Otomotivde Türk işçisi sömürülüyor

Derya EĞRİCAN GÜLEÇ

MERSİN - Mersin Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (MODER) Başkanı Haluk Veli Doğan, Türkiye’de sigorta şirketlerinin yetkili otomotiv servislerine ciddi zararlar verdiğini söyledi. Tüm girdi maliyetlerinin arttığı bir ortamda, sigorta şirketlerinin yetkili servislere verdiği işçilik fiyatlarının yüzde 40 düştüğünü dile getiren Doğan, Avrupa’daki yetkili servislerle karşılaştırıldığında Türkiye’deki yetkili servislere verilen saat başına işçilik fiyatlarının Avrupa’nın 6’da 1’i oranında olduğunu belirtti. “Türk işçiliği sömürülmektedir” diyen Doğan, bu sömürüye otomotiv sektörü ve Eksperler Birliği’nin seyirci kaldığını ileri sürdü.

Türkiye’de faaliyet gösteren ve pazar payına göre bakıldığında yabancı sermayeli yatırımcıların yüzde 85 paya sahip olduğu tek sektörün sigorta sektörü olduğunu ifade edenDoğan, “Yatırım yapmadan, yapılan ciro ve karlara göre bakacak olursak, en az istihdam ve risk taşıyan bu sektörün otomotiv sektörü üzerindeki ağırlığı giderek artmıştır” dedi.Doğan, bu sektörün otomotiv sektörünün yanında Türk ekonomisine vermiş olduğu zararın ise milyar TL seviyelerine ulaştığını öne sürdü.

Son 5 yılda otomotiv yetkili servislerdeki işçilik birim fiyatlarının yüzde 150 arttığına dikkat çeken Doğan, girdi maliyetlerinin başını çeken su bazlı boya fiyatlarının yüzde 100, fırınlarda kullanılan motorin maliyetlerinin yüzde 120, genel gider kalemlerinin ortalama yüzde 130 arttığını bildirdi. Gider kalemlerinin bu kadar arttığı bir ortamda sigorta şirketlerinin yetkili servislere vermiş olduğu işçilik fiyatlarının ise yüzde 40 düştüğünü vurgulayan Doğan, Avrupa’da ki yetkili servislerle kıyaslandığında Türkiye’de yetkili servislere verilen saat başı  işçilik fiyatlarının Avrupa’daki yetkili servislerin ancak 6’da biri oranında olduğunu söyledi.

Şirketlerin ekonomiye zararları var

Sigorta şirketlerinin Türk ekonomisine de zarar verdiğini savunan Haluk Veli Doğan, binlerce serviste aylık yüz binlerce hasarlı parçanın değişiminin yapıldığını ve servislerin değiştirdikleri hasarlı parçaları saklamak zorunda olduklarını  söyledi. Doğan, “Çünkü servisler bu parçaları sigorta şirketlerinin yönlendirdiği hurda parça toplayıcılarına teslim etmezlerse, sigorta şirketi o parçanın faturasını servise keser ve tahsilatını yapar” dedi. Sigorta şirketlerinin toplanan bu parçaları hurda parça toplayıcısına satarak buradan ayrı bir kazanç elde ettiğini, hurdacıların da bu parçaları internet üzerinden sattığını dile getirdi. Sigorta şirketlerinin kendi internet siteleri üzerinden, pert (kullanılamaz) durumdaki araçları da açık arttırma yoluyla satışa çıkadığını dile getiren Doğan, bu araçları merdiven altı çalışan servislerin alarak onarımını hurda parça toplayıcısından almış olduğu kullanılamaz ve hayati risk taşıyan parçalarla yapıp tekrar sattıklarını anlattı. Bu alışverişlerin hiçbirinde KDV ve gelir vergisi ödenmediğine değinen Doğan, Avrupa’da ve dünya genelinde ağır hasarlı araçların trafiğe çıkmasının yasak olduğunu, pert kaydı bulunan araçların direkt hurda ayrıştırma merkezlerine gönderilerek plastik ve demir aksamlarının birbirinden ayrıldığını ve geri dönüşüm merkezlerinde tekrar ekonomiye kazandırıldığını anlattı.

Hurda ihracatçısı konumuna gelebiliriz

Dünya hurda ithalatının yüzde 20’sini yapan Türkiye’nin bu alanda açık ara dünya birincisi olduğunu ifade eden Doğan, Türkiye’de dünyaya ihracat yapacak kadar hurda bulunduğunu söyledi. Doğan, hurda toplama merkezleri ve hurda ayrıştırma ile geri dönüşüm merkezlerinin her ilde kurulmasının Türkiye’yi belki de hurda ihracatçısı konumuna getireceğini kaydetti. Doğan, ilgili bakanlıkların bu konuyla ilgili bir çalışma yaparak,  hem hurda ithalatının önüne geçilmesi, hem de baştan sona kayıt dışı ve insan hayatına zarar verebilecek bu uygulamaların sona erdirilmesi için yasal düzenlemelerin biran önce yapılması gerektiğini sözlerine ekledi.

Eksperlik sistemi bağımsızlığını yitirmiş

Doğan, Avrupa’daki eksperlik sisteminde hasar bakmaya giden eksperin, orada gerçekten hasar oluşmuş mu, oluştu ise hangi parçaların değişmesi, hangi parçaların onarılması gerektiğini raporunda belirttiğini ve rapora göre araç onarılarak yetkili servisin işçilik ve parça fiyatlamasını yapıp faturasını kestiğini anlattı. Türkiye’de ise sigorta şirketinin yönlendirdiği eksperin yetkili satıcıyla  parça ve işçilik pazarlığını yaptıktan sonra raporunu yazıp sigorta şirketine sunduğunu dile getiren Doğan, “Sigorta şirketi raporda gördüğü işçilik ve parça tutarlarını ve alınan iskontoları beğenmez, raporu tekrar Ekspere gönderir ve daha fazla iskonto almasını ister. Eksper tekrar servise dönerer fiyatı düşürmesini ister. Servis de zarar ettiğini bile bile bunu kabullenerek fatura tutarını düşürmek zorunda kalır. Türkiye’de eksperlik sistemi bağımsızlığını yitirmiş, eksperler sigorta şirketlerinin personelleri haline gelmiştir” dedi.