İkinci el araç satışı sil baştan yenilendi

Volkan DEMİRKUŞAK

Otomotiv satışlarına yeni düzenleme getirildi. Ti­caret Bakanlığınca ha­zırlanan yönetmelikle ikinci el motorlu kara taşıtı satışların­da Güvenli Ödeme Sistemi’nin herkes tarafından kullanılma­sı zorunlu hale getirildi.

Bakan­lık tarafından hazırlanan “Mo­torlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik”, Resmi Gazete’de yayımlandı. Yönet­meliğin kamuoyu beklentileri­nin karşılanması, motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edenle­rin ve tüketici mağduriyetleri­nin önlenmesi amacıyla hazır­landığı belirtildi.

Yönetmelikle ikinci el motorlu kara taşıtı tica­retini düzenleyen yönetmeliğin kapsamının genişletildiği belir­tilen açıklamada, “Bu kapsam­da, ikinci el motorlu kara taşı­tı ticaretine ilişkin önemli de­ğişiklikler yapılırken sıfır taşıt ticaretinde distribütör ve yetkili satıcıların yükümlülükleri dü­zenlendi. Ayrıca, elektronik or­tamda gerçekleştirilen taşıt iha­leleri ile taşıt ön değerlemesine yönelik ilke ve kurallar da belir­lendi” ifadelerine yer verildi.

“Dolandırıcılığın önüne geçilmesi hedeflendi”

Vatandaşların taşıt alım sa­tımında karşılaşabileceği do­landırıcılık faaliyetlerinin önü­ne geçilmesinin hedeflendiği­ne işaret edilen açıklama, şöyle devam etti: “Sahte para kulla­nılması ihtimali, nakit ödeme zorluğu ve satış bedelinin öden­memesi riskinin ortadan kal­dırılması amacıyla, ikinci el motorlu kara taşıtı satışların­da Güvenli Ödeme Sistemi’nin herkes tarafından kullanılması zorunlu hale getirildi.”

Kısmi ödeme alınan sipariş­lerde alıcı mağduriyetlerini ön­lemek amacıyla sipariş formu düzenleme zorunluluğu getiril­diği belirtilerek, “Yetkili satıcı, bu formu düzenlemeden alıcı­dan herhangi bir ödeme talep edemeyecek, kaporası alınan taşıtı 45 gün içinde alıcıya tes­lim edecek ve taşıt teslimine 7 gün kalıncaya kadar satış fiyatı­nın yüzde 10’undan fazla kapora alamayacak. Ayrıca alıcı, sipa­riş formunun düzenlendiği ta­rihten itibaren 14 gün içinde si­parişini herhangi bir cezai şarta maruz kalmadan iptal edebile­cek” denildi.

Distribütör ve yetkili satıcılara yeni kurallar getirildi

Motorlu kara taşıtı tedarik zin­cirinde adil rekabet ortamının sağlanması ve haksız ticari uy­gulamaların engellenmesi ama­cıyla distribütör ve yetkili satı­cılara yönelik kural ve yükümlü­lüklerin getirildiğine yer verilen açıklamada, “Distribütörlerin haksız ticari uygulama olarak ka­bul edilecek faaliyetleri tanımla­narak yetkili satıcılarla ilişkile­rinde uymaları gereken kurallar belirlendi.

Buna göre, fatura ta­rihinden sonra distribütörler ta­şıt fiyatında artış yapamayacak ve taşıtı 15 gün içinde yetkili sa­tıcıya teslim edecek. Yetkili satı­cılar ise alıcı tarafından ÖTV ve KDV’si ödenen taşıtın fiyatını ar­tıramayacak ve taşıtı 15 gün için­de alıcıya teslim etmekle yüküm­lü olacak” ifadesi kullanıldı.

Açıklamada, şunlar kaydedil­di: “İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti yetki belgesi temininde yaşanan sıkıntıları gidermek ve işletmelerin yetki belgesiz faali­yet göstermelerinin önüne geç­mek amacıyla, iş yeri açma ve ça­lışma ruhsatına sahip olma şartı yetki belgesi şartlarından çıka­rıldı. Böylece diğer tüm şartları taşımalarına rağmen ruhsat şar­tı nedeniyle yetki belgesi alama­yan işletmelerin yaşadığı mağ­duriyet ortadan kaldırıldı. Bu­nunla birlikte, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden işletmelerin ruhsat mevzuatı kapsamında iş yeri açma ve ça­lışma ruhsatı alma yükümlülük­leri devam etmektedir.”

Lise mezuniyeti şartı 1 Mart 2025’ten sonraya kaldı

Açıklamada; yetki belgesi şart­ları arasındaki lise mezuniyeti şartının korunduğu belirtilerek, “Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla vergi ya da meslek odası kaydı bulunan işletmeler için 1 Mart 2025'e kadar yapılan yetki belgesi başvurularında li­se mezuniyet şartının aranma­masına yönelik düzenleme yapıl­dı. Böylece sektörün en önemli taleplerinden biri daha Ticaret Bakanlığınca karşılanmış oldu” şeklinde kaydedildi.

İhale şartlarının ve satışa su­nulan taşıtlara ilişkin detay­lı bilgilerin ihale platformun­da ilan edilmesi, ihale fiyatının adil rekabet kurallarına uygun olarak belirlenmesi, ihale plat­formu işleticisinin ve satıcının doğrudan veya dolaylı olarak ihaleye katılamaması gibi asga­ri kurallar belirlendiği bildirildi.

İnternette fiyat teklif farkı %5’i geçmeyecek

Ticaret Bakanlığı açıklamasına göre, internet üzerinden yapılan taşıt ön değerlendirmesinde uyulması gereken kuralların belirlendi. Açıklamada, şunlar kaydedildi: "Taşıtını satmak isteyen vatandaşlarımızı yanıltacak fiyat tekliflerinin önüne geçmek ve ön değerleme yapan işletmeler arasında rekabeti bozucu uygulamaları engellemek amacıyla, elektronik ortamda yapılan ön değerlemelerde taşıt sahibine sunulan ilk fiyat teklifi ile nihai teklif arasındaki farkın yüzde 5’ten fazla olmaması, verilen teklifin asgari 24 saat geçerli olması ve fiziksel incelemesi yapılan taşıta aynı gün içinde nihai teklif verilmesine yönelik düzenleme yapıldı.”

Yönetmeliğin yetkili satıcıların yükümlülükleri, sipariş usulü satışları ile ihale platformu ve ön değerlemeye ilişkin yükümlülükleri 1 Ocak 2025’te yürürlüğe girecek. Değişiklikler, gerçek veya tüzel kişiler bakımından bir ay sonra yürürlükte olacak.

“Sektörü şeffaflaştıracak”

VavaCars Ticari Grup Başkanı Serdıl Gözelekli, taslaktan haberdar olduklarını belirterek, “Bu konudaki çalışmaların birkaç aydır sürdüğünü biliyorduk. Bir takım detaylarına hâkimdik. Dolayısıyla bizim için sürpriz olmadı. Genel olarak 2. el otomotiv sektöründeki birçok iş kolunu şeffaflaştıracak, düzenleyecek kararlar alındığını düşüyoruz. O yüzden de desteklediğimizi söyleyebiliriz” ifadelerini kullandı.

“Otomotiv ticaretine ince ayar yapıldı”

Aşin Otomobil Genel Müdürü Okan Erdem, yeni yönetmelikle birlikte otomotivdeki ticaret unsurlarına ince ayarlar yapılarak daha güvenli ve daha kurumsal bir yapının alt yapısı hazırlandığını belirtti. Erden, “Hayata geçirilen yeni bir uygulama ile elektronik ortamda yapılan ön teklif ile nihai teklif arasında maksimum yüzde 5 fark kuralı ve nihai teklifin 24 saat geçerli olması, tüketicilerin araç satış süreçlerinde yaşayacağı kayıpları minimuma indirecektir.

Örneğin kısmi ödeme alınan araç siparişinde alıcı mağduriyetlerini önlemek amacıyla sipariş formu düzenleme zorunluluğu getirildi. Form düzenlenmeden ödeme talep edilmeyecek ve kapora alındıysa 45 gün içinde aracın teslim edilmesi zorunluluğu var. Sipariş formundan itibaren 14 gün içinde tüketiciler artık satışı da herhangi bir cezai şarta maruz kalmadan iptal edebiliyor. Tüketicilerimizin buna dikkat etmesini tavsiye diyoruz” dedi.

“Etkisi denetimin başarısına bağlı olacak”

Cardata CEO’su Hüsamettin Yalçın, yeni yönetmelik ile ilgili ‘tüketici korumasının artırılması’, ‘işletmeler için esneklik ve kolaylık’ ile ‘garanti düzenlemeleri’ başlıklarında artıların söz konusu olduğuna dikkat çekti. Öte yandan düzenlemede yetersizlik, denetim sorunları, piyasa dinamiklerine müdahale ve uyum sürecindeki zorlukların da eksi yönler olarak düşünülmesi gerektiğine işaret eden Yalçın, “Yeni yönetmelik değişiklikleri, genel olarak piyasada daha şeffaf ve güvenli bir ortam yaratma amacı taşıyor.

Ancak, iş yeri açma ve çalışma ruhsatı gibi bazı düzenlemelerin kaldırılması ve piyasa dinamiklerine yapılan müdahaleler, uzun vadede sektörde karmaşaya ve dengesizliklere yol açabilir. Bu düzenlemelerin olumlu veya olumsuz etkilerinin netleşmesi, denetim mekanizmalarının başarısına bağlı olacaktır” dedi.

5 önemli madde

-Taşıt alım satımında güvenli ödeme sisteminin kullanımı herkes için zorunlu hale getirildi.

-Kaporası alınan taşıt siparişleri düzenleme altına alındı.

-Sıfır taşıt ticareti yönetmelik kapsamına alındı

-İş yeri açma ve çalışma ruhsatı, yetki belgesi şartları arasından çıkarıldı.

-Lise mezuniyeti şartına 1 Mart 2025 tarihine kadar esneklik getirildi

Sistem nasıl çalışacak?

Sistemi kullanım zorunluluğu vatandaşlar için 27 Eylül’de yürürlüğe girecek.

Taşıt satışlarında, taşıt satış bedelinin tamamının ya da bir kısmının nakit, havale veya EFT gibi yöntemlerle ödenmesi durumunda satış bedeli ile taşıt mülkiyetinin eş anlı el değiştirmesini sağlayan sistemde, para transferinin “aracı kuruluş” olarak faaliyet gösterecek olan bankalar, elektronik para kuruluşları ve ödeme kuruluşları tarafından yapılması gerekiyor.

Bu kapsamda, satış için notere gidildiğinde öncelikle satışa engel bir durum olup olmadığı sorgulanacak.

Satışa engeli olmayan taşıt için Güvenli Ödeme Sistemi kaydı bulunup bulunmadığı kontrol edilecek. Sistem kaydı varsa para aktarımının gerçekleşip gerçekleşmediği kontrol edilecek.

Para aktarımı yapılmadıysa tescil gerçekleşmeden önce para aktarımının gerçekleşmesi beklenecek. Para aktarımı doğrulandığında para hesapta bloke edilecek ve satış sözleşmesi tamamlanacak. Para aktarımı ile eş anlı olarak taşıt tescili yapılacak. Para aktarımı doğrulanamaz ise satış işlemi kesilecek.