“Ruj endeksi” tüketiciyi lükse düşürdü

Sevilay ÇOBAN

Dünyada ve Türkiye’de tüketiciler, yüksek enflasyon, fiyat artışları ve döviz kurlarındaki yükseliş gibi sorunlarla karşı karşıya gelmesine rağmen bu etkilerin en az hissedildiği tüketim alanı lüks… Yüksek enflasyon tüketicileri borçlanmaya iterken, özellikle kişisel lüks tüketim harcamalarındaki artış diğer kalemlere göre daha yüksek seyrediyor.

Temmuz ayında Bain & Company ile Altagamma’nın gerçekleştirdiği “2023 İlkbahar Küresel Lüks Tüketim Araştırması”, 2022 yılında rekor kıran kişisel lüks tüketim pazarının ekonomideki belirsizliklere rağmen 2023’te yüzde 5-12 büyüyeceğini ortaya koymuştu. 2022’de 345 milyar euroya ulaşan pazar büyüklüğünün 2030’a kadar 530-570 milyar euroyu bulacağı öngörülüyor.

Deloitte’un yayınladığı bir rapor da ekonomik kriz dönemlerinde tüketicilerin zor dönemlerde bir kaçış yolu bulmak ve kendilerini iyi hissedebilmek için daha fazla harcama yaptığını ortaya koyuyor. Özellikle kozmetik ve gastronomi kategorilerinde görülen harcama eğilimi sonucu tüketiciler, enflasyonla başa çıkmak için tasarruf yaparken bir yandan da kendilerini şımartmak istiyor.

“Ruj endeksi” olarak bilinen bu durumun sebebi, kozmetik sektörünün nispeten ulaşılabilir olması ve tüketicilerin bir kaçış yolu aramaları. Ortaya konan veriler ve araştırmalar da gerçek tabloyu doğrular nitelikte. TOBB E-ticaret Meclis Üyesi, Ticimax Kurucu CEO’su Cenk Çiğdemli de 15 binden fazla e-ticaret sitesinin verilerine dayanarak hazırladıkları raporun lüks tüketim özelindeki kırılımını ve ortaya çıkan sonuç hakkındaki görüşlerini DÜNYA gazetesi ile paylaştı.

1 yılda yaklaşık yüzde 15 büyüme bekliyoruz

 E-ticaret üzerinden lüks tüketimde 2022-2022 ve 2023’ü kıyasladığımızda adetsel anlamda bir büyüme olduğunu ifade eden Cenk Çiğdemli, “Veriler bize gösteriyor ki; lüks tüketimde enflasyon farkını çıkardığımızda, yıl sonunda adetsel anlamda büyüme, lüks tüketim alışkanlıklarında ise bir genişleme görmüş olacağız.

Fiyatlar, maliyetler ve enflasyon yukarı yönlü ilerlerken lüks tüketimin cirosu bir önceki yılı yakalamış olsa da adetler henüz yakalanmış değil. Ancak adetler şu anda birbirine çok yakın ve e-ticaretin en hareketli olduğu dönemlere girmek üzereyiz. Adetlerin de yıl sonuna kadar (tüm kategorilerin ortalamasında) geçen yılın yüzde 15 oranında üstüne çıkmasını bekliyoruz” dedi.

Ciro geçen yılı ikiye katlayacak

Lüks tekstil giyim kategorisinde 2021 yılında 1 milyar 743 milyon 274 bin 549 TL olan cironun 2022’de 3 milyar 685 milyon 195 bin 334 TL’ye yükseldiğini ifade eden Çiğdemli, şunları söyledi; “2023’ün ilk 8 ayında ise 4 milyar 835 milyon 219 bin 070 TL olarak gerçekleşmiş.

Yıl sonuna kadar bu rakamın en az 7 milyar TL’ye ulaşarak geçen yılın iki katına yükselmesini bekliyoruz. Lüks tüketim yıllık ortalama sepet tutarları kategorisinde örneğin saat-aksesuar segmentine baktığımızda, 2021 yılı rakamı 9 bin 983 TL, 2022 yılı rakamı 28 bin 318 TL olarak gerçekleşmiş. 2023 ilk 8 ayının ortalama sepet tutarı ise 34 bin 334 TL. Bu rakamın yıl sonuna kadar Black Friday, Cyber Monday ve yılbaşı alışverişleri gibi özel alışveriş festivallerinin de olduğunu göz önünde bulundurursak, en az 60 bin TL’ye ulaşarak geçen yılı ikiye katlayacağını düşünüyoruz.

Mücevheratta 2021 yılı yıllık ortalama sepet tutarı 3 bin 549 TL, 2022 yılı yıllık ortalama sepet tutarı 7 bin 121 TL. 2023 ilk 8 ayında ise bu tutar 16 bin 634 TL’ye ulaşmış. Yıl sonuna kadar geçtiğimiz yılın en az 3 katı kadar bir büyümeye ulaşacağını düşünüyorum. Lüks modada 2021 yıllık ortalama sepet tutarı 616 TL, 2022’de bu rakam 1.221 TL’ye ulaşmış. 2023 ilk 8 ayında ise 2 bin 364 TL’ye yükselmiş. Yıl sonuna kadar bu kategorinin de geçtiğimiz yılı en az üçe katlayacağı görülüyor.”

Sipariş adedinde giyim, tutarda saat birinci

 Lüks kategoride en çok sipariş alan sektörler sıralaması en yüksekten en düşüğe şöyle; tekstil giyim, kozmetik güzellik, hediyelik ve aksesuar, iç giyim, takı ve mücevherat, motorlu taşıtlar ve otomotiv yedek parça, hobi, ev bahçe mobilyaları, oyun, beyaz eşya, bilgisayar. Lüks markalar özelinde yıllık ortalama sepet tutarı en fazla olan kategoriler ise şu şekilde sıralanıyor; Saat ve aksesuar, bilgisayar, mücevherat, mobilya dekorasyon, lüks moda ve iç giyim.

“2023 İlkbahar Küresel Lüks Tüketim Araştırması da 2022 yılı büyümesi açısından Türkiye’nin lider pazarlar İtalya ve Fransa’nın hemen arkasında geldiğini gösterirken, “Türkiye’nin lüks perakende açısından yüksek potansiyelli bir coğrafya haline gelmesiyle birlikte, görece yüksek enflasyona rağmen dinamikliği ile çeşitli iyimser gelecek senaryoları barındıran çok umut verici bir coğrafya” olarak tanımlıyor.

Dört tüketiciden üçü ihtiyacı olmayan ürünler alıyor

Deloitte’un 6 ay süren 23 ülkede yapılan araştırmasında tüketicilere kendilerini şımartmak için alışveriş yapıp yapmadıkları soruldu. Sonuç, tüketicilerin beklenenden daha fazla kendini şımartmak istediğini ve lükse giren satın alımlar yaptığını gösterdi. Aynı zamanda insanların “savurganlık” yapıyor olmasının, dünya çapında görülen bir eğilim olduğu öğrenildi. Küresel olarak yapılan anketlere göre, dört tüketiciden üçü kendini şımartacak bir şey satın aldıklarını söylüyor.

Erkekler %60 fazla harcıyor

İstatistiksel olarak erkekler de kadınlar kadar kendilerine ödül veriyor. Dünya çapında ve Amerika Birleşik Devletleri’nde çeşitli öğelere neredeyse yüzde 40 daha fazla para harcıyorlar. Özellikle milenyum jenerasyonundaki erkekler, kendi yaşlarındaki kadınlara göre yaklaşık 20 dolar daha fazla harcama yapıyor. Milenyum erkekleri günlük yaşamın stresinden arınmak için güzel bir akşam yemeği yiyor veya erişilebilir bir lüks satın almak için birinci sınıf alkollü içkiler satın alıyor. Ödül niteliğinde yapılan harcamaların en popüler kategorisi kozmetik değil, yiyecek ve içecek. Dünya genelinde, tüketiciler kişisel bakım ürünlerine kıyasla neredeyse üç kat fazla yiyecek ve içeceğe para harcadığını söylüyor. Özellikle erkekler, bu alanda kadınlardan yüzde 60 daha fazla harcama yapıyor.