Yerli rüzgar türbininde fatura şoku

Mehmet KARA

Türkiye yenilenebilir enerji kaynaklarını, yerli teknoloji kullanarak değerlendirmeyi teşvik ediyor. Ancak Balıkesir’den gelen bir haber, yerli rüzgar türbini ile santral kuranları şaşkınlığa uğrattı. Gönen OSB’de yerli türbin kullanarak bir rüzgar santrali kuran Yücel Çeltik Bakliyat Gıda Tarım Nakliyat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin sahibi Adem Yücel, şebekeye sattığı elektriğin fiyatının 11 cent’ten 7.3 cent’e düştüğü uyarısıyla adeta şoke goldu. Bölgedeki görevli tedarikçi konumunda bulunan Uludağ Elektrik Perakende Satış AŞ, Yücel Çeltik’in kasım ayında gönderdiği faturayı iade ederek, bundan böyle kilovatsaat başına 11 cent yerine 7.3 cent üzerinden fatura kesmesi gerektiğini bildirdi.

Yücel, 11 cent’in devletin garanti ettiği alım fiyatı olduğunu, santrali bu şartlar altında kurduğunu da hatırlatan bir ihtarname eşliğinde 11 cent fiyat üzerinden yeniden fatura gönderdi. Benzeri durumdaki yerli türbin kullanan lisanssız rüzgar santrali sahipleri de durumdan tedirgin oldu. Yerli türbin üreticileri de tepkili.

"Moralimiz bozuk"

Yücel Çeltik Bakliyat Gıda Tarım Nakliyat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin sahibi Adem Yücel, DÜNYA’ya yaptığı açıklamada, “Moralimizin bozulmaması mümkün değil. Bir yatırım yaptık, devlete güvendik. Rüzgar santralinin açılması için ciddi şekilde mücadele ettik. Santralin açılması çok uzun sürdü. Dönemin Enerji Bakanı Taner (Yıldız) Bey ile yüz yüze görüştük, o bizzat ilgilendi, açılmasında katkısı oldu, sağolsun. Biz devlete güvendik. Elektriğimiz beş yıl süresince 11 cent üzerinden alınacak diyen mevzuata ve uygulamaya güvendik. Uludağ Perakende Elektrik AŞ, kestiğimiz faturayı geçen ay kabul etmiyor. Kanun değişti, 7.3 cent olacak diyorlar. İade faturasını bir daha iade ettik. Noterden ihtarname gönderdik” dedi. İthal türbin bana ters Adem Yücel, elektrik üretiminde ithal yerine yerli rüzgar türbini kullanmayı milli bir görev kabul ettiği için tercih ettiğini ifade ederek şöyle dedi: “Aslında yerli üretici dururken ithal türbin kullanmak bana ters geliyordu. Bu yüzden yerli türbin üreticileriyle temas kurdum. Hatta santrali kurmayı planlarken üreteceğimiz elektriğin fiyatının ithal türbinlerde olduğu gibi kilovatsaat başına 7.3 cent olduğunu sanıyordum. Yani asgari tutarı... Oysa yerli türbin olunca 3.7 cent ilave katkı veriliyormuş. Bu da yerli türbin üretimini teşvik için sağlanan bir katkı aslında. Belki de paramızı geri alabileceğimiz süre bize çok uzun gelecek, RES kurmaktan vazgeçecektik. Ama 11 cent’lik fiyat yatırımın geri dönüş süresini de kısaltıyordu. Seve seve, büyük heyecanla kurduk.”

250 kW’lık bu rüzgar yatırımının kendilerine maddi ve manevi olarak yükü olduğunu anlatan Adem Yücel, “Yerli türbin olsun istedik. Almanlar da bize teklif sundu. Biz riske girdik, özellikle yerli türbin istedik. Kaç aydır 11 cent’ten fatura kestik. Tamamen bölgesel görevli tedarik şirketinin inisiyatifine kalmış görünüyor. Nasıl çıkacağız bu işin içinden? Bir sürü de kredi kullandık” diye konuştu.

Noter kanalıyla ihtar çekti

“Devletin çıkardığı bir düzenleme geriye doğru nasıl işliyor onu da anlamış değilim” ifadesini kullanan Adem Yücel, “Tek muhatabınız Uludağ Elektrik Perakende Satış Anonim Şirketi mi?” sorusu üzerine şunları ilave etti: “Faturayı kestiğimiz kurum bu. Şimdi 11 cent’ten almayız diyor. Kendi kullanımımızı karşılayıp fazlasını da satmak için kurduk. Bu zamana kadar 11 cent’ten kabul ettiler. Ama şu anda bir yönetmelik değişikliğini gerekçe göstererek fiyatı 7.3 cent’e çekmeye çalışıyorlar. Kanunda bir açıklık yok. Uludağ Elektrik itiraz etmeyeceğimizi düşünerek kafasına göre yorum yapıyor. Benim anladığım bu. Üstelik bir rakam belirtilmemiş. Attıkları mesajlara karşılık defalarca anlattık durumu. Buna rağmen kabul etmiyorlar. Bugün (6 Aralık Salı) tekrar faturamızı iade etmişler. Biz de reddettik. İhtar çektik.” Yücel, görevli tedarik şirketine çekilen ihtarın yanı sıra başka kurumlara da başvurmaya hazırlandıklarını belirtti. Yücel şöyle dedi: “EPDK'ya mı, yoksa başka yerlere mi başvurmamız gerekecek tam bilmiyorum ama hakkımızı arayacağız. Onlar için bu fiyat farkı çok önemli olmayabilir. Ama bizim için hayati önemde. Vakti zamanında bütün teferruatlarla tek tek ilgilenip, tüm prosedürleri tamamlayanlar biziz. O kadar uğraştıktan sonra bununla karşılaşıyoruz. Şaşkın ve üzgünüz.”

Yücel Çeltik ayda 8-10 bin TL fatura ödüyor

Adem Yücel, “Tabii ki biz bu arada elektrik faturası ödüyoruz. Bazı aylar 8 bin TL, bazı aylar 10 bin TL olabiliyor. Rüzgarın yeterli ya da verimli olmadığı saatlerde veya makineler rüzgar gülünün ürettiğinden fazla kullandığımız saatlerde şebekeden elektrik alıyoruz. İşin özeti şu. Biz normalde bir ay fabrikamız çalıştığı zaman da bazı günler rüzgardan elde edilen elektriği satıyoruz. Rüzgar gülünden alıyoruz ama yetmeyebiliyor. Büyük makineler var. Ana hattan da alıyoruz. Onun toplamı 8-10 bin TL ödüyoruz. Geceleri satış yapıyoruz.

“O zaman yabancılar bizi sömürmeye devam etsin

Yapılmaya çalışılan uygulama değişikliğini “çok saçma” olarak nitelendiren Adem Yücel şöyle konuştu: “Yerli teknolojinin önünü nasıl açacaksın? Büyük sıkıntı yani. Yani devlet elektriği 7.3 cent’ten alacaksa bunu niye yerli türbinle kursun ki? Maliyetini kaç yıl sonra ödeyecek? Yatırımcı zaten yapmaz ki, kurmaz ki santral. O zaman vereceksin parayı Almanlara, Hollandalılara, sömürmeye devam edecekler. Bana dışarıdan birkaç firma geldi. Özellikle yerli olsun istedim. Üreten Northel’in sahibi de bu işe kafasını koymuş. Yerli yapsın. 11 cent yerliden ötürü olduğu için değil yani. Yerli katkıyı ben sonradan duymuştum hatta. Ben yapmazsam, o tercih etmezse yerli firmalar nasıl çıkacak? İlle de ithalata bağımlı mı olacağız…”

Sermetal patronunu da 7.3 cent korkusu sardı

Sermetal Yönetim Kurulu Başkanı Rıdvan Kerse de Balıkesir’de yerli rüzgar türbini kullanarak lisanssız elektrik üreten bir başka işadamı. Rıdvan Kerse şunları söyledi: “Ben şu anda ihtiyaç fazlası elektrik üretip şebekeye veremiyorum, çünkü tüketimim üretimimin çok çok üzerinde. Ama tüketimim azalıp da şebekeye satmaya başladığım an Yücel Çeltik’e yapılanın aynısı bana da yapılır, yani düşük fiyattan mahsuplaşma yapmaya kalkarlar. Bunda bir haksızlık var. Adem (Yücel) Bey haklı. Devlet 11 cent’ten alacağını açıklamıştı. Adem Bey’in zararı bizim de zararımız. Yazık, günah yani. Yarın işlerim azalırsa biz de satmaya gayret edeceğiz, otomatikman bir üzüntü kaynağı yani. Kurduğumuz tesis 7.5 yılda kendisini amorti edecek. Zaten en başlarda ruhsatlarda sıkıntı yaşandı. İlk türbin olduğundan arızalar yaşadım. Yerli üretimdir, destek olalım dedik. Ondan ötürü devam ediyoruz.”

Fabrika kapalıyken üretilen elektrik şebekeye

Şebekeye verdiği fazla elektrikten aldığı birim fiyatın aşağıya çekilmeye çalışılmasına tepki gösteren Adem Yücel, “Temmuz ayında bizim çeltik fabrikasında işler yavaş olduğu için yaklaşık 10 bin TL fatura kesip ödeme aldık mesela. Ondan önce de var. Ondan sonra da var. Bizim az buçuk her ay üretim fazlamız oluyor. Her ay da para aldık. 1500, 1700, 3000 TL oldu. Sürekli fatura kesiliyor. Sadece rakamlar değişiyor. Geceleri çalışmadığımız için türbinin geceleri ürettiğini şebekeye satmış oluyoruz. 08:00-20:00 arasında en fazla 12 saat çalışıyoruz.”