Fabrika mı kuracak ortak mı bulacak?
Çinli otomotiv devi Chery’nin Türkiye’deki yatırım planları hâlâ netlik kazanmadı. Bir yanda Samsun’da 1 milyar dolarlık fabrika kuracağı iddiaları, diğer yanda ortak arayışında olduğu yönündeki açıklamalar gerçekleşti. Üst düzey bir yetkili üçüncü bir tarafla ortaklık aradıklarını ifade etti. Yatırımı ortakların yapacağı da konuşuldu.
Ali YILDIRIM
Son dönemde Çinli üreticiler tüm dünyada dikkatleri üzerine toplamaya başladı. Chery de bunlardan biri oldu. Türkiye’de hemen hemen 11 yıl aradan sonra yeniden pazara dahil olan Chery, kısa sürede başarılı bir satış grafiğine imza attı.
Agresif fiyatlamalarla bölgedeki yerli üreticilerle bile rekabete girmeye başlayan markalara, akabinde tebliğler gelmeye başladı. Son olarak da gümrük vergileri artınca üreticilerin fiyat sübvansesi biraz daha yukarı çıktı. Yaptırımlar artık Çinli üreticiler için ağırlaşmaya başlayınca Türkiye’de üretim kararları öne çıkmaya başladı. İlk adım BYD’den geldi. 1 milyar dolarlık bir yatırımın imzaları attı. Ardından Chery ön plana çıktı fakat uzun bir süredir bu yatırım kulislerin dışına çıkamadı.
Önceki gün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, sanayi yatırımı toplantısında Chery International CEO’su Zhang Guibing’e bir teşekkür mektubu takdim etti. Mektup yabancı ajanslar tarafından Samsun yatırımı olarak yorumlandı. Fakat sonrasında Chery’den bir üst düzey yetkili, “Türkiye’de yatırım planımız yok. Ortak arayışındayız” dedi. Tabi şimdilik bu sır ortakla ilgili bir detay ortaya çıkmadı. Uzun bir süredir kulislerde dolanan yatırım rüzgar bir anda ortaklığa döndü.
BYD yatırımının detayları Chery’e evrildi
Uzun bir süredir temaslarda bulunan şirket, resmi olmayan bir açıklama karşısında iletişim krizine sürüklendi. Bazı yabancı kaynaklar Chery’nin Samsun’da yatırım için zaten bir süredir görüştüğünü ve bu yatırımın artık somut hale döndüğünü paylaştı. Devamında yatırım bedelinin 1 milyar dolar olduğu (Aynı BYD’de olduğu gibi) tesis kurulumunun Samsun’a gerçekleşeceği, yıllık üretim hacminin 200 bin adet olduğu aktarıldı. Ajansa konuşan bir yetkilinin verdiği detaylar ise şöyle: “Bu tesislere ek olarak, mobilite teknolojileri için bir araştırma ve geliştirme merkezi de kurulacak. Bu Chery markalı araç üretim tesislerinin 5 bin kişiye istihdam sağlaması bekleniyor.” Böylece BYD yatırımın bazı detayları hemen hemen Chery’e evrildi.
Yatırım yok ama ortaklık arayışı var
Bu bilgi dolaşımı üzerine üst düzey Chery yetkilileri, verilen detayları yalanladı. Hemen akabinde konuyla ilgili gündeme gelen haberlerde Sanayi Bakanlığı yetkilileri de yer aldı. Chery yetkililerinden yapılan açıklamaya göre, bir fabrika kurulumu niyetlerinin olmadığı aslında açık açık paylaşıldı. Üst düzey bir yetkili tarafından aktarılanlara göre şu bilgiyi verdi: “Chery’nin Türkiye’de fabrika kurma planı yok. Türkiye’deki işimizi genişletmek için üçüncü bir tarafla ortaklık arıyoruz.” Ucu açık bırakılan bu konu birçok alana yoruldu. Bunun başında da Ar-Ge geldi. Bir Ar-Ge merkezi kurma niyetlerinin olduklarını başkan Zhang Guibing, daha önceki Çin temaslarımızda da aktarmıştı. Aynı zamanda üçüncü ortaklık açıklaması akıllara yeni bir distribütör olma ihtimalini de güçlendirdi. Chery Türkiye’den şimdilik net bir açıklama paylaşılmadı. İddialara göre Sanayi Ba
Bakanlığını kaynaklarına dayandırılan başka bir haberde de, söz konusu yatırımın doğrudan Chery tarafından yapılmayacağı yönünde. Tesis yatırımın Samsun’da yapılmasında hem fikir olan bakanlık yetkileri, ortakların bunu yapacağını paylaştı. Ortakların belli olmadığı ya da sır gibi saklandığı kararda yetkililer şunu aktardı: “1 milyar dolara ulaşması planlanan elektrikli ve hibrit araçlar ve parçaları için Samsun’da yapılacak üretim tesisi yatırımı Chery ortakları tarafından gerçekleştirilecek.”
Trump’dan ithal araca yüzde 25 gümrük vergisi
ABD Başkanı Donald Trump, 2 Nisan’da açıklanması planlanan karşılıklı tarifeler öncesinde, ithal otomobil ve hafif ticari araçlar ile temel otomobil parçalarına yüzde 25 gümrük vergisi uygulanmasına yönelik kararnameyi imzaladı. Beyaz Saray’da düzenlenen imza töreninde konuşan Trump, bunu “Amerika’nın kurtuluş gününün başlangıcı” olarak nitelendirdi. Trump, söz konusu tarifelerin 2 Nisan’da yürürlüğe gireceğini belirterek, ABD’de üretilen otomobillere tarife uygulanmayacağını aktardı. Beyaz Saray yetkilisi Will Scharf, Trump’a imzalatmak üzere kararnameyi sunarken, otomobil tarifeleri ile ABD için yıllık 100 milyar dolardan fazla gelir sağlamasının beklendiğini belirtti.
Tarifelere ilişkin Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada da yüzde 25 oranındaki gümrük vergisinin sedan, SUV, crossover, minivan ve kargo van gibi araçlar ile hafif ticari araçların yanı sıra motor, şanzıman, güç aktarma parçaları ve elektrikli bileşenler gibi temel otomobil parçalarına uygulanacağı, gerekirse ek parçalara da vergi getirilmesi için süreçlerin başlatılacağı kaydedildi. Beyaz Saray tarafından paylaşılan bilgilere göre, 2024 yılında Amerikalılar yaklaşık 16 milyon araç satın aldı ve bunların yüzde 50’sini ithal araçlar oluşturdu.
Kulis: Samsun lokasyonundan memnun değiller
Chery yetkilileri uzun bir süredir Türkiye ile yatırım konusunda sıcak temaslarda bulunuyor. Son birkaç gündür Türkiye’deki temaslarını sürdüren markanın ‘yatırım planımız yok’ açıklaması kafalarda soru işareti bıraktı. Uzun bir süredir Samsun lokasyonundan bahsediliyor. Fakat kulislerde aktarılanlara göre, marka bu lokasyonu açıkçası çok da istemiyor.
Farklı bir yer için temasların sürdüğü de iddia edilirken, Manisa’nın BYD’den önce Chery’e de teklif edildiği konuşuluyor. Chery Çin’de aslında bir devlet markası. Geçen yıl eylülde Çin yönetimi markalarla bir toplantı yapmış, gelişmiş elektrikli araç teknolojilerinin ülkede kalmasını sağlamaları çağrısında bulunmuştu. Bunun yerine ‘montaj yapın’ çağrısını yapmıştı. Çin hükümetinin de bu tutumu, bu yatırımın önünde bir engel olarak değerlendirildi.