden en çok etkilenen ülke­lerden biri olan Slovakya’da sı­caklık ocak ortasına kadar eksi 7 dereceye kadar düşebilir.

Stok­lar ve diğer tedarikçilerin tesli­matları sayesinde Avrupa’da bu kış gazın tükenmesi beklenmese de, tüccarların bir sonraki ısıt­ma sezonu için depoları doldur­ması daha zor olabilir. Önümüz­deki yaz için gaz fiyatları kısa sü­re önce 2025-26 kış fiyatlarının üzerine çıktı, bu da stokları ye­nilemeyi daha maliyetli hale ge­tirecek.

Rus doğal gazının Ukrayna üzerinden Avrupa’ya akışının sona ermesi Asya’da da LNG fi­yatlarının yükselmesi bekleni­yor. Rus gazının duracağı bek­lentileri, Avrupa’nın 2024 yılı gösterge doğalgaz kontratında fiyatı yüzde 50’den fazla artırdı. Bu artışlar, Japonya ve Güney Kore gibi ülkelerin büyük ölçüde bağımlı olduğu normalde daha pahalı olan LNG’nin maliyeti­ne henüz tam olarak yansımadı.

Ukrayna Devlet Başkanı Volod­ymyr Zelenskiy Telegram’dan yaptığı açıklamada, ABD ve di­ğer üreticilerden Avrupa’ya ar­tan gaz arzının fiyatları daha rahat hale getireceğini umdu­ğunu söyledi. Rusya’nın Şubat 2022’de komşusunu işgal etmesi Avrupa’da bir enerji krizine yol açmış, bu da bölgesel kriterler­de ve uluslararası sıvılaştırılmış doğal gaz fiyatlarında bir sıçra­maya neden olmuştu.

Türkiye ön plana çıkıyor

Rus gazını Avrupa’ya taşıyan ana boru hatları Kuzey Akım 1, Kuzey Akım 2 ve Yamal- Avrupa da atıl duruma düşerken Ukrayna’dan sevkiyatın durmasıyla, tek güzergah olarak Türkiye ön plana çıkıyor.

Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol, sevkiyatın durmasının ardından yaptığı değerlendirmede, bu durumun AB için yakın vadede bir arz güvenliği riski oluşturmadığını belirterek, “Ancak, sıvılaştırılmış doğal gaz ithalat ihtiyacı artabilir ve 2025 yılında küresel gaz piyasalarının sıkılaşmasına yol açabilir. Ayrıca, Moldova’nın enerji güvenliğini sağlamak için de ortaklarından daha güçlü destek alması gerekiyor” ifadelerini kullandı.