Zorlu Grubu, yurtdışında uygun kömür havzası arıyor

Mehmet KARA

Son dönemde eski Karayolları arazisine kurduğu Zorlu Center ile öne çıkan Zorlu Grubu, enerji piyasasının da önde gelen oyuncularından biri. Grup halen elektrik üretiminde 821 MW kurulu güce sahip. Yürüyen projeleri dahil edildiğinde bu rakam 1300 MW’ye ulaşıyor. Grubun gündeminde hem yurt içinde hem yurtdışında yeni projeler de var. Zorlu Enerji Genel Müdürü Sinan Ak'a, şirketin yatırımlarını ve hedeflerini sorduk.

Elektrik alanında üretimdeki mevcut kurulu gücünüz ne kadar?

Şu anda Zorlu Enerji Grubu olarak yurt içinde yaklaşık 821 MW kurulu gücümüz var. Portföyümüzde yaklaşık 478 MW doğal gaza dayalı santral ile 113 MW hidroelektik, 95 MW jeotermal, 135 MW rüzgar enerjisine dayalı tesis mevcut. Ayrıca yurtdışında yakın zamanda devreye aldığımız 56.4 MW’lik Pakistan'ın ilk rüzgar santrali de projelerimiz arasında.

Üretim alanında bundan sonraki takviminiz nedir?

Önümüzdeki üç yıl boyunca mevcut lisans ve ruhsatlarımızla ilgili proje çalışmalarını geliştirmeyi ve yatırımlarımızı tamamlamayı hedefliyoruz. 124 MW'lik Sami Soydam HES ve Osmaniye’de bulunan 110 MW'lik rüzgâr santralimiz ilk sırada diyebilirim. Manisa Alaşehir jeotermal sahamızda sondaj çalışmalarımız sürüyor. 45 MW'lik kurulu güce sahip olacak tesisimizi 2015’te faaliyete almayı planlıyoruz. Denizli Sarayköy’de (Karataş Mevkii) yürüttüğümüz jeotermal kaynak araştırmaları da olumlu sonuçlar verdi ve bu bölgede 100 MW’lik bir JES kurmak üzere EPDK’ya başvurduk. Bitlis ve çevresindeki jeotermal kaynakların enerji üretiminde değerlendirilmesi konusunda da araştırmalar yapıyoruz. Bu bölgede 150 MW’lik kapasiteye ulaşabileceğimize inanıyoruz. Ruhsatlar elimizde, sondajlardan çok kötü netice alınmazsa, jeotermalde toplamda 300 MW’ye ulaşacağız ki kötü sonuçlanacağını düşünmüyoruz. Bunların dışında bir adet de 30 MW'lik Tirebolu'daki hidroelektrik santrali projemiz var.

Bu saydıklarınızın tamamı için toplam ne kadarlık yatırım yapılacak?

Sözünü ettiğimiz yatırım projelerimizi tamamlamak üzere yaklaşık 1.1 milyar dolarlık yatırım yapma hedefimiz var. Türkiye ve İsrail’de bulunan projelerimiz tamamlandığında kurulu gücümüz 1300 MW'ye ulaşacak.

İnşası süren ve geliştirilmiş projeler dışında yeni neler var gündeminizde?

Önümüzdeki üç yıllık dönemde mevcut ve planlanan yatırımlarımızı tamamlarken yeni projeler de geliştireceğiz. Doğalgaz ve ithal kömüre dayalı projeler geliştirmek üzere çalışmalarımıza başladık. Bu alanda dört adet lisans başvurumuz var. Başvurularımız, yeni Elektrik Piyasası Kanunu çerçevesindeki yeni yönetmelikleri bekliyorlardı. Şimdi süreç hızlanacaktır, sonuçlanmasını bekliyoruz.

Nerede kuracaksınız bu dört santrali?

Düzce Akçakoca ve Manisa Soma’da ithal kömüre dayalı santraller kurmak üzere başvurduk. İki adet de doğalgaza dayalı santraller için başvurumuz var. Onlardan biri İzmir Aliağa'da diğeri de Kırklareli Kıyıköy'de…

Kurulu güçleri ne olacak bunların?

Bu dört projenin toplam kurulu gücünün 4.620 MW olması planlanıyor. İzmir’de kurulacak doğal gaz santralimizde 1.080 MW, Kırklareli’nde ise 1.100 MW kapasite hedefimiz bulunuyor. Düzce-Akçakoca ve Manisa-Soma tesislerimizden her birini 1.220 MW kurulu güce sahip olacak şekilde planlıyoruz.

Bu yatırımlar için doğalgaz ve kömürde gerek elektrik fiyatlarını gerekse hammadde fiyatlarını gözetiyor olmalısınız...

Elbette. Doğalgaz ve kömür söz konusu olduğunda hammadde ve elektrik fiyatları büyük önem taşıyor. Ayrıca doğalgaz santralleriyle ilgili nihai yatırım kararlarımızı, uzun dönemli gaz tedarik anlaşmaları yaptıktan sonra vereceğiz.

Kömürde durum bundan farklı mı?

İthal kömürde önümüzdeki dönemde fırsatların artacağını düşünüyorum. Dünyada bu yönde ciddi bir rezerv bolluğu var. Aslında ABD'de ucuz doğalgaz da var ama henüz bize ulaşmadı. Buna karşılık, ucuz kömür hem Avrupa'ya hem Türkiye'ye oldukça hızlı ulaştı. Fiyatların ucuzlaması sonucu, dünyadaki birçok kömür rezervi, yönelecek yeni pazarlar arıyor. İthal kömüre dayalı santrallerin kömür havzasıyla uzun dönemli bir tedarik anlaşmasının yapılması ya da kömür havzasının tümüyle satın alınması halinde başarılı sonuç vereceğini düşünüyorum.

Peki neden ithal kömür? Devlet yerli kömürü de teşvik ediyor...

Türkiye'de kömür havzası alıyorsunuz ve lojistik sorunu da yok. Ama yerli kömürün kalorifik değeri ne yazık ki çok düşük. 6 bin kalorilik ithal kömür tedarikini ise çok uygun şartlarda sözleşmeye bağlayabiliyorsunuz. Yerli linyitle de yatırım yapabilirsiniz tabii. En azından doğalgaza karşı rekabet şansınız var. Yakın gelecekte bu süreçlerin nasıl gelişeceğini tahmin etmek zor. İki-üç yıl önce kömür daha pahalıydı ama işler bir anda tersine döndü. Yine değişebilir.

Doğalgazda hiç mi ucuzlama olmayacak, yeni yasayla sektör liberalleştirilecek...

Tabii doğalgaz ucuzlayabilir. Ama bunun olabilmesi için yeni alternatif doğalgaz kaynaklarının Türkiye'ye ulaşmasının önündeki engellerin kaldırılması lazım. Azeri gazı, İran, Doğu Akdeniz, İsrail, Kıbrıs gazı var. Baktığınızda etrafımızda oldukça fazla gaz kaynağı bulunuyor. Türkiye'nin elindeki kontratlar ileride bittiğinde yeni pazarlık dönemi başlayacak. O dönemde iyi pazarlık yapılabilirse, şirketler gazı daha iyi şartlarda getirebilirlerse maliyetlerin orada da aşağıya çekilebileceğini ve kömürle aynı seviyelere ulaşacağını düşünüyorum...

İşte tüm bu konularda yaşanacak gelişmeler, yatırım kararlarımızda etkili olmaya devam edecek. Bir de mevcut doğalgaz santralini tamamlamış, kömür anlaşması olmayan firmalar var. Bu şirketler de durumlarını önümüzdeki dönem yaşanacak gelişmelerle birlikte düzelteceklerdir.

Yürüyen ve geliştireceğiniz projelerin hayata geçirilmesi halinde sektördeki payınız ne düzeye çıkacak?

Türkiye'nin önümüzdeki dönemde 110 bin MW kurulu güce ihtiyacı var. Devam eden projelere baktığımızda 80 bin MW'ye ulaşıyoruz. En az 20 bin MW'lik bir piyasa daha var ve biz oraya talibiz. Piyasada çok sayıda lisans var ve özel sektör bu konuda oldukça iştahlı. Ama kömür ve doğalgazda düzgün kontrat yapabilenler öne çıkacaklar. O yüzden burada marifet santral ve lisanslardan çok kömür ve doğalgazı uygun maliyetle getirebilmekte...

Yurtdışında kömür havzası alacak mısınız?

Kömür havzası almakla ilgili piyasayı takip ediyoruz. Uygun bir havza bulduğumuzda, şartları değerlendirerek almayı düşünebiliriz. Böylece Türkiye’deki ithal kömüre dayalı lisans başvurusu yapılmış projeleri hızlandırabileceğimizi düşünüyorum. Şu anda dünyanın pek çok yerinde, uygunhiç değerlendirilmemiş kömür havzaları var. Özellikle doğalgazın ucuzlamasıyla birlikte bunların fiyatları oldukça düştü.

Bu saydığınız bölgelerden hangilerini tercih ediyorsunuz?

Spot iş yapıyorsanız, kömürün ülkesi çok önemli değil. Yani sadece çıkarılmış kömürü satın alıyorsanız, gider alırsınız, getirip yakarsınız. Ama kömür havzası satın almak biraz daha farklı. İş yapma ve yatırım ortamı nasıl, regülasyonlar tamam mı, ileride hukuki ve siyasi sorunlarla karşılaşır mısınız, bütün bu soruların cevabına göre davranırsınız. Yani biz bu konuda gelişmiş ülke sayılabilecek coğrafyaları tercih ederiz. Kimi ülkelerde çok ucuza kömür havzası bulsak da, ortam uygun değilse orayı tercih etmeyiz. 

Yenilenebilir enerjide kendimizi sınırlamıyoruz