Kış lastiği değişimini yaptınız mı?

Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü Öğr. Gör. Özgür Şener, kış lastiği, özellikleri ve kış lastiği kullanımında dikkat edilmesi gerekenlere ilişkin değerlendirmede bulundu. İSG Uzmanı Özgür Şener, öncelikle güvenlik amacıyla sonra da otobüs, minibüs, kamyon, kamyonet, çekici gibi araçlar için kanuni zorunluluktan dolayı kış lastiği kullanımının gerekli olduğunu söyledi. 

Kış lastiği uygulaması 1 Aralık’ta başlıyor 

Araçların yaz mevsiminin kuru zemininden kış mevsiminin ıslak, kaygan yollarına geçişte aracı yolda tutarak kayma ve kaza risklerini büyük ölçüde azalttığı için kış lastiği değişimi yapılması gerektiğini vurgulayan Özgür Şener, “Kış lastiğinin kaygan zeminlerde yazlık lastiğe göre, kalkışta daha iyi bir tutunma, virajlarda daha iyi bir tutunma, fren-duruş mesafesinde daha kısa bir mesafe sağlamaktadır. Kış lastiği takma zorunluluğu, şehirlerarası yük ve yolcu taşıyan ticari araçlar için her yıl 1 Aralık'ta başlamaktadır. Kanuni olarak, yük ve yolcu taşıyan ticari araçlar her yıl 1 Aralık ile 1 Nisan tarihlerinde zorunlu olarak kış lastiği kullanmalıdır. Ancak kanuni zorunluluk olmasa da kendi özel araçlarımız (binek araçlar) için de bu kurala dikkat ederek bu tarihler arasında kış lastiği değişimi yapmalıyız” diye konuştu. 

Yol tutuşunu artırıyor, suyu tahliye ediyor  

Kış lastiğinin kış mevsimi için özel üretilen optimal lastikler olduğunu ifade eden Şener, “Yumuşak bir lastik karışımı olduğundan, soğuk havalarda yol zeminine uyum sağlar. Titizlikle geliştirilmiş olan dış zemin, kar ve çamur gibi oynak olan zeminlere çok rahat uyum sağlar. Kış lastikleri, 7 derecenin altındaki sıcaklıklarda yol tutuşunu artırmak amacıyla bileşimi özel olarak belirlenmiş ve sırt yüzeyinde özel olarak tasarlanmış desenleri bulunan lastiklerdir. Yüzeylerindeki desenler su tahliyesinin de daha iyi yapılmasını sağladığı için araçların zemine daha iyi bir şekilde temasını sağlamaktadır” dedi.

Diş derinliği 4 milimetreden az olmamalı 

“Kamyon, çekici, tanker ve otobüslerde kış lastiği diş derinliği 4 milimetreden az olamaz” diyen Şener, şunları söyledi:

“Kış lastiklerinin yanaklarında (M+S) işareti veya (M+S) işaretiyle birlikte kar tanesi işareti veya sadece kar tanesi işareti aranır. Lastiklerin kaplama yapılarak kullanılması halinde lastik omuzlarında (M+S) işareti olsa dahi, lastik diş derinliğinin ve sırt deseninin kış lastiğine uygun olması zorunludur. Kış lastikleri, Three-Peak Mountain Snowflake (3PMSF), Avrupa Parlamentosu ve Konseyi (EC) No 661/2009 ve Avrupa Ekonomik Komisyonu (ECE) Tarafından yayımlanan ECE R-117 Regülasyonunda hüküm ve esasları belirtilmiştir.”

Kış lastiği kriterleri pek çok özellik barındırıyor 

Kış lastiği kriterlerinin Kasım 2012 tarihinden itibaren AB (EC) 661/2009 Yönetmeliği ile uygulanacak UNECE Yönetmeliği 117’de belirtildiğini kaydeden Özgür Şener, “Buna göre lastiğin deseni, desen hamuru, yapısı; zorlu kış şartlarında hızlanması, frenlemesi gibi kriterleri içerir. Avrupa Birliği yönetmeliklerinde standartlaştırılmış olan 3PMSF test koşullarını karşılayan lastikler bu logoyu taşımaya hak kazanır. 3PMSF işaretli lastikler sadece M+S işaretleri lastiklere göre buz, kar, sulu kar kaplı yollarda daha iyi frenleme, viraj kabiliyeti ve çekiş gücü sunar. M+S işareti üretici tarafından konulur ve bir standart içermez. Sadece çamur ve karda diğer desenlere göre daha iyi çekiş vereceği iddiasındadır. Hamur yapısı, desen özellikleri, soğuk havalardaki tutuş kabiliyeti gibi kriterlerin yerine getirilmesini gerektirmez” diye konuştu.

 Lastikler nasıl saklanmalı? 

Kış lastiğinin kullanılmadığı zamanlarda nasıl saklanması gerektiğine ilişkin bilgiler de veren İSG Uzmanı Özgür Şener, “Direkt güneş ışığı almayan, rutubetsiz ve serin ortamlar araç lastiklerini saklamak için ideal alanlardır. Aksi koşullar da araç lastiklerinin fiziksel formunda yıpranmalara yol açarak ömrünün azalmasına ve kullanılamaz hale gelmesine neden olabilmektedir” dedi. 

İSG Uzmanı Özgür Şener, araç lastiklerini saklarken dikkat edilmesi gereken kuralları da şöyle sıraladı: 

- Depolamadan önce lastiklerinizi su ile sabun veya özel deterjan kullanarak güzelce temizleyin. Lastikler güçlü su jeti altında yıkanmamalıdır.

- Sabun veya özel deterjan haricinde başka bir temizlik maddesi kullanılması önerilmemektedir.

- Lastikler, kuru, iyi havalandırılmış, sabit sıcaklıkta, yağıştan ve doğrudan güneş ışığından korunan bir odada saklanır. Güneş, lastiklerin yaşlanmasında önemli bir faktör olduğu için güneş ışığını doğrudan görmeyen kapalı bir mekân işinizi görecektir. Tutarlı bir ortam sağlamak adına iklim kontrollü bir depolama birimi veya serin bir bodrum katı işe yarayabilir.

- Lastiklerinizi, vakumlanmış torbalara koyarak saklamanız önerilmektedir, böylece lastiklerinizin üzerindeki oksidasyonu yavaşlatarak ve kauçuktaki yağ bileşenlerinin buharlaşmasını engelleyerek lastiğin kurumasını önlemiş olursunuz.

- Lastiklerinizi sakladığınız alanda çözücüler, yakıtlar ve yağları da onlardan uzak tutmalısınız, kauçuğun yapısını değiştirmekten kaçınmak için, lastiklerinizin yakınında kimyasal veya solvent kesinlikle saklamayın. 

Yola çıkarken bu uyarılara kulak verin 

Kış dönemine girmeden önce aracın rutin bakımlarının yaptırılmasının da tavsiye edildiğini ifade eden Şener, bu bakımların tam olması ile birlikte her yola çıkış öncesi de aşağıdaki konuların dikkate alınması gerektiğini söyledi: 

“Trafik, ilkyardım kiti gibi yasal zorunlulukların yanı sıra çekme halatı, zincir ve takozun araçta bulundurulması önemlidir, bu tip bir kullanım gerekirse rahat çalışmak için bir eldiven araçta bulundurulmalıdır. Lastik diş derinlikleri kontrol edilir, 4 mm altındaki diş derinliklerinde lastik değişimi yapılmalıdır. Aracın cam, cam silecek fonksiyonları ve ayna fonksiyonların sağlam olduğunun kontrolleri yapılmalıdır. Silecek lastiklerinde herhangi bir sorun olup olmadığı kontrol edilir. Antifriz sıvısının kontrolü yapılır. Cam silecek suyunun (antifriz) ile dolu olmasına özen gösterin” uyarısında bulundu. 

Sis farları kontrol edilmeli 

Özgür Şener, sis farları gibi aydınlatmaların çalışıp çalışmadığının mutlaka kontrol edilmesi gerektiğini belirterek “Aracın çamurluklarında kar, çamur gibi kirlerin olmamasına, aracın motor suyunun anti freze özelliğinin bulunmasına, radyatör, ısıtma sistemlerinin çalışıyor olmasına dikkat edilmelidir. Akünün şarj durumuna bakılır. İç ve dış aydınlatma sistemi kontrol edilir.  Ampullerde herhangi bir sıkıntı varsa bu giderilir. Araçtan inmek zorunluluğu durumlarında görünürlüğü sağlamak için minimum sürücü için mümkünse araçtaki yolcu sayısı kadar reflektif yelek araçta bulunmalıdır” dedi. 

Hava basıncı değerine dikkat edilmeli 

Yaz ve kış koşullarında lastik hava basınçlarının değiştirilmediğini vurgulayan Şener, “Aracın üreticisinin belirttiği hava basıncı değerlerinde olması sağlanmalıdır.   Lastik hava basınçları üretici firmanın yük ve ebat değerlerine uygun yapılmalıdır” dedi.