Pirinç fiyatı son 15 günde %20 arttı

Mehmet Hanifi GÜLEL

Pirinç piyasasında fiyatlar yeniden artış trendine girdi. 2 ay önce tüketimde yaşanan azalmayla beraber durgunlaşan piyasa, son 15 günde yükselişe geçti. Baldo çeşidi pirincin fabrikadan çıkış fiyatı ortalama 41 liradan 50 liraya yükseldi. Sektör temsilcileri, fiyatların daha raflara yansımadığını, yılbaşından sonra yansımaya başlayacağını belirtiyor.

Pirinçteki fiyat artışın sebebinin kaliteli yerli ürünün ülke genelinde az olmasından kaynaklandığını aktarılıyor. Özellikle iri taneli baldo üretiminin çok az olması ve dünyada da pahalı bir ürün olması fiyatı tetikliyor. Baldo pirincin fiyatı son 15 günde yüzde 20 artış gösterdi. Bu yıl TMO çeltik kilogram alış fiyatı baldoda 24 TL, Osmancıkta 20 TL ve luna çeşidinde ise 18 TL olarak açıklamıştı. Bu fiyatlara rağmen, son dönemde piyasada özellikle baldo grubunda çeltik alım fiyatı 33 liralara kadar çıktı.

Çeltiğin alınıp işlenmesi ile birlikte, fabrikadan naturel 30 gramaj altı ürünlerin kilogram fiyatı 50 liradan satılırken, 30 ve üstü gramajlı ürünlerin kilogramı ise 55 lirayı buluyor. Osmancık grubunda ise pilav yapmayan ürünler 30 ile 32 lira civarında bulunurken, kaliteli Osmancıklarda ise kilogramı 35 ile 36 lira arasında yer alıyor. Diğer yandan, büyük zincir marketlerin 15 gün önce kilogramını 41 liradan ürün aldığını aktaran temsilciler, şu anda 46 liradan ürün almaya çalıştıklarını ifade ettiler.

İlk 10 ayda 516 bin  ton pirinç ithal edildi

 Türkiye’de bu yıl çeltik rekoltesi 900 bin ton üretime karşılık, yaklaşık 600 ton da pirincin elde edilmesi bekleniyor. Türkiye’nin yıllık pirinç tüketim miktarı ise 700 bin ton olarak yer alıyor. Buna karşılık ilk 10 ayda 516 bin ton pirinç ithal edildi ve 356,6 milyon dolar ödendi.

Bu miktar geçen yıla oranla yüzde 1182 artış yaşandı. İthal edilen ürünlerin kilogramı 16 lira ile 22 lira arasında bulunuyor. Bu dönemde çeltik ithalatı ise 52,4 bin tona karşılık, 32,4 milyon dolar ödendi. Çeltik ithalatındaki artış yüzde 393,3 olarak gerçekleşti. Söz konusu piriç ithalatı, son yılların rekoru olarak yer alıyor. Bunun nedeni de sıfırlanan vergilerden kaynaklandığı belirtiliyor. 2022 yılında ise 99,3 bin ton pirinç ithalatına 57,1 milyon dolar ödendi. 2022 yılında ithalat bir önceki yıla göre yüzde 45,9 gerileme göstermişti.

Bu yılın 1 Eylül itibarıyla çeltik ithalatındaki gümrük vergisi yüzde 34, kahverengi pirinçte yüzde 36 ve pirinçte yüzde 45’e çıkarıldı. Şu an ithal edilen ürünlerin rafta olmadığını ve bunların tüketiminin üç yıla yayılacağına dikkat çeken temsilciler, ithal edilen söz konusu pirinçlerin 2024 yılının sonuna kadar sarkacağını belirtiyorlar. Bu ürünlerin Türkiye’de durduğunu ve başka ülkelere de sevkiyatının yapılabileceğini de aktaran temsilciler, eğer deprem olmasaydı, bu kadar ithalatın yapılmayacağını da dile getiriyorlar.

Fiyat artışı devam ederse vergi indirimi gündeme gelebilir

İthal edilen pirinçlerin büyük çoğunluğu ince taneli tabir edilen Uzakdoğu’dan getirilen ürünlerden oluştuğunu belirten sektör temsilcileri, eğer pirinç fiyatlarının 10 ile 15 lira daha artarak 60 liraya yükselmesi halinde vergi indiriminin gündeme gelebileceğini ifade ettiler. Temsilciler, şu an vergi sıfırlanması halinde Türkiye’ye dışarıdan 50 liranın altında baldo ürünün getirilmesinin zor olduğuna dikkat çekiyor.