Mısırda “alım fiyatı” beklentilerin altında kaldı, üretici revize bekliyor

Ziya İPEK

Nişasta ve yem sektörünün önemli ham maddesi mısır için Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), ton başına 6 bin lira alım fiyatı açıkladı. TMO’nun geçen sene ton başına verdiği 5 bin 700 lira tutarındaki fiyata, 300 lira tutarında artış yaparak “alım fiyatı” açıklamasına çiftçi temsilcileri tepki gösterdi, alım fiyatının revize edilmesini veya ton başına prim desteği verilmesi istedi.

Mısırın en önemli üretim merkezinin başında Adana’nın geldiğini kaydeden Adana Ticaret Borsası Başkanı Şahin Bilgiç, TMO’nun açıkladığı mısır alım fiyatının büyük hayal kırıklığı yaşattığını söyledi. Bütün girdilerin yüzde 100’ün üzerinde arttığı bir ortamda yüzde 5’lik bir artışın mantıklı olmadığına dikkat çeken Bilgiç, TMO’nun buğday ve arpaya verdiği gibi 1.000-1.500 liralık bir destekle bunu revize ederek piyasayı rahatlatmasını istedi. Bilgiç, “Ancak bu destekle üretici rahatlar, yoksa önümüzdeki dönem bölgede üretim azalır.

Buğdayın üretimi 20 milyon ton ve buna 1.000 lira prim desteği veriyorsunuz ancak bu yıl en fazla 8 milyon tonu bulan mısırda hiçbir şey vermiyorsunuz, bu durum adaletli de değil. Gelecek yıl mısırı 8 milyon ton değil, 5 milyon ton üretirsiniz, 3-4 milyon tonu yurt dışından getirirsiniz, dışarıdaki çiftçiyi mutlu ve zengin edersiniz, bu yanlış bir politika” dedi.

Bölgenin en büyük borsa başkanı olarak mısır alım fiyatının bir an önce revize edilmesi gerektiğine vurgu yapan Bilgiç, TMO’nun buğday ve arpada olduğu gibi ton başına en az 1.000 lira destek vermesini ve piyasadaki panik havasını ortadan kaldırması gerektiğini bildirdi. Bilgiç, ayrıca Adana’da bu hasat dönemi için mısırda randevu sisteminin buğdayda olduğu gibi kaldırılması tavsiyesinde bulundu.

“TMO’nun alım fiyatı çiftçinin maliyeti değil”

Mısır alım fiyatının geçen seneye göre, bu yıl yalnızca kilogramda 30 kuruş artırılmasını skandal olarak nitelendiren Ziraat Mühendisleri Odası Adana Şube Başkanı Feyzullah Korkut, enflasyonun yüzde 100’lerin üzerine, her ürün fiyatının 4-5 katına, mazot, tarımsal ilaçlar ve tohum fiyatlarının 2-3’e katlandığı bir ülkede böyle bir artışın düşünülemeyeceğini söyledi.

Korkut, mısır fiyatlarının küresel ölçekte yüksek seyrettiğini, Amerikan Borsası'nda mısırın tonunun 470 dolardan işlem gördüğünü bildirdi. Üreticiye prim desteği verilmesini ancak öncesinde fiyatın düzgün açıklanması gerektiğine vurgu yapan Korkut, “Şu anda verilen rakam, maliyet fiyatı değil.

Çiftçinin sürdürülebilirliğinin devam etmesi ve yeniden mısır ekmesi için para kazanması lazım ki biz onun için alım fiyatını 9,4 lira olarak açıkladık” dedi. Korkut, TMO’nun alım fiyatını yeniden gözden geçirmesini, prim desteği de vermesini ancak öncelikle fiyatı yukarılara çekip çiftçinin eline en az kilogramda 9 lira geçmesi sağlayacak bir sistem oluşturması gerektiğini bildirdi.

“Yüzde 5,3’lük artış çiftçiyi hayal kırıklığına uğrattı”

Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru da Toprak Mahsulleri Ofisi’nin mısır alım fiyatını ton başına 6.000 olarak açıklamasına tepki gösterdi. Doğru, açıklanan mısır fiyatının üreticiyi hayal kırıklığına uğrattığını belirterek, çiftçinin üretime devamı için kiloda 1.30 lira tutarında prim açıklanmasını istedi. Doğru, “Yoksa çiftçi, nişasta ve yem sektörünün insafına terk edilir. Üretim maliyetinin ne kadar arttığı belliyken, yüzde 5.3’lük artış çiftçiyi üzmüştür” açıklamasını yaptı.

“Çiftçi nasıl para kazansın?”

 Mısır fiyatı için açıklanan rakamı kabul etmelerinin mümkün olmadığını kaydeden Seyhan Ziraat Odası Başkanı Yaşar Özkan da “Geçen yıl ton başına 5 bin 700 lira açıklanmıştı. Yüzde 5,3’lük bir artışla elimize para geçmez, şaka gibi. Türkiye'de girdi maliyetleri yüzde 100’ün üzerinde artarken, bu şartlarda çiftçi nasıl para kazansın? Mısırın üreticiye maliyeti kilogramda 7,2 lirayı buluyor, fiyatlar açıklandı ancak bunun yanı sıra prim desteği olursa belki…” ifadelerini kullandı.

“Senin ürününü alamayacağım, depolarım dolu”

 TMO’nun çiftçiyi başından atmak için böyle bir yola başvurduğunu ifade eden Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, “Hangi ürünün fiyatı geçen seneden bu seneye yüzde 5 arttı. Yüzde 5’lik bir artış olur mu? Lisanslı depolarla görüşü yorum; yüzde 90’ı dolu. Depolardaki ürünlerin bir kısmını TMO satmış. Alan kişi ürünü kaldırmıyor.

Yer yok, sıkışmış. Kibarca kime verirsen ver ürünü diyorlar. Çiftçi şu an çok perişan, çok sıkıntılı” diye konuştu. Türkiye Büyük Millet Meclisi Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi, CHP Adana Milletvekili Ayhan Barut ise, “Açıklanan mısır fiyatı çiftçinin ölüm fermanıdır. Mazottan tohuma tüm maliyetler katlanırken mısır fiyatı niye yerinde sayıyor? Mısırda alım fiyatı en az 9 lira olarak hemen revize edilsin" dedi.

Hasat öncesi alım fiyatı için ne demişlerdi?

Adana Ticaret Borsası Başkanı Şahin Bilgiç, mısır üreticilerinin zarar etmemesi, ayakta kalabilmesi ve yeniden üretebilmesi için 2023 yılı hasat edilecek mısır fiyatının ton başına 7 bin liranın üzerinde olmasını istemişti. Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru ise mısır hasadı öncesinde maliyet hesaplamasında mısırın çiftçiye 5,21 liraya mal olduğunu, üreticinin beklentisinin 7.30 lira olduğunu duyurmuştu. Ziraat Mühendisleri Odası Adana Şube Başkanı Feyzullah Korkut, bölgede tarımsal faaliyetlerde önemli bir yer tutan mısır fiyatının yaptıkları maliyet hesabına göre, kilogramda 9,4 liranın altında olmaması gerektiğini açıklamıştı. Mısır, Türkiye Ürün İhtisas Borsası’nda (TÜRİB) ise en son kilogramı 5,9 liradan işlem gördü.