Denizciler hurda teşviği istiyor

Aysel YÜCEL

İSTANBUL - Koster filosu olarak adlandırılan 15 bin tonun altındaki küçük ticari gemilerin biran önce çevreci ve daha ileri teknolojideki gemilerle yenilenmesi gerektiğini dile getiren armatörler, gemilerin yenilenmesi içinse devletten destek bekliyor. Armatörler, karayollarındaki eski araçların trafikten çıkarılması için verilen hurda teşviğinin deniz araçları için de uygulanması gerektiğini savunuyor. Projenin fikir babası Deniz Ticaret Odası (DTO) Başkanı Metin Kalkavan, "Avrupa denizcilik sektörünü gizli olarak destekliyor. Bizim de acilen ‘yeşil gemi’ dönemini başlatarak rekabet gücümüzü artırmamız lazım. Bunun için de devletten kara araçları için verilen hurda teşviğinin koster filomuza da verilmesini istiyoruz" dedi. TOBB Denizcilik Sektör Meclisi Başkanı Erol Yücel de hurda teşviği ile armatörlere yeni gemi için gerekli olan öz sermayenin sağlanabileceğini böylece armatörlerin kredi de alarak gemilerini yenileyebileceklerini söyledi. TOBB Başkan Yardımcısı Halim Mete ise "Bu teşviğin verilmesi ile hem koster armatörlerimiz Akdeniz'de eski gücüne kavuşabilir hem de sıkıntıdaki tersanelerimize milyar dolarlık iş yaratır" dedi.

'Ton başına 850 $, büyük destek sağlar'

DTO Başkanı Metin Kalkavan, Türkiye’nin 2023 hedeflerinde denizcilik sektörünün 50 milyon ton taşımacılık ve 10 milyar dolar ihracat hedefi koyduğunu ancak, bunu yakalaması için deniz araçlarını yenilemesi gerektiğini vurguladı. Kara araçlarında olduğu gibi deniz araçlarına da hurda teşviği verilmelisi gerektiğini belirten Kalkavan, şöyle "Avrupa denizcilik sektörünü gizli olarak destekliyor. Bizim de acilen ‘yeşil gemi’ dönemini başlatmamız lazım. Bunun için de hurda teşviğine ihtiyaç var. Kara araçlarında kiloda 1.5 lira olan hurda teşviği bizde ton başına 850 dolar yapıyor. Motorcu, balıkçı için çok daha çevreci araçlara geçmek zorundayız. Devlette bir zihniyet devrimi oldu. Denizcilikle ilgili olarak 400’ün üzerinde mevzuat çıkarıldı. ÖTV’siz akaryakıta bu dönemde kavuştuk. Sektörümüzde Motorlu Taşıtlar Vergisi bu dönemde iptal edildi. Türk denizciliğini ‘kara liste’den çıkardık. Şimdi de doğru bir istek olarak hurda teşviğini sektörümüz için istiyoruz.”

'100'lerce tersaneye milyar dolarlık iş'

Denizcilik sektörünün duayenlerinden TOBB Başkan Yardımcısı Halim Mete de projenin denizcilik sektörü için can suyu olacağını ifade etti. Türk koster filosunun Akdeniz'de eski gücünü yaşlı gemiler nedeniyle kaybettiğini dile getiren Mete, "Akdeniz'de eskisi gibi hakimiyet kurmamız için bu gemilerin yenilenmesi şart. Ancak armatörümüz özsermaye bulamadığı için yeni gemi yapamıyor" dedi. Kara araçlarına olduğu gibi koster gemilerine de hurda desteği verilmesinin sektöre yeniden canlandıracağını vurgulayan Mete, şöyle konuştu: "Armatörlük zor bir iş. Birçok armatörümüz filosunu yenileyemediği için rekabet gücünü kaybetti ve denizden çıktı. 2000'li yılların başında 150 milyon TL'lik koster yenileme teşviği gündemdeydi ama araya kriz girince bu proje askıya alındı. Ama biz Deniz Ticaret Odası olarak da hep bunun takipçisi olduk. Şimdi de Kalkavan Bey'in çözüm olarak sunduğu projeyi çok destekliyoruz.  İlk edatpa 200 koster gemisinin acilen yenilenmesi gerekiyor. Uzun vadede ise bu sayı 500'e çıkabilir. 3 bin tonluk bir bir koster gemisi yaklaşık 8 milyon dolara inşa ediliyor.  Bu rakamı 200'lerle çarptığımızda da milyarlarca dolar iş anlamına geliyor. Bu 100'lerce tersaneye yeni iş sağlayacak. Ayrıca toplu yapılacağı için armatörler de indirim yaptırabilecek ve gemiyi daha ucuza mal edebilecek.”

'İhtiyaç duyulan özkaynağı sağlayacak'

TOBB Denizcilik Sektör Meclisi Başkanı Erol Yücel, hurda teşviğinin gemiler için de sağlanması durumunda hem armatörlere hem de gemi inşacılara büyük destek sağlayacağını ifade etti. Yücel konuyla ilgili şu açıklamalarda bulundu: "Koster filomuz çok eski. Bu da armatörün rekabet gücünü azaltıyor. Ancak koster sahipleri geminin inşası için gerekli özsermayeyi bulamıyor. İşte bu noktada koster filosuna verilecek bir kaynak yeni inşa edilecek geminin peşinatını teşkil edecek, alınacak kredi ile de bu gemiler inşa edilebilecek. Böylece hem armatörlerimiz gemilerini çevreci ve teknolojik araçlarla yenilemiş olacak hem de tersanelerimize iş doğacak. Yeni istihdam yaratılacak. Bu proje çok doğru bir proje ve kesinlikle bunun hayata geçirilmesi gerektiğine inanıyorum. 3 bin tonluk bir kosterin iyi kötü 1 ton sac hurda çıkar. Buradan çok ciddi bir gelir elde edilebilir."