Hurda araçta "teşvik" trafiği

Kamuoyunda "hurda araç teşviki" olarak bilinen uygulamayla hurdaya ayrılan otomobil sayısı haziran-temmuz aylarında, geçen yılın aynı dönemine göre 25 katına çıktı.

Hazine ve Maliye Bakanlığının 11 Haziran'da Resmi Gazete'de yayımlanan tebliğine göre, 16 ve daha büyük yaştaki bazı motorlu araçların ihraç edilmesi ya da hurdaya çıkartılmasına bağlı olarak yeni araç alımında 10 bin liraya kadar özel tüketim vergisi (ÖTV) indirimi sağlanıyor. Uygulamanın başlamasının ardından hurdaya ayrılan taşıt sayısında dikkat çekici artış gerçekleşti.

Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) verilerine göre, 2012-2017 döneminde hurdaya ayrılan araç sayısı 77 bini geçerken, sadece bu yılın haziran ve temmuz aylarında sayı 65 bin 222'yi buldu.

Hurda araç teşvikinden özellikle otomobil sahipleri yararlandı. Geçen yıl haziran ve temmuzda toplam 2 bin 352 otomobil hurdaya ayrılırken, bu yılın aynı döneminde sayı 25 katına çıkarak 59 bin 26'ya ulaştı. Otomobilin yanı sıra diğer taşıtlarda da hurdaya ayrılan araç sayısı yükseldi. Geçen yılın haziran ve temmuz aylarında toplam 5 bin 890 taşıt hurdaya ayrılmıştı. Bu yılın söz konusu iki ayında sayı 65 bin 222 olarak kayıtlara geçti.

"Teşvikler revize edilirse sayı yükselir"

Ömrünü Tamamlamış Araç Sanayicileri Derneği (ÖTASAD) Yönetim Kurulu Başkanı Günay Dar, teşvik uygulamasının yansımalarını konusunda değerlendirmede bulundu.

Dar, Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığının konuya ilişkin tebliğinde yer alan otomobil ve arazi taşıtı cinsi araçlar için ÖTV indiriminin, son ekonomik gelişmeler sonucu araç fiyatlarının artmasından dolayı 8 bin lira ve altı bandında gerçekleştiğini söyledi.

Hurda araç teşvikinin başlangıçta yoğun rağbet gördüğünü belirten Dar, "Teşvikler revize edilirse sayı yükselir. ÖTV matrahı alt limitinin 46 bin liranın üzerine çıkarılması ya da ÖTV indiriminin 10 bin liradan fazla uygulanmasıyla hurdaya ayrılan araç sayısı artar." dedi.

Dar, uygulamanın mevcut haliyle devamı durumunda gelecek yıl sonuna kadar hurda araç teşvikinden 250 bin aracın yararlanmasını beklediklerini vurgulayarak, şöyle devam etti:

Teşvik kapsamında, araca sahip son kullanıcılar genel olarak zorunlu hallerde sorunlu veya bakım-idame maliyetleri yüksek, muayeneden geçemeyecek araçları elinden çıkarmakta, piyasa rayiç değeri 5 bin liranın üzerindeki araçları ise hurdaya ayırmamaktadır. 16 yaş üstündeki mevcut araçların yaklaşık yüzde 80'i 5 bin lira ve üzerinde değer ihtiva ettiği için halihazırdaki uygulamayla bu araçların hurdaya çıkarılması pek mümkün gözükmemektedir."

Hurda araç teşvikinden yararlanmak için tebliğde yer alan yükümlülüklerinin yerine getirilmesi gerektiğine dikkati çeken Dar, "M1, N1 kategorisindeki ömrünü tamamlamış araçlar (ÖTA) 81 ilde mevcut 121 ÖTA geçici depolama alanı statüsündeki lisanslı tesislere ya da Çevre İl Uygunluk Belgesi'ne sahip 192 ÖTA teslim yerine bırakılarak süreç yönetilmektedir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendirilen işleme tesislerinde işlem gören hurda araç parçalarının yüzde 31'i yeniden kullanıma sunulmuş, yüzde 39'u ise geri kazanılmıştır. Kalan kısmı lisanslı tesislerde bertaraf edilmektedir." diye konuştu.

Dar, araç teslim aşamasında süreçlerin sadece evrak üzerinden yürütülmesinin yasal olarak suç olduğunun altını çizerek, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı il müdürlüklerinin bu tesislerde sıkı denetim uygulaması gerektiğini bildirdi.

Tebliğin içeriği

Uygulamayla yeni alınacak aracın vergisiz fiyatı 46 bin liranın altındaysa 10 bin lira, 46 bin-80 bin lira ise 8 bin lira, 80 bin lirayı aşıyorsa 3 bin lira ÖTV indirimi sağlanıyor.

Bunların dışında kalan kamyon, kamyonet, tır çekicileri, van, panelvan, minibüs, otobüs gibi araçlar için ise ÖTV matrahına bakılmaksızın 10 bin liralık indirim uygulanıyor.

Düzenlemeden, 27 Mart 2018'den 31 Aralık 2019'a kadar kayıt ve tescili silinerek doğrudan veya ihracatçılar vasıtasıyla ihraç edilen veya hurdaya çıkartılan araçlar yerine, 31 Aralık 2019'a kadar alınacak araçlar için yararlanılacak.

TÜİK verilerine göre Haziran-Temmuz 2017 ile Haziran-Temmuz 2018 dönemlerinde trafikten kaydı silinen motorlu taşıtlar şöyle: