Yerli güneş paneline Çin'e karşı koruma isteniyor

MEHMET KARA

Türkiye'de güneş enerjisi yatırımları son bir yıl içinde giderek daha çok öne çıkmaya başladı. 2014 yılında Erzurum ve Elazığ bölgeleri için güneş enerjisi santrali (GES) lisans ihaleleri tamamlanmıştı. Geçtiğimiz haftalarda da Konya ve Antalya bölgelerine yönelik GES lisans ihaleleri tamamlandı. 
Lisanssız yatırımlar artıyor Lisanslı üretim yatırımlarıyla ilgili bu gelişmeler yaşanırken, bir yandan da 1 megavat (MW) ve altındaki lisanssız GES yatırımlarının sayısı giderek çoğalıyor. Hatta daha büyük ölçekli yatırım yapabilecekken, lisans almakla uğraşmak istemeyen girişimciler, yatırımı 1'er MW'lik parçalara bölerek daha hızlı yol almanın peşinde. 

Bu arada Türkiye'de güneş enerjisi tesislerinde kullanılan ekipmanların üretimi için de üretim yapan firmaların sayısı artıyor. Türkiye'de üretilen güneş panellerine henüz "yerli" demek kolay değil. Çünkü ürünlerin yerli katkı oranı henüz yüzde 50'lerin üzerine çıkmış sayılmaz. 

Yerli ekipman avantajı 

Ancak mevcut üreticiler ve bu alana yatırım yapmak isteyenler, yerlilik oranını yukarı taşımanın derdinde. Burada girişimcileri motive eden en önemli faktör, devletin GES yatırımcılarının ürettiği elektriğe, yerli ekipman kullanılması halinde daha yüksek para ödemeyi taahhüt etmesi. 

Kalitesiz panel girişi

Buna rağmen, sayıları 20'ye yaklaşan ve yıllık üretim kapasiteleri 1000 MW seviyesine ulaşan yerli ekipman üreticileri özellikle Uzakdoğu'dan gelen kalitesiz ve ucuz ekipmanlardan yana dertli. Bu üreticiler, bir yandan panellerdeki halen yüzde 40- 50 arasında değişen yerlilik oranını yükseltmeye çalışırken, bir yandan da yurt dışından gelen ürünlerle rekabet ediyor. Türkiye'deki üreticilere göre önlerindeki en önemli sorunlardan biri, yurtdışından ucuz ama kalitesiz ürün girişi. 

AB geç kalmıştı biz kalmayalım 

Türkiye'deki üreticiler, yerli GES ekipmanı sektörünün önünü açabilecek önlemler için harekete geçti. Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu - Türkiye Bölümü GÜNDER çatısı altında bir araya gelen 17 panel üreticisi, Uzakdoğu'dan gelen ve gümrüklerden kontrolsüz şekilde geçen kalitesiz güneş paneline karşı önlem alınması için başvuru yapacak. GÜNDER Başkan Yardımcısı Osman Özberk, geçmişte bu konuda çok geç kalan Avrupa'da, pek çok güneş paneli markasının Uzakdoğu firmalarının karşısında dayanamayıp pazardan silindiğine dikkat çekti. Geç de olsa AB'nin Uzakdoğu ürünlerine karşı kotalar koyduğuna işaret eden Özberk, Türkiye'nin de mutlaka önlem alması gerektiğini vurguladı.

Vergi koyulması isteniyor

GÜNDER Başkan Yardımcısı Osman Özberk, Uzakdoğu'dan gelen ve rekabeti ortadan kaldıran dampingli güneş panellerine karşı vergi koyulması için bu hafta içinde İthalat Genel Müdürlüğü'ne başvuru yapacaklarını açıkladı. Bu konuda gerekli hazırlıkları yaptıklarını aktaran Osman Özberk, "Dernek olarak elimizi taşın altına koyduk. Ciddi bir bedel de ödeyeceğiz. Başvurumuzu bu hafta içinde, olmazsa çok kısa süre içinde yapacağız" dedi. Çin'in ihracat teşviki kadar vergi yeter 
Amaçlarının gümrükten hiç yabancı PV paneli girmemesi olmadığının altını çizen Osman Özberk, "Beklentimiz, Çin'in şu anda verdiği yüzde 18 vergi iadesi teşvikinin karşılığı kadar vergi koyulması ve bu bize yeter. Biz korunma derdinde değiliz. Onlarla aynı kulvarda koşalım istiyoruz, amacımız bu" diye konuştu.

Türkiye'de PV ekipmanı üreten firmalar

SolarTürk (Gaziantep)
Gest (Antakya)
Gazioğlu (KırklareliÇerkezköy)
Zahit (Adana)
Alfa (Ankara)
Ödül (Kayseri)
Solimpeks (Konya)
Ankara Solar (Ankara)
Bereket Enerji (Denizli)
Plurawatt (Ankara)
Endüstri Elektrik (Konya)
Pekintaş Solar (Düzce)
PI Enerji (Ankara)
Antak Solar (Denizli)
Tera Solar (Bursa)
GTC Solar (Adıyaman)
CSun (İstanbul

Hakkında dava açılmış paneller var

Osman Özberk'in verdiği bilgiye göre Türkiye'ye girmemesi gerektiği halde girmiş çok fazla PV paneli bulunduğunu kaydeden Osman Özberk şunları söyledi: "Merdiven altında yapılmış Çin'den gelmiş bazı paneller şu anda davalıklar. Kayseri'de, Adıyaman'da davalar var. Örneğin panel için 250 MW'lik diye bildirimde bulunulmuş ama bakıyorsunuz 200-230 MW'lik çıkıyor. Ayrıca Uzakdoğu'dan getirilen panellerden birçoğu, Avrupa, örneğin Almanya markası altında satılıyor. Bir başka sorun da, Uzakdoğu firmalarının Türkiye'ye ABD'ye ve Avrupa'ya gönderdiklerinden daha düşük kalitede ürün göndermeleri. Uzakdoğu'dan gelen kalitesiz panellere karşı önlem almak kaçınılmaz. Kısa süre öncesine kadar gümrüğümüz yol geçen hanı gibiydi. GÜNDER olarak TSE'ye başvurduk ve gelen paneller artık kontrole tabi. Önce belge kontrolüne başlandı. Kısa zaman içinde fiili kalite kontrolleri de başlayacak."

Yerlilik oranı yükseliyor hücre üretimi de başlıyor

Türkiye'de üretilen panellerdeki yerlilik oranı her geçen gün yükseliyor. Kısa süre içinde, hücre dışındaki kısımların tamamı Türkiye'de üretilebilir hale gelecek. Güneş panellerinin en kilit parçası olan hücre üretimi için de harekete geçildi. 2016 yılında Türkiye'de iki hücre üretim tesisinin devreye girmesi bekleniyor. Bunlardan biri Bereket Enerji'nin Denizli'de kuruluş hazırlıklarını sürdürdüğü hücre üretimi tesisi. Diğeri de adının açıklanmasını istemeyen Ankaralı bir firma.

Performans garantisi iddiası gerçek dışı

PV panellerle ilgili yoğun bir bilgi kirliliği yaşandığını vurgulayan Osman Özberk, "Örneğin yurt dışından gelen ürünlere performans garantisi olduğu söyleniyordu. Ancak bunun geçerli olmadığına ilişkin Bakanlık'tan bir yazı da var elimizde. Amacımız ileride Türkiye'deki solar yatırımcılarının sıkıntı yaşamamaları. Yaşarlarsa da çözüm için karşılarında bir muhatap bulabilmeleri" dedi.