Karbondioksidi enerjiye dönüştürecekler
Türk akademisyenlerin liderliğinde 4 ülkeden 12 paydaşın iş birliği ile karbondioksidi enerji değeri olan formik aside dönüştürecek cihaz geliştirilmesi için proje hazırlandı. Türkiye’nin koordinatör olduğu ilk CETP projesi, 3 milyon 100 bin euro bütçe desteği aldı.
Gebze Teknik Üniversitesi (GTÜ) akademisyenleri liderliğinde, 4 ülkeden 12 paydaşın iş birliğinde karbondioksidi enerji değeri olan formik aside dönüştürecek cihaz geliştirilmesine yönelik proje hazırladı.
GTÜ Biyomühendislik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Barış Binay, koordinatörü olduğu "Formik Asit Üretimi İçin Biyomimetik CO2 Fiksasyonu ve Kullanımı (BIOCUF)” projesini, Avrupa Birliğinin (AB) bilim, teknoloji ve araştırma destek programı olan Ufuk Avrupa’nın alt bileşenlerinden Temiz Enerji Geçiş Ortaklığının (CETPartnership) 2024 yılı ortak çağrısı kapsamında sundu.
Proje, yapılan değerlendirmelerin ardından 2 milyon 100 bin euro bütçeyle desteklenmeye hak kazandı. Projeyle karbondioksidi biyoteknolojik yöntemlerle yüksek katma değerli moleküllere dönüştürecek cihaz tasarlanması amaçlanıyor. Cihazın, atık olarak karbondioksit üreten araç egzozu ve fabrika bacası gibi sistemlerin çıkışına adapte edilmesi planlanıyor.
Projeye ilişkin açıklamada bulunan Prof. Dr. Barış Binay, 2018’de Doğu Marmara Kalkınma Ajansının desteğiyle GTÜ’de biyoproses (canlı hücreleri, organizmaları veya bileşenlerini kullanarak yararlı ürünler üretme süreci) konusunda araştırmalar gerçekleştiren Gebze Enzim Tanıma Merkezini (GETM) kurduklarını belirterek, bu merkezde biyoproses kullanan araştırmacı ve işletmelere gerekli altyapı, ekipman ve bilgi sağladıklarını söyledi.
Merkez açıldığından beri üretim süreçlerinde enzimden ve biyoprosesten faydalanan birçok işletmeciye destek olduklarını dile getiren Binay, burada oluşan birikimle uluslararası iş birliklerini güçlendirdiklerini belirtti.
“Karbonu dönüştürmek daha cazip”
Binay, merkezin faaliyetleri sırasında karbondioksitle ilgili çalışmalar yapan bilim insanlarıyla tanıştıklarını aktararak, “Dünya için karbondioksit salımı kaçınılmaz bir olay. Salınan karbondioksidin depolanması ya da bertaraf edilmesi yerine enzimatik yöntemlerle katma değeri yüksek enerji değeri taşıyan moleküle dönüştürülmesinin daha cazip olacağını düşündük" dedi.
Finlandiya, İtalya, Yunanistan ve Türkiye’den 6 üniversite ile 12 paydaşın işbirliğiyle hazırladıkları BIOCUF projesini Ufuk Avrupa Programı kapsamında ortak finanse edilen CETPartnership’e sunduklarını belirten Binay, “Yenilikçi yönümüz; salınan karbondioksidin tamamıyla oda koşullarında, herhangi ek bir enerji gerektirmeden yine enerji değeri olan formik asit olarak adlandırdığımız bir moleküle çevrilmesi” ifadesini kullandı.
Geliştirilen proses araçlarda kullanılacak
Projenin kısa sürede başlatılacağı bilgisini paylaşan Prof. Dr. Barış Binay, “Projede bu enzimi tasarlarken, mutantlarını Yunanistan ve Finlandiya ortak geliştirecek. Daha sonrasında Yunanistan’da elde edilen süper mutantların katalizlemesini (bir kimyasal reaksiyonun hızını artırma süreci) bir proses haline getirecekler. Nihayetinde dünya üzerinde özellikle otomotiv sektörüne inovatif çözümler sunan İtalyan şirket de geliştirdiğimiz prosesin araçlara uygulanması kısmında rol alacak” dedi.