Kahve fiyatları yurtdışını solladı

Mehmet Hanifi GÜLEL

Türkiye’de kahve tüke­timi her geçen yıl ar­tarken, hem iç pazar­da hem de uluslararasında fi­yatı yükselişini sürdürüyor. Küresel ısınmanın etkisi, lo­jistik maliyetlerindeki artış ve üretimdeki düşüş ile kah­ve fiyatlarındaki artış dikkat çekiyor. Uluslararası pazarda Arabica yeşil kahvenin fiyatı 1 Kasım’dan bu yana yüzde 25,5 artışla tonu 243 dolardan 306 dolara çıktı.

Uluslararasında artan fiyatlar yurt içine de yan­sıyor. Dün itibarıyla yıllık artış ise yüzde 59 oldu. En son geç­tiğimiz hafta bazı zincir kahve markaları fiyat menülerinde 5 ile 10 lira artışa gitti. Yeni yılın yaklaşmasıyla birlikte pek çok zincir ve kahve dükkânı fiyatla­rında artış yapması bekleniyor.

Yüksek enflasyon dışarıda yemek yemeyi lüks hale getir­mesiyle vatandaşlar sosyalleş­mek için kahve içmeye yöneldi. Sektöre yeni giren yerel ve ulus­lararası zincir kahve marklar­la hem tüketim artıyor hem de sektör büyüyor. Bu doğrultuda Türkiye’de kişi başı kahve tüke­timini 1.2 kilograma kadar çıktı. Avrupa’da kişi başı tüketim ise 6 ile 7 kilogram seviyesinde bu­lunuyor. Kahve sektöründe son 10 yılda büyük bir sıçrama ya­şadığını belirten temsilciler, bu büyümenin önümüzdeki 10 yıl­da da devam edeceğini öngörü­yorlar. İlk 9 aylık kahve ithalatı yüzde 1.4’lük artış ile 331.7 mil­yon dolara yükseldi. İlk 9 ayda 71 bin 636 tona kahve it­halatı yapıldı.

Kahve ihracatı ise ilk 9 ayda önemli bir yükseliş göstererek yüzde 43.3 artı ve 39.3 milyon dolara çıktı. Bu dönemde 4 bin 152 tonluk ihracat yapıldı.

Filtre kahve 90 liraya çıktı

Türkiye’de kahve fiyatları­nın yurtdışına oranla yüksek olduğunu da aktaran temsilci­ler, İstanbul’da en düşük kah­venin fiyatı 90 liradan başlar­ken, Paris’te ise 2.4 euro olarak (87 lira) yer aldığını belirtiyor. Paris’te kahve fiyatları orta­lama 2.8 euro olurken, en dü­şük 2.4 euro, en yüksek 3.5 euro yer alıyor. Bu fiyatlarla Türki­ye’de ise filtre kahvenin fiya­tı ise 90 liradan başlıyor. Tem­silciler, fincan kahve fiyatının yurtdışına oranla bir hayli pa­halı olmaya başladığını belir­terek, bunun ana sebeplerinin ise genel giderler, kira ve per­sonel maliyeti gibi unsurların olduğu belirtiliyor.

Son 2 yılda sektör yüzde 186 büyüdü

Türkiye’de kahve sektörü­nün bu yılın ilk 6 ayında yüzde 13 büyüme gös­terdiğini kay­deden Gastro­nomi Yazarı ve Kahve Danışmanı Cenk R. Gir­ginol, son 2 yılda yüzde 186 bü­yüdüğünü söyledi. Makine pa­zarı da aynı anda büyük bir ge­lişme gösterdiğine dikkat çeken Girginol, full otomatik espres­so makine pazarının yüzde 35, Türk Kahvesi makinelerinin yaklaşık yüzde 12 büyüdüğünü aktardı. Bu büyümenin 2025 ve sonrasında da devam edeceği­ni dile getiren Girginol, pazarın gelişimi açık ve kişi başı tüke­timlerin 1,2 kilogram seviyesi­ne yükseldiğini söyledi.

Fiyat artışının ana sebebi genel gi­derler, kira, personel maliyeti gibi unsurların etkisi ve döviz kurunun ana sebepleri olduğu­nu belirten Girginol, “Ortalama yüzde 15 ile 20 civarında ilk 8 ay içinde artıştan bahsedebili­riz. Öte yandan sektörde yatı­rım iştahı devam ediyor. Res­toran ve yiyecek içecek sektörü içinde yatırımın daha hızlı ab­sorve olması nedeniyle kafeler yatırıma daha açık diyebiliriz. Özellikle yerel zincirler fran­chise modeli ile büyümeye de­vam ederken, yeni marka kuru­lumlarının ve yatırımlarının da sektör içine devamlı dahil oldu­ğunu söyleyebiliriz” dedi.

Türk kahvesine dünyada ilgi artıyor

Türk kahvesinin son dönem­de dünyada popülerliğini art­tırdığına dikkat çeken Girginol, "Özelliklegerçekleştirdiğim ABD, İtalya ve Dubai tur ve et­kinliklerinde ilginin fazla oldu­ğunu söyleyebilirim. Makine­leşme burada önemli bir rol oy­nuyor” diye konuştu.

“Türkiye’de kahvenin maa­lesef yurtdışına oranla bir hay­li pahalı” diyen Girginol, kah­ve tüketiminin az olması ne­deniyle absorve süresi uzadığı için de kahvenin fiyatı üzerin­den bir geri dönüş alınmaya ça­lışıldığını dile getirdi.

İstanbul’da fiyatlar diğer illerle arayı açıyor

Son yıllarda Türkiye’de kahve kültürünün hızlı gelişiminin heyecan verici olduğunu be­lirten Dali Coffee Co. Genel Müdürü Ahmet Necip Gülel, ancak bu büyümenin berabe­rinde kahve fiyatlarında yaşanan dengesiz artışları getirdiğine dik­kat çekti. Özellikle İstanbul’daki kah­ve fiyatları, diğer şehirlerle kıyaslandı­ğında önemli bir farklılık gösterdiğini ve bu durumun sektör­deki dengeyi bozduğuna vurgu yapan Gülel, “Kahve fiyatlarını etkileyen faktörlerin başında kira maliyetleri, personel gider­leri ve ürün reçetesi maliyetleri yer alıyor. Ürün reçeteleri (kah­ve çekirdeği, süt ve aromalar) hemen her şehirde benzer olsa da kira maliyetleri ve personel giderleri şehirler arasında ciddi farklılıklar gösteriyor.

Bu da İstanbul’daki kahve fiyatlarını di­ğer şehirlerle karşılaştırıldığında önemli bir makasın olduğunu gösteriyor. Örneğin, İstanbul’da bir filtre kahve veya ameri­cano fiyatı ortalama 90 TL civarındayken, diğer şehirlerde bu fiyatlar 70-80 TL arasında değişiyor. Bu dengesizlik, sektörde sürdürülebilirlik açısından önemli bir teh­dit oluşturuyor” dedi. Ayrıca, kahve fiyatların­daki artışa değinen Gülel, “Küresel ısınma­nın etkileri, lojistik maliyetlerindeki artış ve üretim verimliliğindeki düşüş kahve fiyatlarını artırıyor. Özellikle son 10 günde hem robusta hem de Arabica kahve emtialarında yaklaşık yüzde 10’luk bir artış yaşandı. Bu fiyat ar­tışları bazı kahve işletmelerinin me­nülerine yansımaya başlarken, yeni yılın yaklaşmasıyla birlikte pek çok kahve dükkanının fiyatlarında ek ar­tışlar yapması bekleniyor” açıklama­sında bulundu.

 “Avrupa’da o paraya kahve satsan adamı döverler”

Türkiye’deki özellikle kira gider­lerinden dolayı artan maliyetlere dikkat çeken Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Sinan Öncel, Av­rupa’da 1,20-1,50 euroya satılan kahvenin Türkiye’de bunun kat kat üstüne fiyata satılması­nı eleştirdi. Öncel, “Avru­palı o kahveyi günde üç öğün tüketiyor. Mila­no’nun en ünlü kahve­cisinde en fazla 2 euro ödersiniz. Mekânda oturursanız 4 euro ödersiniz. Bazı ücra tren istasyonlarında vs. 90 cente de kahve bulabilirsiniz. Bizde fiyatlar ortada. Avru­pa’da o fiyata kahve satsan adamı döver­ler” dedi.

Kahve sektöründe sıçrama devam edecek

 Türkiye kahve sektörünün son 10 yılda büyük bir sıçrama ya­şadığını kaydeden Juan Valdez Türkiye Marka Direktörü Tamer Koçali, bu büyümenin önümüz­deki 10 yılda da devam edece­ğini öngörüldüğünü söyledi. Özellikle üçüncü dalga kahve akımının etkisiyle, nitelikli kah­veye olan talebin hızla arttığı­na dikkat çeken Koçali, “Artık tüketiciler sadece geleneksel zincirlerden değil, yerel kahve kavurucularından da özel kahve deneyimleri arıyor. Kahve, sa­dece bir içecek değil, bir sosyal deneyim ve yaşam tarzı haline geldi.

Bu da sektördeki büyü­meyi daha da hızlandırıyor” dedi. Türkiye’deki tüketiciler artık kahveyi sadece bir içecek olarak değil, bir deneyim olarak gördüğünü belirten Koçali, “Bu değişim, kahve sektörünün bü­yümesine büyük katkı sağlıyor. Bilinçli tüketiciler, nitelikli kahve seçimleriyle düşük kaliteli ürün­ler sunan markaları doğal olarak eleyecek. Bu da sektörün kalite odaklı bir yöne evrilmesini hız­landıracak” diye konuştu.

Önümüzdeki yılda büyüme iv­melerini devam ettireceklerini ileten Koçali, “Kahvemizin kah­veseverlere ulaşması için fran­chise modelimizi genişleterek yıl sonuna kadar 75 şubeye ulaş­mayı hedefliyoruz. Hedefimiz, aynı hızla büyüyerek önümüz­deki 10 yıl boyunca gelişmeye devam etmek. Türkiye’deki kah­ve kültürünün evrilmesi, kahve­severlerin nitelikli kahveye olan ilgisini artırdı” dedi.