Türk deniz ticaret filosu küçülüyor, sektör ‘reeskont’ istiyor

Denizcilik sektörü temsilcileri, Türk deniz ticaret filosunun düşüşe geçtiğini dile getiriyor. Yaklaşık 7 yıldır krizle boğuştuklarını ifade eden sektör temsilcilerine göre, gemi finansmanı konusunda büyük sıkıntı yaşanıyor. 2013’te 30.4 milyon DWT’ye ulaşan filo son 1 yılda 3 milyon DWT’lik düşüş göstererek 2014 sonu itibariyle 27 milyon DWT odu. Denizciler önlem alınmazsa filo uzun vadede 3 milyon DWT’ye kadar düşebileceği uyarısında bulundu. TOBB Denizcilik Meclis Başkanı Erol Yücel, “Merkez Bankası reeskont kredilerini yeniden devreye sokabilirse filodaki erimenin önüne geçilebilir” dedi. 

Deniz Ticaret Odası (DTO) Ocak Ayı Meclis Toplantısı geçtiğimiz perşembe günü yapıldı. Denizcilerin gündemindeki en önemli konulardan biri de Türk deniz ticaret filosundaki düşüş oldu. İMEAK Deniz Ticaret Odası Meclis Başkanı Cengiz Kaptanoğlu, sektörün zor günler yaşadığını dile getirerek, “Türk deniz ticaret filosu 3 milyon DWT’ye kadar düşme tehlikesiyle karşı karşıya” dedi. Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği (GYİB) Başkanı Başaran Bayrak da aynı görüşte olduğunu ifade ederek, “Son zamanlarda tanker imal etmiyoruz. Bu da demektir ki, elimizdeki değerleri satıyoruz. İnşallah gerçekleşmez ama 3 milyon DWT’lere kadar düşme tehlikemiz var” dedi. 

‘2015 zor bir yıl olacak’ 

Aynı zamanda Türkiye Armatörler Birliği Başkan Vekili olan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Denizcilik Meclis Başkanı Erol Yücel, de meclis toplantısında bir konuşma yaparak filodaki düşüşe dikkat çekti. Yücel şöyle konuştu: “Türk deniz ticaret filosu eriyor. 2013'te Türk deniz ticaret filosu 30.4 milyon DWT'ye ulaşmıştı. 2014 sonunda bu rakam 3 milyon DWT azaldı. Türk deniz ticaret filosunda çeşitli bayraklar altında Türk armatörü gemi çalıştırıyor. Türk armatörü toplam 32 bayrakta gemisini çalıştırıyor. Sayısal olarak baktığınızda Türk armatörünün birinci tercihi Türk bayrağı. İkinci tercihi Malta bayrağı. DWT olarak baktığınızda ise Türk armatörünün birinci tercihi Malta bayrağı, ikinci bayrağı da Türk bayrağı. Türk deniz ticaret filosunun 2015’in ilk aylarında bugünlerde çıkacak istatistiki verilere göre 30 milyon DWT’nin altına düşeceğinden kimsenin şüphesi olmasın. İkinci dünya savaşı 6 yılda sonuçlandı. Denizcilik krizi 7. yılında. Kimsenin tahammülü kalmadı. Armatörün kalamadı. Finans kuruluşlarının kalmadı. Dolayısıyla 2015’in zor geçeceğini düşünüyorum.” 

‘Reeskont kredileri devreye alınmalı’ 

Toplantı sonrası DÜNYA’nın sorularını yanıtlayan Erol Yücel, filodaki erimeye karşı hükümet desteği verilmesinin şart olduğunu ifade etti. Geçtiğimiz günlerde DÜNYA gazetesine demeç veren eski Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz’ın reeskont kredilerinin yeniden devreye sokulması yönündeki değerlendirmesini desteklediğini ifade eden Yücel, şöyle konuştu: “Eski Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, reeskont kredilerinin devreye sokulması yönünde bir açıklama yaptı. Bu açıklama ilgimi çekti. Çünkü reeskont kredilerinin devreye sokulmasının denizcilik sektörüne de büyük katkısı olacağına inanıyorum. Denizcilik sektörü olarak krizde 7. yılımıza girdik. Artık hiçbir bankanın tahammülü kalmadı. Ezilen hep armatör. Varlık, değer kaybeden armatör. Şimdi yurtdışından çok büyük fonlar var. ABD de 100 milyon doların altında konuşmuyorlar. Bizim burada 1 milyon dolar alacağımız bir banka yok. Çünkü hiçbir banka denizcilik bir firmasının adını bile duymak istemiyor. Ve elindeki mevcut kredileri de tasfiye etmeye çalışıyor. Herkes buradan kaçmaya çalışıyor. Böyle sahipsiz kaldık. Türk deniz ticaret filosunun tarihine baktığımızda devletin desteklediği dönemlerde filonun artışa geçtiğini, devlet desteği olmadı zamanlarda ise filoda düşüş yaşandığını görüyoruz. Devlet bu konuda kendi imkanlarını devreye sokmalı. Çünkü dünyada denizcilik politikaları devletler tarafından yapılıyor. Bu nedenle denizcilik kısmında reeskont kredilerinin devreye sokulması gerektiğine inanıyorum. Bakanlığa somut önerimiz budur.”

'ABD'den savaş gemisi almaya ihtiyacımız yok!'

TOBB Denizcilik Meclis Başkanı Erol Yücel, geçtiğimiz günlerde basına yansıyan, ABD Kongresi’nin üç savaş gemisinin hibe, bir geminin de düşük fi yatla satılması yoluyla Türkiye ‘ye transferini öngören tasarıyı reddetmesi olayını hatırlatarak, bu kararı sektör adına sevindirici bulduğunu söyledi. Türkiye’nin yurtdışından savaş gemisi almaya ihtiyacı olmadığını ve bu tür gemilerin Türk tersanelerinde başarıyla inşa edilebileceğini belirten Yücel, “1974'te yedek subay olarak Kıbrıs Barış Harekatı sırasında askerlik görevimi yaptım. Kara taşıt araçlarının en basit parçası bile ABD’den geliyordu. Daha sonra Türkiye’ye ambargo uygulanmaya başladı. Önce sıkıntı çektik. Sonra Remo Planı çerçevesinde tüm araçlarımızı Türkiye’de üretme başarısı gösterdik. Türk tersaneleri modern gemiler inşa etmeye başladılar. Yakında LPD olarak adlandırılan uçak, helikopter, çıkarma gemileri gibi unsurları içerisinde barındıran ‘uçak gemisi’nin inşasına başlanacak. Savunma Sanayi Müsteşarlığı ve hükümet bu konuda başarılı çalışmalar yapıyor. Türk tersaneleri NATO standartlarında gemi inşa edebilen tersane konumuna ulaştı. Önümüzdeki dönemde bu tür gemilerin ihracından ülkemize girecek dövizi ve ihracata katkısnı hep birlikte göreceğiz. Hükümet, Petrol Sondaj Platformu ‘nun Türkiye’de inşa edebileceğini söyledi. Bu proje gerçekleştiğinde Türk tersaneleri için büyük referans olacak. Dolayısıyla savaş gemilerimizi kendi tersanelerimizde inşa ettirmek çok daha doğru bir tercih. Tersanelerimiz bu güce sahip.”