Kâğıt ve karton üretiminde trend eskiye doğru dönüyor

Son yıllarda küresel büyüme oranından daha düşük hızda büyüyen sektörde bu trendin 2024 itibarıyla yukarı yönde normalleşmesi öngörülüyor.

Küresel kâğıt üretimi, 2022 yılında toparlanmayı sürdürerek 416 milyon tona yükseldi. Yine de bu seviye, 2018 yılı zirvesinin (4 milyon tondan fazla) altında kaldı. Küresel kâğıt sektörü, e-ticaret kaynaklı artan talep sayesinde 2020 yılında küresel büyümedeki yavaşlamaya biraz daha iyi dayandı. Ancak o zamandan beri sektörün toparlanma hızı, küresel büyüme hızının altında kaldı. İyi haber, bu trendin gelecek yıl yukarı yönde normalleşecek olması. Bölge bazında bakıldığında 2022 yılında, 2020 yılının 7 milyon ton üzerinde kâğıt ve karton üreten Asya bölgesi, üretim kaybını fazlasıyla telafi etti.

Pandemi sırasında yaşanan üretim kaybının yalnızca yaklaşık yüzde 40’ını telafi eden Avrupa ise gerilerde kalacağa benziyor. Küresel kâğıt ve karton sektöründeki gelişmeleri değerlendirirken elbette sektörü pandemi öncesi ve sonrası diye ikiye ayırmakta yarar var. Dolayısıyla pandemi ile beraber en fazla rağbet gören alt kategorinin karton olduğunu söyleyebiliriz. Atağa geçen e-ticaret satışlarının desteğiyle, 2022 yılının sonunda karton, küresel kâğıt üretiminin üçte ikisini oluşturdu.

Bu bağlamda Çin, pazar payında karton ihracatını Kanada veya Finlandiyalı rakiplerine göre artırdı. Buna ek olarak, petrol fiyatlarındaki son artış, kartonun plastiklere tercih edilmesini destekledi. Aynı dönemde plastiklerin küresel ambalaj satışları içindeki payı 5 puan artarak yüzde 37’ye çıkmış olsa da bu durum, 10 yıldır küresel ambalaj satışları içindeki payı yüzde 41’de sabit kalan kartona avantaj sağlayacak.

Öte yandan, karton satışları 2021 yılında 2020’ye kıyasla yüzde 5 arttı. Ancak sektör sene başından beri 1.5 kat artan Avrupa kâğıt hamuru fiyatına 2021 yılı itibarıyla ayak uyduramadı. Bununla beraber 2022 yılında kâğıt hamuru ve odun fiyatlarındaki artış yavaşladığı için enerji fiyatlarındaki ivmelenmenin kâğıt sektörüne etkileri sınırlı kaldı.

Asya’nın üretimi arttı

2020 yılına göre 2022 yılında üretimini 7 milyon ton artıracak olan Asya Bölgesi, üretim kaybını fazlasıyla telafi ederek Kuzey Amerika’nın önüne geçecek. Pandemi sırasında yaşanan üretim kaybının yalnızca yaklaşık yüzde 40’ını telafi etmesi beklenen Avrupa bölgesi ise arkada kalanlar arasında yer alacak. Dünya genelinde kâğıt ve karton üretimi, 2015 yılından bu yana aşağı yukarı yıllık 415 milyon ton civarında seyrediyor.

2021 yılında yüzde 1.4 artış gerçekleşti

Küresel kâğıt üretiminde 2019 ve 2020 yıllarında yaşanan sırasıyla yüzde 1.8 ve yüzde 2.3’lük düşüşler, pandemiyle birlikte önce Çin’de ve ardından dünya çapında ortaya çıkan üretim kesintileri ve karantina kısıtlamalarından kaynaklandı. Küresel kâğıt ve karton üretimi 2020’ye göre 2021 yılında yüzde 1.4 artarak 408.6 milyon tona çıktı. Söz konusu rakam 2022’de ise 416 milyon tonda kaldı. 2018 ve 2020 yılları arasında üretim kaybının hacimsel olarak en kötü olduğu bölge -7 milyon ton ile Avrupa oldu.

Onu sırasıyla, -5 ve -3 milyon ton ile Asya ve Kuzey Amerika izledi. 2022 yılında ise Asya bölgesi üretim yarışını önde bitirdi. Pandemi alt sektörler arasındaki farklılaşma eğilimini hızlandırdı ve karton yarışta, baskı ve yazı kâğıtlarının önüne geçti. 2022 yılı sonu itibarıyla karton küresel kâğıt üretiminin üçte ikisini oluşturdu. Bu oran pandemi öncesinde yüzde 50 seviyesindeydi.

Temizlik kâğıtları alt kategorisi (diğer kâğıtlar dahil) 2015 ve 2019 yılları arasında üretim açısından yüzde 16’lık pazar payını istikrarlı bir şekilde korurken, çevrim içi siparişlere paralel olarak artan ambalaj talebiyle her türlü mukavva kategorisi (yani, oluklu mukavva ve karton) 2015 yılında yüzde 53 olan pazar payını 2019’da yüzde 57’ye yükseltti.

Öte yandan, her türlü matbaa ve yazı kâğıtları kategorisinde (gazeteler dahil) üretim bakımından 2015 yılında yüzde 31 olan küresel pazar payı 2019’da yüzde 26’ya geriledi. COVID-19 krizinin uzaktan çalışma ve çevrim içi derslere geçişi hızlandırması, baskı ve yazı kağıdı çıktılarındaki düşüş eğilimini artırdı. COVID-19 krizinden önceki beş yılda (2015-2019) karton üretimi pazar payını 4 puan artırmıştı.

Aynı segment, salgının iki yılında (2020 ve 2021) pazar payını 5 puan daha artırmak üzere.  Bu eğilim 2022 yılında da devam edip, karton kategorisinin pazar payını 1 puan daha artırmasını sağladı. Yani yüzde 63’lük bir orandan söz ediyoruz. Karşılaştırma yapmak gerekirse aynı dönemde, temizlik ve hijyen kâğıtları ile baskı ve yazı kâğıtları segmentlerinin pazar payı sırasıyla yüzde 17 ve yüzde 20 oldu.