KPMG: Hurda teşviki, bir taşla üç kuş

KPMG Türkiye Vergi Şirket Ortağı Emrah Akın, sektörü heyecanlandıran yeni hurda teşviki/indirimi hazırlığını değerlendirdi. 2018’de hem toplam bütçe gelirlerinde hem de toplam vergi gelirlerinde ÖTV’nin en yüksek paya sahip gelir kaynağı olarak dikkat çektiğini vurgulayan Akın, “2018 için planlanan ÖTV geliri yüzde 8,4 artışla 147,5 milyar TL. Diğer bir anlatımla, 2018’de vergi gelirlerimizin yaklaşık yüzde 22’si ÖTV’den gelecek. ÖTV’nin 23,5 milyar TL’sinin de motorlu taşıt araçları üzerinden gelmesi planlanıyor. Düzenleme yasalaşırsa hurda indirimi/teşviki ilk önce buraya yansıyacak” dedi.

Eski model araçların yakıt ekonomisi bakımından verimsiz olduğunu, Türkiye’nin büyük bir enerji ve hurda ithalatçısı olduğunu vurgulayan Akın, “Bu açıdan değerlendirdiğimizde, sadece iç otomotiv pazarının büyümesini değil, enerji verimliliği ve hurda ithalatımızın yüksekliğini de sorunlu görüyoruz. Uygulamaya alınacak hurda indirimi/teşvikiyle sadece otomotiv sektörü canlandırılmayacak; aynı zamanda hem önemli bir enerji verimliliği adımı atılacak hem de hurda ve enerji ithalatımız azaltılacak” diye konuştu.

10 bin liralık teşvikle hurda piyasası canlandı

Emrah Akın, torba yasa tasarısındaki hurda teşviki düzenlemesinin ana başlıklarını ve önerilerini şöyle sıraladı:

16 yaş ve üstü araçlar

- Torba yasayla getirilmesi planlanan yeni ‘hurda teşviki/indirimi’ mekanizmasının kapsamı oldukça geniş. Sadece otomobiller değil; panelvan, minibüs, otobüs, kamyonet ve kamyonları da kapsıyor. Ancak mevcut haliyle yeni düzenleme özellikle ‘binek otomobil’ piyasasında etkili olacaktır.

- 20 yaş ve üstü araçların kapsama girdiği son uygulamadan farklı olarak, bu kez 16 ve üstü yaştaki araçlar hurda kapsamına alınacak. Yaşın düşürülmesi doğru bir adım; hatta 14 yaş ve üstü dikkate alınırsa uygulama daha olumlu sonuç verebilir.

Süre 2019 sonuna kadar

- Teşvikten 31 Aralık 2019’a kadar yararlanmak gerekecek. 2019 sonunda uygulama yürürlükten kalkacak.

- Otomotiv sektörünün gelecek planlamasını daha sağlıklı yapabilmesi için belli aralıklarla ve sürpriz mevzuat değişiklikleriyle tekrarlana hurda indirimi/teşviki uygulamalarının artık ‘sürekli’ hale getirilmesi önemli. Örneğin, ÖTV Kanunu’na eklenecek olan bir maddeyle, her yıl 16 yaşına girecek araçlar ile daha büyük yaşta olan ancak henüz teşvikten yararlanmamış araçların hurdaya ayrılmaları halinde sürekli bir ÖTV teşviki mekanizması kurulması sektör için daha faydalı olacak.

10 bin TL’ye kadar indirim var

- Aracını hurdaya çıkararak tescil kaydını sildirenler, yeni araç alırken tahakkuk eden ÖTV’yi 10 bin TL’ye kadar eksik ödeyecekler. Bakanlar Kurulu 10 bin TL’ye kadar olan ÖTV indirimini, araçların niteliklerine göre farklılaştırabilecek.

- Teşvikten yararlanabilmek için aracın trafik tescil kaydını sildirmek yeterli olmayacak; hurdaya ayrılacak aracın yurt dışına ihracı veya bir daha kullanılmamak üzere hurdaya ayrılması gerekecek.

- Hurdaya ayrılan veya ihraç edilen araçla ‘aynı cins’ araç satın alındığı takdirde ÖTV indirimi uygulanacak. Otomobillerde ÖTV indirimi sadece 1600 cc hacmi geçmeyen araçlar için geçerli.

- 2003-2004 yıllarında uygulanan hurda indirimi teşvikinde, 20 yaş üzerindeki araçların hurdaya ayrılması karşılığında, 1600cc’ye kadar olan yeni otomobillerde 3 bin 500-4 bin 500 TL’lik ÖTV indirim desteği sağlanmış; bu sayede iç piyasada canlanma olmuştu. Yeni uygulama ile getirilmesi planlanan 10 bin TL’nin son derece yetersiz olduğunu belirtmemiz gerekiyor. ÖTV’nin KDV matrahına girmesi nedeniyle 10 bin TL üzerinden yüzde 18 oranında ek bir KDV avantajı elde edilecek olması da bu durumu değiştirmiyor. ÖTV indirim rakamının 20 bin TL veya üzerine çıkarılması, uygulamadan beklenen faydayı arttıracaktır.

Yaklaşık 3 milyon 500 bin araç

- TÜİK verilerine göre 2017 sonu itibariyle 22 milyon 218 bin motorlu kara taşıtı trafiğe kayıtlı. Bunların 12 milyonu otomobil, 478 bini minibüs, 222 bini otobüs, 3 milyon 642 bini kamyonet ve 839 bini ise kamyon.

- Yaklaşık 17 milyon 200 bin araçtan yaşı 16 ve üstü olanlar bu teşvikten potansiyel olarak yararlanabilecekler gibi görünüyor. Mevcut araçların yüzde 20’si olarak düşünüldüğünde yaklaşık 3 milyon 500 bin aracın kapsama girebileceğini söylemek mümkün.