“Kuraklık alarm veriyor çözüm sulama yöntemlerinde”

Özlem SARSIN- Ziya İPEK

2024 yılı son 175 yıl içerisin­de ‘en sıcak yıl’ olarak kayıt­lara geçti, 2025 yılının ilk üç ayının ise son 65 yılın en kurak ay­larının yaşandığı belirtiliyor. Tüm dünyada küresel iklim değişikliği, artan nüfus ve bilinçsiz su tüketimi sebebiyle tarımsal üretimin mer­kezi olan bölgelerin ciddi su kri­ziyle karşı karşıya kalması endişe­si yaşanıyor. Tüm bu gelişmelerle birlikte ticaret borsalarının meclis toplantılarında bu gündem ele alın­dı.

Adana Ticaret Borsası (ATB) Başkanı Şahin Bilgiç, geleneksel vahşi sulama yöntemleri yerine, basınçlı kapalı devre sulama sis­temleriyle suyun daha verimli kul­lanıldığı damla ve yağmurlama su­lama sistemlerine geçişin hızlandı­rılması gerektiğini söyledi. Bilgiç, Adana’da bu sistemlerin yaygın­laşmasını teşvik edecek mekaniz­maların desteklenmesi gerektiği­ni kaydetti. İzmir Ticaret Borsa­sı Işınsu Kestelli ise, önümüzdeki günlerde yoğun bir yağış alınmazsa kuraklığın bu yıl kaçınılmaz oldu­ğunu kaydetti.

Bölgenin tarımsal üretimini des­tekleyen iki ana su kaynağı Seyhan ve Ceyhan nehirlerinde su miktarı­nın giderek azaldığını anlatan Bil­giç, yeraltı sularının bilinçsiz son­dajlar sebebiyle hızla tükenmesi ve düzensiz yağış rejiminden kaynak­lı kuraklığın kendini iyice hisset­tirdiğini vurguladı. Bilgiç, “Bu da ciddi bir tehdittir. Suyun kıymetini bilmezsek bu bereketli topraklara yazık olur” diye konuştu.

“Çözüm su verimliliği odaklı dönüşümde”

Su kaynaklarını korumak ve ve­rimli kullanmak noktasında her­kese büyük sorumluluklar düştü­ğünü aktaran ATB Başkanı Şahin Bilgiç, şu temel adımların haya­ta geçirilmesini istedi: “Gelenek­sel vahşi sulama yöntemleri yeri­ne, suyun daha verimli kullanıldığı damla ve yağmurlama sulama sis­temlerine geçişi hızlandırmalıyız.

Adana’da bu sistemlerin yaygın­laşmasını teşvik edecek projeleri desteklemeliyiz. Su tüketimi yük­sek olan ürünlerin plansız ekimini önlemek, tarımsal üretimde su ta­sarrufunu teşvik eden planlama­lar yapmak hayati önem taşıyor. Özellikle pamuk, mısır ve naren­ciye gibi yüksek su tüketen ürün­lerin su kullanımına uygun plan­lamalarla ekilmesi sağlanmalıdır. Çiftçilerimizin yağmur suyunu biriktirerek sulamada kullanma­larını sağlayacak teşvik mekaniz­maları oluşturmalıyız.

Adana’da kırsal bölgelerde yağmur suyu toplama sistemleri kurulmasını teşvik etmeliyiz. Tarımda su yö­netimi konusunda farkındalık ya­ratacak eğitimler ve destek prog­ramları düzenlemeliyiz. Adana Ticaret Borsası olarak bu konu­da eğitim programları ve bilinç­lendirme çalışmaları yapmalıyız. Plansız sondajlarla yeraltı su re­zervlerinin tükenmesini önleme­li, yüzey sularının bilinçsiz kulla­nımına karşı önlemler almalıyız. Adana’da su havzalarının korun­ması için bölgesel yönetimlerle iş birliği içinde hareket etmeliyiz.”

“Küresel ısınma için sert önlemler alınmalı”

2024 yılının son 175 yılı için­de “en sıcak yıl” olarak küresel ik­lim raporlarına geçtiğini kayde­den Adana Ticaret Borsası Meclis Başkanı Osman Bağış ise 2025 yı­lının ilk üç ayında son 65 yılın en kurak aylarının yaşandığını bil­dirdi. Bağış, “İçinde bulunduğu­muz Mart ayı 110 yılın en sıcak ayı olarak belirlendi. Küresel ısınma­yı azaltmak için mutlaka sert ön­lemler almalıyız. Yoksa sıcak hava dalgaları büyük bir su krizi ile kar­şı karşıya kalmamıza neden ola­caktır. Kriz yaşanması durumun­da tarımsal üretimde ciddi kayıp­lar yaşanabilir” dedi.

“Yoğun yağış almazsak kuraklık kaçınılmaz”

İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli, mart ayı meclis toplantısında yağışların yetersizliğinden ötürü kuraklık uyarısında bulunurken, tarım alanlarındaki sulamaların da azalacağını söyledi.

Bahar aylarının gelmesiyle birlikte tarımda yeni bir üretim sezonu hazırlıklarının da başladığına dikkat çeken Kestelli, “Önümüzdeki günlerde yoğun yağışlı bir dönem yaşamadığımız sürece son yıllarda etkisini giderek daha fazla hissettiğimiz küresel iklim krizinin etkilerini, en azından kuraklık açısından bu yıl da yaşayacağımız kesin gibi. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün son yayınladığı Zirai Meteoroloji Raporu yine kuraklık alarmı veriyor. Ülkemiz genelinde Şubat ayı yağışlarında (1991-2020) normale göre yüzde 33 azalış, geçen yılın aynı ayına göre ise yüzde 16 artış meydana geldi.

Bölgemiz ise şubat ayını ülkemiz geneline göre daha kurak geçirmiş ve yağışlar normale göre yüzde 74, 2024 yılı Şubat ayına göre ise yüzde 30 azalmıştır. Su yılı olarak ifade edilen Ekim ayı sonrasındaki 5 aylık süreçte, bölgemizde yağış miktarında normaline göre yüzde 28, 2024 su yılı dönem yağışına göre yüzde 20 azalma gerçekleşmiştir” dedi.

“Tarım arazilerinde sulamada sıkıntı var”

 İzmir barajlarındaki doluluk oran­larının çok düşük seviyelerde ol­duğunu belirten Kestelli, “İlimizin en önemli içme suyu kaynakların­dan olan Tahtalı Barajında doluluk oranı geçen yılın yarısında ve yüz­de 15 seviyesinde. Küçük Mende­res ovasının tarımsal sulamasında kullanılan Beydağ Barajında do­luluk oranı yüzde 7, Gediz Ovasını sulayan Demirköprü Barajı’nda ise yüzde 10 seviyelerinde. Bölgemiz­de ise kuraklığın en somut sonuç­larından birine tanıklık etmeye başladık bile. Aydın Valiliği Büyük Menderes Havzası’nda tarım ara­zilerinin yalnızca yarısına su ve­rileceğini açıkladı. Bu durum im­kânı olan üreticilerimizin yer altı su kullanımının artmasına neden olurken, elektrik maliyetlerini de ciddi şekilde yükseltecektir.

Son yıllarda yağış eksikliğinin neden olduğu su sorununun şiddeti dur­madan artmaktadır ve önümüz­deki yıllarda da benzer şekilde devam ederse, 5-10 yıl içerisinde insan tüketimi için bile su kaynak­larımız yeterli olamayabilecektir. Bu nedenle ciddi tedbirleri almak zorundayız. Ürün desenimizi yeni­den ele almalı, kuraklığa dayanıklı çeşitlerin ekimini sağlamalı, çiftçi­mizin suyu bilinçli kullanması yö­nünde eğitmeli ve hatta tarımda modern sulama sistemlerine geçi­şi ciddi desteklerle zorunlu kılma­lıyız” uyarısında bulundu.