Fiyat istikrarı sağlanana kadar sıkı duruşa devam

Hamide HANGÜL

 Türkiye Cumhuriyet Mer­kez Bankası (TCMB) Baş­kanı Dr. Fatih Karahan, İs­tanbul Sanayi Odası (İSO) Kasım ayı meclis toplantısına konuk oldu. Sanayicilerin yoğun katılım gös­terdiği toplantıda TCMB Başkanı Karahan, dezenflasyon sürecinin devam ettiğini, enflasyonun yavaş da olsa iyileştiğini ve fiyat istikra­rı sağlanana kadar dezenflasyon­la uyumlu şekilde sıkı duruşun de­vam edeceğini söyledi.

Türkiye’nin sanayi üretim ve istihdamının yak­laşık yüzde 30’unu tek başına sağ­ladığına işaret eden Karahan, sek­tör temsilcileriyle yaptıkları saha görüşmelerinde izlenimler edin­diklerini ve toplumsal refaha en büyük katkıyı, fiyat istikrarını sağ­layarak sunacaklarının bilincinde olduklarının altını çizdi.

İç talep yavaşlıyor, dezenflasyon sürüyor

Bu noktada dezenflasyon süre­ci devam ettiğini ve tüketici enf­lasyonunun, ekim ayında yüzde 48,6 oranına gerileyerek, mayıs ayındaki tepe noktasına kıyasla önemli miktarda düştüğünü söy­leyen Karahan sözlerini şöyle sür­dürdü: “Yıl sonunda enflasyonun yüzde 44’e düşmesini bekliyoruz. Enflasyonun ana eğilimi öngördü­ğümüzden yavaş olsa da iyileşiyor.

Bunda düşük seyreden temel mal enflasyonu yanında iyileşme sin­yallerinin belirginleştiği hizmet­ler sektörü enflasyonu da rol oynu­yor. Makroekonomik göstergeler dezenflasyonla uyumlu ilerliyor. İç talep, yavaşlamaya devam ederek enflasyondaki düşüşü destekleyici seviyelere geldi. Enflasyon beklen­tilerinde ve fiyatlama davranışla­rında iyileşme eğilimi görüyoruz. Enflasyonun ana eğilimindeki ya­vaşlama sürmektedir. Aylık enf­lasyondaki iyileşmeyle düşmeye devam edecek. 2025 yılı sonunda ise enflasyonu yüzde 21’e indirme­yi hedefliyoruz.

Önümüzdeki dö­nemde makroekonomik görünüm dezenflasyon sürecine destek ver­meye devam edecek. Bu kapsamda, talep koşulları, beklentiler ve fiyat­lama davranışları, Türk Lirasına artan güven ve maliye politikası­nın artan eşgüdümü gibi unsurlar belirleyici olacak. Bir kez daha altı­nı çizmek isterim ki; fiyat istikrarı, sürdürülebilir büyüme ve toplum­sal refah artışı için ön koşuldur. Pa­ra politikasındaki sıkı duruşumu­zu fiyat istikrarı sağlanana kadar kararlılıkla sürdüreceğiz.”

“Kirada atalet yüksek ancak yavaşlayacağı işareti var”

Temel mal enflasyonundaki dü­şük seyrin korunarak ana eğilim­deki yavaşlamayı sürüklediğine işaret eden Karahan, “Hizmet enf­lasyonunda iyileşmeye dair sinyal­ler ise belirginleşiyor. Kira dışın­daki kısımda daha belirgin olmak üzere, kademeli bir iyileşme izli­yoruz. Üçüncü çeyrekte enerji fi­yat artışının güçlendiğini gördük. Kira ve okula dönüşle eğitim hiz­met enflasyonunda belirleyici ol­du. Bu gelişmede, yönetilen enerji kalemlerindeki fiyat gelişmeleri­nin yanı sıra maktu vergi güncel­lemelerinin etkileri öne çıktı. Gı­da tarafında ise üçüncü çeyrekteki iyileşmenin ardından, geçici arz koşullarına bağlı işlenmemiş gıda grubunda ekim ayında yüksek fi­yat artışları gördük. Bu görünüm kasım ayında da devam ediyor” ifadelerini kullandı.

Kira dışındaki hizmetlerde fiyat artışlarının kademeli zayıfladığı­na işaret eden Karahan, “Kiralar, deprem, kentsel dönüşüm, kira ar­tış sınırlaması gibi nedenlerle, di­ğer hizmet kalemlerinden ayrı ele alınması gereken, yapısal boyutu da olan bir husus. Kira enflasyo­nundaki ataletin öngörülerimiz­den yüksek olduğunu değerlendir­mekle beraber, kira hariç hizmet­lerin daha belirgin yavaşladığını görüyoruz. Kasım ayına ilişkin pe­rakende ödeme sisteminden elde edilen öncü göstergeler, son çey­rekte aylık kira enflasyonunun ya­vaşlayacağına işaret ediyor” diye konuştu.

Para politikasında sıkı duruşu koruduklarını, Mart ayında yüzde 50’ye çıkardıkları politika faizini sekiz aydır sabit tuttuklarını dile getiren Karahan, sözlerini şunla­rı söyledi: “Aylık enflasyonun ana eğiliminde belirgin ve kalıcı bir dü­şüş sağlanana ve öngörülen tahmin aralığına yakınsayana kadar sıkı para politikası duruşumuzu sür­düreceğiz. Kredi talebindeki dal­galanmaların önüne geçtik. Türk lirası ticari kredi büyümesi aylık büyüme sınırları ve kredi talebiy­le uyumlu hareket ediyor. Enflas­yon beklentilerindeki iyileşme de kredilerdeki ılımlı eğilimde rol oy­nuyor. Bu sınırlamaların etkisiy­le yabancı para kredilerdeki büyü­me, hedeflerle uyumlu bir patikada seyrediyor.”

Merkez’in reçetesine güveniyoruz rekabet gücü için paket gelebilir

 Basına kapalı gerçekleşen toplantı sonrasında gazetecilerin sorularını yanıtlayan İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan’a genelde sorulan sorular ve verilen yanıtların aynı çizgide olduğunu söyledi. Bahçıvan, şöyle devam etti: “Bizim de bir tane temel talebimiz var enflasyonun düşmesi. Finansal ve fiyat istikrarının sağlanmasını yıllardır söylüyoruz. Üretim için sanayi için en önemli kaybedilmemesi gereken temel enstrüman. Bugün bu hedefle buluştuğumuz bir Merkez Bankası var. Beklentimiz istikrara kavuşması.

Ancak tahribat maalesef çok büyük, o da bu sürecin uzamasına ve direnç göstermesine neden oluyor. Bugün çıkılan yoldan da eğer bir takım farklı tepkilerden doyalı, rasyonel olmayan bir takım beklentilerden dolayı disiplinden koparsak bunun getireceği bedelin de çok ağır olacağının farkındayız. Umuyorum ki bu yolculuk TCMB çizdiği ve güvendiğimiz bir reçeteyle başarıya ulaşacak. Ancak bu süreçte ihracata dönük sanayimizin de rekabet noktasında beklentileri de var, onları da zaten sunduk. Hepsi olmasa bile bir kısmında önlemler paketini görme şansımız olacak.”

Merkez indirimde en doğru zamanlamayı yapar

Faiz indiriminin zamanlamasına yönelik bir başka soruya Bahçıvan, “Sağlıklı gittiği zaman Merkez Bankası’nın hiçbir politikasına fikir yürütmek gibi bir görev üstlenmek istemiyoruz. En doğru zamanlamayı yapacağına güveniyoruz. Bu konuda bizim bir manipülasyon yapıp da bu indirimin erken ya da geç olması noktasında bir görevimiz olduğunu düşünmüyoruz” diye konuştu. Asgari ücrete yönelik bir başka soruya Bahçıvan, “Bekleyip göreceğiz. Türkiye’nin rekabet şansını kaybetmeyecek olan ancak çalışanlarımızın da hayat gerçeklerini değerlendirecek olan bir noktada buluşmasını göreceğiz diye düşünüyorum” demekle yetindi.

Bu yıl indirim beklemiyoruz

Toplantı sonrasında faiz indirim beklentisine yönelik sorumuza bir sanayici, “Bu yıl faiz indirimi yok, beklemiyoruz, Ancak gelecek yıl ocak ayında bekliyoruz, 250 baz puan” şeklinde konuştu.

Sanayiciden 8 talep

 İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, TCMB'den 8 talepte bulundu. İşte talepler:

-Reeskont kredilerinin doğrudan Eximbank üzerinden kullandırılsın.

-Reeskont kredilerinde teminat mektubu şartı kaldırılmalı veya bu konuda bankalara bir üst limit getirilmelidir.

-Reeskont kredilerine uygulanan faiz düşürülerek TL kredileri cazip hale gelmeli.

-Döviz bazlı reeskont kredilerinin tekrar kullandırılmaya başlanmalı. l ‘10 milyon TL üzerinde döviz bulundurmama ve döviz varlıklarının aktiflerine oranının yüzde 5’i aşmama’ kısıtlamaları esnetilmeli.

-İhracatçı firmalara halen yüzde 30 olan döviz bozdurulma zorunluluğu artık kaldırılmalı veya kademeli olarak azaltılmalı.

-Kredi kullanımını kısıtlayıcı uygulamalar nedeniyle bugün sanayicilerimiz cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalabilmektedir. Bu düzenlemelerin tümüyle kaldırılması gerekir.

-İhracat amacı dışında talep edilen döviz bazlı uzun vadeli krediler bankalar tarafından güçlü projelere veriliyor. Kredi büyümesindeki kısıtlama döviz bazlı uzun vadeli krediler için esnetilmeli.