Otoda ‘sıfır faiz’ sihri bozuldu
Ticaret Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Reklam Kurulu, tüketiciyi yanıltan reklamları durdurdu ve cezai işlem uyguladı. Bu kapsamda ön yüklemeli finansman, peşin taksit ödemesi ve kredili araç alımında artan fiyatların ‘sıfır faizi’ tam olarak yansıtmadığına karar verildi.
Ali YILDIRIM
Otomotiv sektörü 2025’e istediği momentumda başlayamadı. Sıfır satışlar son 10 yıllık verilere göre, en iyi ikinci ay olarak tabir edilse de önceki yıla oranla küçülmeler başladı.
Bu süreçte markalar satış kampanyalarına hız verdi. Özellikle sıfır otomobilde uygulanan satış kampanyalarında sıfır faizli krediler öne çıktı. Bankaların finansmanı durumunda taşıt kredilerinin aylık maliyeti yüzde 5’lerin üzerine çıkarken, distribütörler bu durumu kendi finansman koşullarında süspanse ederek çıkan maliyeti tüketiciye yansıtmıyor.
Fakat bazı markaların, iddialara göre, sıfır faizi tüketiciye net olarak yansıtmadıklarını masrafların tüketiciye yansıdığını paylaştı. Verilen kredilerde ‘ilk taksit nakit’ şeklinde alınması finansmana yeni bir model getirdi. Aynı zamanda ticari taşıt kredilerinde de sıfır faiz teması bireyseli kapsamıyor. Bu ibarenin tam olarak yansımayınca tüketici yanılıyor.
Bu yüzden tüketiciyi korumak adına atılan adımlarda Ticaret Bakanlığı, ‘sıfır faizli kampanya’ sloganlı çalışmalara son verilmesi gerektiğini paylaştı. Verilen sıfır faiz tanımının aslında tam olarak sıfır faize işaret etmediğini bazı finansman koşullarında önden yüklemeli, bazı durumlarda araç fiyatına yüklenmesi ve ticari kredilere yönelik kampanyaların reklamlarda bireysele göre de aktarılması verilen mesajın içeriğinin bozulduğu görüldü.
Finansman maliyetiyle etiket fiyatı artıyor
Özellikle ticari taşıt kredilerinde son dönemde oldukça fazla görülen 6 aylık sıfır faiz kampanyaları da dikkat çekti. Burada ‘yüzde sıfır faiz’ temasıyla yürütülen kredilerde verilen ana mesajda tüketici tercihlerinin manipüle edildiğine yer verildi.
2 milyon liraya kadar taşıt kredilerinde hemen hemen yüzde 20’ye kadar kredi veriliyor. Fakat ticari kredilerde kanallar biraz daha açık. Örneğin 1.8 milyon lira seviyesinde bir otomobili nakit olarak aldığınızda uygulanan farklı kampanya koşullarıyla bu fiyat 1.6 milyona kadar düşüyor.
Markaların finansman seçeneklerine ve durumlarına göre. Fakat bu araca kredi kullanmak istediğinizde özellikle sıfır faizde bu sefer fiyat 1.9 milyon seviyesine kadar çıkabiliyor. Böylece verilen sıfır faiz imkanı aslında farklı finansman durumlarıyla aracın fiyatına kısmi olarak yansıtılmış oluyor. Tabi bu finansman şeklinin yine büyük bir kısmını distribütör kendi imkanlarıyla karşılamak durumda kalıyor.
Kredilerden peşin faiz modeli
Kullanılan taşıt kredilerinde de yeni finansman modelleri ortaya çıktı. Bir anlamda tüketiciye alan açan modelde ilk taksit peşin modeliyle 11 aylık finansman durumu oluşuyor. Örneğin 200 bin lira kredide vade 12 aya bölünüyor. Burada 22 bin liranın üzerinde bir tutar müşteriden o kredi içinde peşin olarak alınıyor. 11 aylık 18 bin liralık taksitlere bölünme durumunda toplam geri ödeme 222 bin liranın üzerine çıkıyor. Kredilerin ilk taksiti peşin alınarak farklı bir finansman modeli daha ortaya çıkmış oluyor.
“Tüketici tercihlerinin manipüle edildiği görüldü"
Sıfır faizli kredi reklamlarını inceleyen Ticaret Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Reklam Kurulu, tüketiciyi yanıltan reklamlara cezai işlem uyguladı. Reklamlara durdurulma cezası verildi. Ticaret Bakanlığı’nın sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, ‘yüzde sıfır faiz’ temasına dikkat çekildi.
Bakanlık buna ilişkin şu açıklamayı paylaştı: “Bu kapsamda otomotiv sektöründe ‘peşin faiz ödemesi’ olmasına karşın reklamın ana mesajında kredi faiz oranının ‘yüzde sıfır’ olarak belirtildiği, tüketicilerin satın alma kararını etkilemek amacıyla reklamın ana mesajında peşin faiz nedeniyle tüketicinin faiz yüküne katlanmasına karşın tanıtımların sıfır faizli yapılarak tüketici tercihlerinin manipüle edildiği tespit edilmiştir.
Ayrıca faiz oranının yer aldığı reklamlarda tüketicilerin en uygun kredi teklifini seçebilmesi ve sektörde adil rekabetin sağlanabilmesi için belirtilmesi zorunlu olan kredinin toplam maliyetini yüzdesel olarak gösteren yıllık ve aylık maliyet oranlarına yer verilmediği, diğer yandan ‘yüzde sıfır faiz’ gibi tüketicilerin ekonomik davranış biçimini etkileyen ana vaadin gerçeği yansıtmadığı tespit edilmiş ve tüketicileri yanıltıcı olduğu değerlendirilen söz konusu reklamların tedbiren durdurulmasına karar verilmiştir.”