Kamyon pazarında 'mega' kayıp!

AYSEL YÜCEL

Otomotiv sektörü iç pazarda her alanda kan kaybediyor. Otomobil ve hafif ticari araç satışları bu yılın ocak-kasım döneminde 2017'nin aynı dönemine göre yüzde 33 azaldı.

Kasımda ise bu oran yüzde 42 oldu. Ancak pazarda en büyük kayıp kamyon tarafında yaşandı. 16 ton ve üzeri kamyon satışları kasımda yüzde 80 daraldı, 11 aylık kayıp yüzde 50'ye ulaştı. Mega projelerin bitmesi ve kentsel dönüşümün yavaşlaması satışlardaki bu düşüşün ana nedenleri olarak gösteriliyor. 2019'da daha büyük kayıp öngören sektör, ilk toparlanmayı 2020'de bekliyor.

Ağır Ticari Araçlar Derneği'nin (TAİD) kasım ayı istatistiklerine göre 2018'in ocak-kasım döneminde 6 bin 661 kamyon satışı yapıldı. Geçen yılın aynı döneminde 12 bin 27 kamyon satılmıştı. Kasım ayında ise sadece 284 kamyon satışı gerçekleşti. Geçen yılın kasım ayında bin 133 kamyon satılmıştı. Çekici satışları bu yıl kasım ayında yüzde 50'ye yakın daralırken, yılın ilk 11 ayında ise satışlar 2017'nin ocak-kasım dönemi ile aynı seviyede kaldı. Çekici satışlarındaki yavaşlamada ana etken ithalattan boş dönen TIR'ların lojistikçilere büyük kayıp yaşatması ve birçok firmanın yatırımı durdurması. Filoyu büyütmeye yönelik yatırımlarını öteleyen lojistikçilerin çoğu bu yıl sadece verimliliği artırmak için filo yenileme yatırımları yaptı. Lojistikteki daralmanın etkisiyle treyler satışlarında da yüzde 50'den fazla kayıp yaşandı.

Doğuş Otomotiv Scania Genel Müdürü İlhami Eksin, ağır ticari grubunda olan 16 ton ve üzeri çekici- kamyon pazarında son 20 yılın ortalamasının 24 bin 500 olduğunu hatırlatarak, "Son 3 yıldır sektörde küçülme yaşanıyor. 2015'te 33 bin olan pazar bu yıl 12 bine geriledi. 2019 tahminimiz ise 10 bin. Doğuş Otomotiv Scania olarak, 2020'den sonra sektörde bir düzelme olacağını ve 25-30 bin bandına yeniden ulaşılacağını öngörüyoruz" dedi.

Verilen destekler sınırlı etki yaptı

Sektöre her türlü vergi kolaylığının sağlandığını ancak bu desteklerin sektörde daralmayı durduramadığını ve etkisinin sınırlı kaldığını belirten Eksin, "Sektör için gereken her şey yapıldı. Bir yıl takas desteği verildi, ÖTV düşürüldü. Bu sayede 2017 yılı 18 bin adetle kapandı. Yine bu yıl KDV 18'den yüzde 1'e indirildi. Ancak müşterilerimizin sektörlerinde yaşanan gelişmeler bize olumsuz yansıdı. Dolayısıyla onların beklentisi bizim beklentimiz oluyor. Çekici tarafında lojistikçilerin işlerinin düzelmesi gerekiyor ki, yeniden yatırım yapsınlar. Kapıkule'de yaşanan sorunların çözülmesi, Rusya ve Ukrayna gibi ülkelerde ihracatta yaşanan sorunların giderilmesi bu noktada büyük önem taşıyor" diye konuştu.

KDV indiriminde süre uzatılmalı, teşvikler artırılmalı

Ağır ticari araç üreticileri, 31 Ekim'de yürürlüğe giren, 31 Aralık'a kadar geçerli olacak KDV indiriminin sektöre sınırlı bir etki yapacağına dikkat çekerek, 2019'da daralmanın hızlanmasını önlemek için bu desteğinin uzatılmasının, mevcut ÖTV desteğinin kapsamının artırılmasının, hurda teşviğinin içeriğinin zenginleştirilmesinin önemine vurgu yapıyor. Mercedes-Benz Türk İcra Kurulu Başkanı Süer Sülün, "KDV desteğinin süresinin uzatılması ve kredi faizlerinin düşürülmesiyle potansiyel müşterilerin bekleme aşamasından aksiyon alma aşamasına geçeceğini öngörüyoruz" derken, Ford Trucks Türkiye Direktörü Burak Hoşgören, "KDV indiriminin pozitif etkisi var ancak, süre uzatılmalı, destekler arttırılmalı" dedi. "MAN Kamyon ve Otobüs Ticaret A.Ş. Kamyon Satış Direktörü Serkan Sara ise "Teşvikin uzatılması, piyasanın yeni KDV oranlarına göre yeni bir dengeye oturması gerekiyor" dedi.