LNG'de fiyat savaşı başlayabilir

Evrim KÜÇÜK

Petrol fiyatlarındaki düşüşü tetikleyen gelişmelerden biri Suudi Arabistan’ın pazar payını kaybetmemek için birçok pazarda petrol fiyatlarını aşağı çekmesiydi. Suudilerin hamlesi petrolde fiyat savaşlarını tetiklemiş ve ABD’li kaya petrolü üreticilerini zor durumda bırakmıştı. Şimdi de gaz fiyatlarında bir savaş çıkabilir.

Bu yıl ABD’nin sıvılaştırılmış doğal gazı (LNG) piyasalara akmaya başladı. ABD, uzun yıllar aradan sonra LNG ihracına tekrar başladı. ABD’nin Houston kentinde düzenlenen IHS CERAWeek 2016 Enerji Konferansı’nda konuşan Cheniere Energy Pazarlama Müdürü Meg Gentle, şirketin ilk LNG kargosunun, Louisiana eyaletindeki sıvılaştırma tesisinden Brezilya’ya gitmek üzere yola çıktığını duyurdu. Kargo için “küresel gaz piyasasını değiştirecek gemi” tanımlamasını kullanan Gentle, dünyada en düşük maliyetle LNG üretimi yapan ABD’nin, 2020’de küresel LNG piyasasında ilk 3 ihracatçı ülkeden biri olacağına inandığını kaydetti. ABD Enerji Bakanı Ernest Moniz de konferansta yaptığı konuşmada, Cheniere Energy’nin icraatını, “büyük bir dönüm noktası” olarak nitelendirdi. ABD’nin giderek artan kaya gazı üretimi sayesinde dışa bağımlılığını azalttığının, artık doğalgaz ithalatçısı bir ülke olmadığının altını çizen Moniz, kaya gazının küresel doğalgaz piyasasını değiştireceğine inandığını söyledi. ABD Enerji Enformasyon İdaresi verilerine göre, ülkenin toplam doğalgaz üretimi 2007’de 546 milyar metreküpten 2014’te 727 milyar metreküpe çıktı. Aynı yıllar arasında kaya gazının üretimi ise 36 milyar metreküpten 380 milyar metreküpe yükseldi. ABD’de 2014’te üretilen doğalgazın yüzde 48’e yakını kaya gazından geldi. 

Rusya, Suudi Arabistan gibi fiyat kırabilir 

Analistler, Rus doğalgaz devi Gazprom’un Suudi Arabistan’ın petrolde izlediği stratejiyi uygulayarak fiyat düşürebileceğini ve böylelikle Amerikan gazına karşı pazarını koruyabileceğini söylüyor. Gazprom Başkan Yardımcısı Alexander Medvedev de geçtiğimiz ay ABD`den gelecek LNG`nin Avrupa`da rekabetçi olmasını beklemediklerini ve fiyatlarda bir indirim yapmayı düşünmediklerini söylemişti. Ancak uzmanlara göre düşük petrol fiyatları nedeniyle ekonomisi darboğaza sürüklenen Rusya’nın isteyeceği son şey bir fiyat savaşı olabilir diye düşünenler yanılıyor çünkü böyle bir strateji Gazprom için ekonomik açısından mantıklı olabilir. 

Çünkü Avrupa’da gaz fiyatlarının zaten düşük olduğu bir ortamda fiyatların biraz daha inmesi, ABD’nin LNG’nin satışında kar etmesini engelleyebilir ve Rusya, gaz gelirinde önemli bir pazar olan Avrupa’da payını koruyabilir. 

Analistlere göre bu yönde atılacak bir adımın küresel enerji piyasalarında önemli sonuçlar doğurabilir. Avrupa’da tam gaz bir gaz savaşının Avustralya’nın LNG’sinden Kolombiya’nın kömürüne kadar birçok bölge ve emtia fiyatlarını etkileyeceği ve tabiki ABD LNG’si için tehdit oluşturacağı ifade ediliyor. Oxford Enerji Çalışmaları Enstitüsü’nden petrol ve gaz uzmanı James Henderson, geçtiğimiz günlerde, pazarı daha yüksek maliyetli bir üreticiye kaptırmanın manasız olacağını ve ABD LNG’sine yatırım yapanların telaşlanmakta haklı olduğu uyarısı yapmıştı. 

Gazprom’un üretim maliyeti daha düşük 

Suudilerin petrolde olduğu gibi Gazprom da en düşük maliyetli gaz üreticilerinden. Gazprom’un Almanya’ya gaz sevkiyatının maliyeti 3.5 $/mmbtu. ABD gazının fiyatının 16 yılın en düşük seviyesinde olmasına rağmen, aynı rotada maliyet zarar etmemesi için en az 4.3 $/mmbtu olmak zorunda. Ayrıca Gazprom yetkililerine göre şirket, gelecekte talebin artacağını öngörerek yaptığı devase yatırımlar sayesinde 100 milyar metreküp, yani küresel üretimin yüzde 3’üne denk gelen yedek üretim kapasitesine sahip. ABD’nin şu an inşa halinde olan toplam LNG ihracatı da Gazprom’un Avrupa’ya ihracatını üçte ikisi kadar. Tüm bu unsurlar, Rusya’nın ABD’yi pazarın dışında bırakmak için fiyatları düşürme konusunda elini güçlendiriyor.

İsrail gazında Türkiye rotası umut verici

İsrail Enerji Bakanı Yuval Steinitz, ülkesinin Doğu Akdeniz’de bulduğu doğalgazın Avrupa’ya taşınmasında Türkiye rotasının umut verici olduğunu belirterek, “Bu projenin hayata geçebilmesi için iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin normale dönmesi gerekir. Her iki taraf da çok istekli, önümüzdeki haftalarda veya aylarda sorunların çözüleceğine inanıyorum” dedi. Steinitz, Türkiye’nin doğalgaz piyasasına işaret ederek, “Türkiye’nin gaz talebi artacak. Türk pazarı ve Avrupa’ya Türkiye üzerinden doğalgaz satma olasılığı umut verici” dedi. Bunun için İsrail ve Türkiye arasındaki diplomatik sorunların bir an önce aşılması gerektiğini vurgulayan Steinitz, şöyle devam etti: “Bu projenin hayata geçebilmesi için iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin normale dönmesi gerekir. Umarım en kısa zamanda bu gerçekleşir. Her iki taraf bunun için çok istekli. Önümüzdeki haftalarda veya aylarda sorunların çözüleceğine inanıyorum.” ABD Enerji Enformasyon İdaresinin (EIA) verilerine göre, İsrail’in açıklarındaki Levant sahasında 510 milyar metreküp, Kıbrıs’ın güneyindeki Afrodit sahasındaysa 200 milyar metreküp doğalgaz rezervi bulunduğu öngörülüyor.

Halliburton Trakya'da doğalgaz arayacak

Türkiye Petrolleri (TP) Genel Müdürü Besim Şişman, ABD’li Halliburton firmasıyla Trakya’da doğalgaz aramayı planladıklarını bildirdi. ABD’nin Houston kentinde basın toplantısı düzenleyen Şişman, “Dünyanın en büyük enerji servis şirketi Halliburton’la temastayız. Trakya’da gaz arama faaliyetleri gerçekleştirmek istiyoruz” dedi. Şişman, Halliburton firmasını ziyaret edip saha çalışmalarını yakından izleyeceklerini ifade ederek, şirketin kaya gazı aramaçıkarma faaliyetlerini yerinde inceleyip bilgi alacaklarını söyledi. CERAWeek 2016 Enerji Konferansı’na, devlet başkanları, enerji bakanları ve dünyaca ünlü birçok enerji firmasının üst düzey yöneticilerinin katıldığına işaret eden Şişman, “Önümüzdeki sene bu konferansta (CERAWeek 2016) Türkiye’den daha geniş bir katılımla, Türk enerji şirket ve kurumlarını da burada görmek istiyoruz” dedi.