ORAN'dan 3 ilde aromatik bitki üretimine destek

Hilal SÖNMEZ

Türkiye, tıbbi ve aromatik bitkilerinin sayısı bakımından dünyanın önemli merkezleri arasında bulunuyor.

Kayseri’de de Orta Anadolu Kalkınma Ajansı (ORAN), Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü ile Kocasinan Belediyesi, alternatif bitkilerin bölgenin tarım envanterine katılması ve ekonomik katma değer oluşturulması için çalışma yapıyor. Çalışmalara ilişkin DÜNYA’ya bilgi veren ORAN Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Birim Başkanı Fatih Atilabey, Yozgat Çayıralan ilçesinde lavanta denemelerinde yüzde 85’lere varan tutunma oranı yakaladıklarını, Kayseri’nin Pınarbaşı ilçesinde ise yılda yaklaşık 3 bin ton kimyon üretiminin olduğunu ve bölgeye ORAN desteği ile bir işleme tesisi kurulduğunu söyledi. Sivas’ın Suşehri ilçesi’nde ise yine ORAN öncülüğünde melisa ve limonotu denemeleri yapıldığını belirten Atilabey, “Melisa bitkisinden çok iyi sonuçlar alındı. İlçede melisa dışında bir başarı hikayesi daha bulunuyor. Menengiç ağaçlarına antep fıstığı aşılandı ve bölgedeki tek antep fıstığı üreten ilçe haline geldi. Ajans olarak eğitimle projeyi destekledik. Ayrıca İl Gıda Kontrol Labaratuarı ve Cumhuriyet Üniversitesi Tıbbi Aromatik Bitkiler Analiz Altyapıları’nın kuvvetlerdirilmesi için hibe desteği verildi” dedi.

Atilabey, Orta Anadolu iklimine adaptasyon gösteren bitkilerin çörekotu, civanperçemi, tıbbinane ve adaçayı olduğunu, ancak bunlar içinde adaçayının kârlılık gösterebileceğini söyledi. Katma değeri yüksek bitkilerin üretiminde sürekliliğin sağlanması için aşılması gereken en önemli sorunun pazar olduğunu kaydeden Atilabey, “Pazar bulmak ve bunu sürdürülebilir kılmak için daha kapsamlı çalışma yapılmalı. Bitkinin önce ulusal piyasaya açılması ve sonrasında ise ihracat kanallarının kuvvetlendirilmesi gerekiyor. Bunları başarabilirsek aromatik bitkiler ile tarımda endüstrileşme ve yüksek katma değer sağlayabiliriz” dedi.

Yılda 3 bin ton kimyon üretiliyor

Bölgede özellikle şeker pancarı ve buğday tarımının dışında kırsal alana adaptasyonu olan farklı bitkilerinin ekiminin yaygınlaştırılmasının bölgede üretilen katma değerin bölgede bırakılması açısından önemli olduğuna işaret eden Atilabey, "Ajans olarak Çayıralan ilçesinde yaptığımız lavanta denemelerinde %85’lere varan bir tutunma oranı yakaladık ve 9 çiftçi ile yaptığımız denemelerde lavanta bitkisinin bölgemiz için uygun olduğunu tespit ettik. Kayseri Tarım İl Müdürlüğü ile yapılmış olan çalışmalarda ise civanperçemi, tıbbinane ve adaçayı kış şartlarında Orta Anadolu iklimine adaptasyon gösterdi. Ancak adaçayı hariç diğer dört bitkinin fide maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle adaçayına göre kârlılıkları az çıktı. Kayseri’nin Pınarbaşı ilçesinde ise bizden önce başlayan bir kimyon hikayesi var. Yılda yaklaşık 3 bin ton üretim kapasitesine ulaşan bölgede ORAN desteği ile bir işleme tesisi kuruldu. Kimyon, ilçede giderek yaygınlaşıyor. Doğrudan ajans desteği olmamasına rağmen çörekotu ekimi de bölgemizde her geçen gün artıyor.”

Kocasinan Belediyesi'nden "tıbbi" bahçe

Toplum yararına program kapsamında tıbbi aromatik bitkilere ilişkin 2017’de çalışma başlatan Kayseri’nin Kocasinan Belediyesi, belediyenin kadın çalışanlarına tahsis ettiği 10 bin metrekare alanda lavanta, adaçayı, melisa, yaban kekiği, ekinezya ve nane yetiştirilmesini sağladı. İkinci hasadı yapılan tıbbi ve aromatik bitki bahçesinde 48 bin fidandan yaklaşık 3 ton yaş ürünün hasat edilmesi hedefleniyor.

Türkiye’de tıbbi aromatik 3 bin 700 bitki çeşidi var

Dünyada kullanılan tıbbi ve aromatik bitkilerin sayısı, Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre 20 bin civarında. Endemik bitkilerden, İsviçre’de 1 tane, İngiltere’de 17 tane, Fransa’da 140 tane İtalya’da 700 tane ve Yunanistan’da 820 tane çeşit bulunuyor. Bu sayı Türkiye’de ise 3 bin 700 civarına çıkıyor ancak kullanılan bitkilerin sayısı 500 civarında kalıyor.