“Katma değer satalım derken fiyatı %3 indirdik”

Nurdoğan ARSLAN ERGÜN

Türkiye’nin en çok ihra­cat yapan üçüncü sektörü hazır giyimde ve konfek­siyon sektöründe, ihracat kaybı devam ederken ithalatın artışı dikkat çekiyor.

Tarihin en yük­sek ihracat rakamına 21.2 mil­yar dolar ile 2022 yılında gerçek­leştiren sektör, 2023’ün Eylül ayından itibaren ihracatta dü­şüş gösteriyor. Sektörün ihraca­tı bu yılın ilk 9 ayında ise yüzde 8’lik kayıp yaşadı. İhracatta yıl sonu beklentilerini 18 milyar do­lar olarak açıklayarak yaşanan daralmanın büyüklüğüne dikkat çeken Türkiye Giyim Sanayici­leri Derneği (TGSD) Başkanı Ra­mazan Kaya, müşteri kaybetme­mek için fiyat düşürmek zorun­da kaldıklarını belirtti.

Uzakdoğu ile fiyat farkı yüzde 60’ı çıktı

2022 yılı başından itibaren uygulanan ekonomi politikala­rı sonucunda sektörün üretim maliyetlerinin çok arttığını dile getiren Kaya, “Buna karşın Türk Lirası’nın değerlenmesi, kurun üzerindeki baskı ve iç pazarın sıkılaşma politikaları ile daral­tılması sonucu sektörümüz ih­racat pazarlarında artık sadece pahalı değil, çok pahalı hale gel­di. İki yıl öncesine kadar rekabet ettiğimiz Bangladeş, Vietnam, Hindistan gibi ülkelerden yak­laşık yüzde 20 daha pahalıydık. Kalitemiz, tedarik gücümüz ve ürün çeşitliliği gibi avantajları­mız sayesinde alım grupları bu farkı kısmen de olsa tolere ede­biliyordu.

Ancak günümüzde bu fark yüzde 60’lara ulaştı. Alım gruplarının fiyat baskısı karşı­sında başka şansımız kalmadı­ğından mecburen fiyatlarımızı da aşağı çekiyoruz. Birim fiyat­larımız geçen seneye göre yüzde 3 düştü. Sektör olarak kârsız hat­ta bazen bir miktar zararla mal satıyoruz. Çünkü kapasiteleri­mizi ve müşterilerimizi kaybet­mek istemiyoruz” dedi.

Sektörün ‘en ağır’ krizler döne­minde dahi bu kadar zorluk yaşa­madığını söyleyen Kaya, son iki yılda istihdamın yüzde 15.3, üre­timin yüzde 17 daraldığına işaret etti.

Kapasite kullanım oranları­nın yüzde 55’e kadar gerilediği­ni kaydeden Kaya, “Sektörümüz bu daralma sürecinde her alan­da en az yüzde 15 ila20 arasın­da kayba uğradı. Kârlarda ve ser­mayede ise bu kayıplar çok daha yüksek. Eylül 2022’de 1.9 milyar dolar, Eylül 2023’te 1.6 milyar dolar olan ihracatımız, bu yıl ey­lül ayında ise geçen seneye ben­zer şekilde 1.65 milyar dolar ola­rak gerçekleşti. Yılın ilk 9 ayında, bir önceki yıla göre ihracatımız yüzde 8 civarında düştü.

Ancak yılın son çeyreğindeki siparişler ile birlikte kısmen de olsa bir iyi­leşme bekliyoruz. Bunun netice­sinde de bu yılı geçen yıla oranla yaklaşık yüzde 6-7 oranında bir düşüşle kapatacağımızı öngörü­yoruz. Bu da yıllık 18 milyar dolar veya bunun biraz aşağısına denk geliyor” dedi. 2025 yılında da iş­yeri ve istihdam kayıplarının de­vam edeceğini ve sektörün yüzde 5 küçüleceğini vurgulayan Kaya, sektördeki kan kaybını durdur­mak için finansal desteğe ve ma­liyet düşürücü programlara ihti­yaç duyduklarını da belirtti.

“Oyunun dışında kalacak bir sürece ilerliyoruz”

TGSD Başkanı Sanem Dik­men ise Türk hazır giyim sektö­rü ayakta kalma mücadelesi ve­rirken küresel olarak sektörün gündeminde sürdürülebilirlik ve yeşil dönüşüm olduğuna dikkat çekerek, “Alım grupları artık üre­ticileri enerjiden suya, iş güven­liğinden deprem yönetmelikleri­ne kadar birçok alanda skorluyor. Tedarik tercihlerini bu skora gö­re yapıyorlar.

İyi skorlara ulaşa­mayanların oyunun dışında ka­lacağı bir sürece doğru hızla iler­liyoruz. Bunun yanında ürünün ilk aşamasından itibaren izlene­bilirliği sağlayan dijital ürün pa­saportu da sektörün gündemin­deki diğer önemli konu. Aslında biz de Türk hazır giyim sektörü olarak son bir buçuk yıla kadar yeşil dönüşüme en hazır sektör­lerden biriydik. Bu konuda çok ciddi yatırımlar yapılıyordu. An­cak şu anda mevcudiyetimizi ko­rumaya odaklandığımız için bu alana yatırım yapamıyoruz” di­ye konuştu.

Dünya hazır giyimcileri İstanbul’da buluşacak

Hazır giyim sektörünün sivil toplum kuruluşu TGSD, 16-17 Ekim tarihlerinde 17. İstanbul Hazır Giyim Konferansı’na ev sahipliği yapacak. Sektörün gündemindeki konuları konferansta ele alacaklarını söyleyen Sanem Dikmen, “Bu yılın temasını Redefine, Realign, Refashion olarak belirledik. Dünyanın dört bir yanından alım grupları ve sektör profesyonelleri ile birlikte değişen tüketici taleplerinin üretime ve modaya etkisi, sektörü giderek etkisi altına alan başta yapay zeka olmak üzere dijital teknolojiler ve dünyadaki yeni yasal düzenlemeleri konuşacağız. Konferansımızın ikinci gününde ise alım grupları ve Türkiye’de faaliyet gösteren büyük e-ticaret sitelerini, B2B görüşmelerde yerli üreticiler ile bir araya getireceğiz” dedi.

İthalatta endişe veren artış

Hazır giyim sektöründe net ihracatçı pozisyonunda bulunan Türkiye’de son dönemde ithalat artışı dikkat çekiyor. Yüzde 39 gümrük vergisine rağmen ithalatın arttığını açıklayan Ramazan Kaya, "2022’de 2.6 milyar dolar olan ithalatın 2023’te 3.2 milyar dolara ulaştığını belirtti. Kaya, bu rakamın 2024’te 3.6 milyar dolar olacağını söylerken, ürün gruplarına göre ithalat artışı yüzde 65-70 arasında kadın ürünlerinde, yüzde 30-35 oranında erkek ürünlerinde olduğu görülüyor" ifadelerini kullandı.