Karaman geleceğini 'güneş'te arıyor

Hatice BAŞPINAR CARI

KONYA - Karaman güneş enerjisinden elektrik enerjisi üretmek için enerji ihtisas endüstri bölgesi (EİEB) kurmaya odaklandı.  Proje için Karaman-Ereğli karayolu üzerinde Dokuzyol - Sudurağı ve Ayrancı bölgelerine yayılan toplam 35 milyon metrekarelik bir arazi belirlendi. Karaman'da belirlenen arazi üzerine EİEB kurulması halinde güneş enerjisi ölçüm istasyonu kurmak isteyen 18 tane firmanın 595 mw'lık yatırım yapma sözü bulunuyor. Karaman'da düzenlenen 'Güneş Enerjisi Sistemi' başlıklı toplantıda kentin güneş enerjisi potansiyeli ele aldı. DÜNYA Gazetesi Başyazarı Osman Saffet Arolat'ın moderatörlüğünün yaptığı ve Karaman Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mustafa Toktay'ın konuşması ile başlayan toplantıda Karaman'ın güneş enerjisi konusunda dünya şampiyonu olabilecek imkanlara sahip olduğu ifade edildi.

Bölge 6 tane Karaman'ı besleyecek potansiyelde

Karaman Valiliği Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdür Vekili Vehbi Konarılı:  Bakanlığımıza "Karaman Enerji İhtisas Endüstri Bölgesi" kurulması için resmi başvurumuzu nisan ayında gerçekleştirdik. EİEB kurulması için gerekli olan fizibilite raporunu oluşturduk. Yine ilgili bakanlık tarafından formatı belirlenen ve yatırım yapmayı düşünenlerin dolduracağı bilgi formlarını oluşturduk.

Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi tarafından, Mevlana Kalkınma Ajansı'nın da  (MEVKA) sponsorluğuyla güneş enerjisi fizibilite raporu için proje hazırlandı. Hazırlanan fizibilite raporu MEVKA'ya sunuldu ve şubat ayında MEVKA tarafından projenin kabul edildiği açıklandı ve sözleşme imzalandı. EİEB alanının belirlenmesi için Tarım İl Müdürlüğü'nün önerdiği tarıma elverişli olmayan araziler öncelikli olmak kaydıyla, mera vasfı olan araziler belirlendi. Karaman - Ereğli karayolu üzerinde Dokuzyol, Sudurağı ve Ayrancı bölgelerindeki arazileri içine alan toplam 34 bin 656 dekarlık 4 adet mera arazisinin olduğu belirlendi. Genişleme alanıyla birlikte toplam arazi 3 bin 554 hektardır. Genişleme alanı çevresinde konut ve yan sanayi, diğer ihtiyaç duyulabilecek destek ve hizmet birimlerinin yerleşimine uygun olup, Taşkale Kasabası Atatürk Mahallesi (Afet Evleri) belirlenen alanların tam merkezinde yer almaktadır. Bu bölgeye yapılacak olan yatırımlarda işçilerin konaklayabileceği yerler hali hazırda mevcut. Güneş enerjisi ölçüm istasyonlarıyla alakalı olarak, Karaman'da 65 firma tarafından 80 adet ölçüm istasyonu kuruldu. Hatta bazı yerlerde bir kaleye sığan 5 tane ölçüm istasyonu mevcut. Güneş enerjisine dayalı üretim tesisi kurmak üzere lisans başvurusunda bulunan tüzel kişiler tarafından, tesisin kurulacağı saha üzerinde, tebliğ kapsamında düzenlenen şartlara uygun olarak elde edilmiş en az altı ayı yerinde ölçüm yapılmış olmak kaydıyla asgari bir yıl süreli veri sunulması zorunlu.

EİEB'de yatırım başvuruları için bilgi formlarını söz konusu yatırımcılardan işin en başında aldık. Yatırım yapmayı düşünen firmalara bu alana ne kadar yatırım yapmayı düşünüyorsunuz, dedik. Şu anda Karaman'da güneş enerjisi ölçüm istasyonu kurmak isteyen 18 firma 595 mw'lık yatırım yapma sözünü verdi. Bu yatırımlar için gerekli olan alan 1 mw için 15 bin metrekare olduğu varsayıldığında yaklaşık 10 milyon 356 metrekaredir. 595 mw için gerekli olan yatırım miktarı da walt başına ortalama 1.2 Euro'dur. Yani 595 mw için yatırım miktarı yaklaşık 1 milyar 694 milyon 900 bin TL olarak hesaplandı. Kurulma aşamasında istihdam durumu ise yatırımların mw büyüklüklerine göre değişmektedir. 598 personel 1 yıl çalışırsa 595 mw kurulabilir. Daha sonrasında ise sürekli personel adedi için 65 kişi istihdam edilmesi gerekiyor.
 EİEB ilan edilmesi halinde yatırım yapmayı taahhüt eden 18 firma bilgi formunu imzalayarak gönderdi. Güneş radyasyon değerlerinin ve güneşlenme sürelerinin bu bölgede fazla oluşu, coğrafi konum, düşük eğim, doğu ve batıda yükselti olmayışı (güneşlenme süresini artırıyor), tarıma elverişli olmayan atıl arazi, coğrafi konum nedeniyle bir tozlanma olmayışı, az yağış alması ve nem miktarının az olması, ortalama sıcaklık değerlerinin de düşük olması ve deprem riskinin en az olduğu bölge olduğu için yatırımcı burayı tercih ediyor. Türkiye'de bu özelliklerin  hepsinin bir arada olduğu yer Karaman.  Bu yer Karaman - Ayrancı arasında olan bizim EİEB kurmayı düşündüğümüz yerdir. Karaman'ın 1 yıllık enerji tüketimi 482 gw'tır. Bu rakam 30 milyon metrekareye 2 gw'lık bir kurulu güç kurulduğunda bölge 6 tane Karaman ilini besleyebilecek bir potansiyele sahip olacak. Bugün güneş doğdu, batıyor. Giden paramız 1 milyon 905 bin 452 TL'dir. Bugün bahsettiğimiz paneller olsaydı, bu para ülkemizde kalacaktı. Karaman İslihisar Köyü Sulama Kooperatifi girişimi ile 2 bin metrekare alana 580 adet panelden oluşan 100 kw gücünde güneş santrali kurulmuş bulunuyor.

Karaman güneş enerjisisinde dünya şampiyonu olabilir

Prof. Dr. Tanay Sıdkı Uyar: Karaman'ı 2020'den önce kendi tükettiği elektriğin 40 mislini üretebilen, yüzde 4 bin üretebilen bir konuma getirmek lazım. Bu kadar olumlu şartların bir arada bulunduğu bir yerde, kaynakları boş bırakmamak gerekir. Karaman güneş enerjisi konusunda dünya şampiyonu olabilecek imkanlara sahip. 1980'den itibaren ABD'de ilk rüzgar tribünleri kurulmaya başlanmış. ABD'de de ilk OECD ülkeleri güneş pilleri araştırmalarını başlatmışlar. 2050'de yüzde 100 yenilenebilir enerjiye geçme kararı olan Almanya 1978'den itibaren enerjinin etkin kullanımını gerçekleştirmek için kömür, gaz ve petrol kullanımı azaltmaya gitti.  Şu anda Almanya'da 40 bin kw rüzgar, güneş ve biokütle santrali var. 33 bin kw kömür nükleer ise halen ellerinde. Merkez kapitalist ülkeler çözümün enerjinin etkin kullanımda olduğuna karar verdi. Kaynak var, yenilenebilir enerjinin uygulanabilmesi için artık teknoloji de var. Şimdi karar vericilerin bunu desteklemesi gerekiyor.  2020 yılına kadar AB'ye bağlı her ülke yüzde 20 yenilenebilir enerji yapmak zorunda. Yüzde 20 daha az doğalgaz, kömür ve petrol yakmak zorunda. Yüzde 20'de daha az enerjiyle işini yapmak zorunda. 2020 yılında Türkiye eğer sorundan yana değil de çözümden yana giderse yüzde 100 yenilenebilir enerjiye geçer. Çünkü ülkemizdeki rüzgar ve güneş kaynağı oldukça fazla. Mevcut potansiyeline göre Türkiye'nin güneşte birinci, rüzgarda üçüncü olmasını bekliyoruz. Güneş enerjisi sisteminin dünyadaki fiyat uygulamalarına göre ülkemizdeki fiyat daha düşük. Bu fiyatları karar vericiler dediğimiz kamu belirliyor. Dünyadaki en düşük fiyat 14.2 dolar/cent. Ortalama 35 dolar/cent. Türkiye'de ise 13 dolar/cent.

Yatırımcı firmalar anlatıyor

Türkwind AŞ. Genel Müdürü Zafer Hamamizade: Türkiye'de 2 konuda çalışıyoruz. Birincisi rüzgar santralleri üretimimiz var. Bu konuda tamamen şanzımanlı ve direkt bağlantılı dediğimiz hidrolik ana tahrikli bir üretim gerçekleştiriyoruz. Aldığımız enerjimizde sabit frekans ve sabit voltajlı. 500 kw ve bin  mw'lık makinalarımız Torbalı'da bulunan tesislerimizde kuruluyor. Üretimimizin yüzde 88'i yerli olacak. Torbalı'dan tüm dünyaya ilk etapta 1 mw'a kadar rüzgar santrali ihracatını başlatacağız. Şuanda Avusturya ile yapmış olduğumuz bağlantılarımız var. Güneş sistemlerinde de Alman menşeli bir firmayla ortaklık kurduk ve güneş panellerinin ince film denilen kısmını, panelin sadece ön camı Almanya'dan gelmek şartıyla Türkiye'de üreteceğiz. Rüzgar ve güneşte ada sistemi çalışabilen veya şebekeye paralel çalışabilen sistemler ürettik. Bu iki ürünün de üretim kaynağı Türkiye'dir. Biz, güneşte yüzde 85, rüzgarda yüzde 88 yerli ürün hedefledik. Bu ürünlerimizi bu yılsonuna kadar piyasaya sürmeyi planladık. Güneşte şu anda sözleşmesini yapmış olduğumuz 2 mw'lık ve 20 mw'lık olmak üzere iki tesisimiz var.  Ayrıca 2 adette 500 kw'lık sipariş aldık. Hedefimiz, Türkiye'de 60 mw'lık yıllık ince film üretimi geçekleştirmek. Aynı zamanda rüzgar santralleri konusunda da yılda yaklaşık 200 adet lisanssız dediğimiz kısıma hitap eden 500 ve 1000 mw'lık makine üretimi yapmak. Ayrıca İzmir Menemen'de devlet bize 140 dönüm bir yer verdi. Bu alanda da 60 milyon dolarlık stratejik bir yatırım hedefliyoruz. z. Bu yeni alanda 3,5 mw'a kadar tek parça halinde rüzgar santrali imalatını projelendirdik. 2 yıl içerisinde Türkiye'de yüzde 100 yerli olan 3,5 mw'ta kadar rüzgar santrali üretimi de gerçekleşmiş olacak.
Türkiye'de 2020 yılına kadar 16 milyar dolar rüzgar enerjisine yatırım yapılacak. Biz rüzgar santrali konusunda bahsettiğim üretimi gerçekleştirerek, bu rakamın yüzde 20-30'unun Türkiye'de kalmasını planlıyoruz.

S.S. Karaman Sulama Birliği Kooperatifi Birliği yöneticisi Ali İhsan Kutbay: Tarımsal sulamada Karaman'da güneş enerjisinden faydalanmak için uygulamalı çalışmalar yapıyoruz. Güneş enerjisine yapılacak yatırımın özellikle tarımsal sulamada 3 yıl gibi bir zaman içerisinde rahatlıkla kendisini amorti etmesi söz konusu. Biz deneme amaçlı 100 kw'lık bir sistem kurduk. Yıllık 40 mw elektrik tüketimi gerçekleştiriyoruz. Yani yıllık 15 milyon TL elektrik faturası ödememiz var. Yağış durumuna göre bu rakam değişiklik gösterebiliyor. Ancak her halukarda 40 mw'lık tüketim gerçekleştiriliyor.

Solimpeks Enerji AŞ ve Seiso Enerji AŞ Pazarlama ve Satış Sorumlusu Hamdi Levent Yücel: Üretimin yanısıra Seiso firmamızla da anahtar teslim güneş enerjisi santralleri kuran bir firmayız. Bu toplantıya hem yurtdışı hem de yurtiçindeki lisanslı ve lisanssız çalışmalarla ilgili bazı sorular olabilir düşüncesiyle geldik.

Girişimci Deniz Serkan Polatkan: Sektörde güneşle ilgili eğitimler veriyorum. Bu konuda yüksek lisans yaptım. Şu an kendime ait 2 tane lisanssız projem onaylandı. Şu an benle beraber en az 1'er mw'lık yatırım yapmak isteyen 10 yatırımcı bu konuyla alakalı sizlerden çözüm bekliyoruz. Yaptığımız yatırımlarla alakalı kamu kuruluşları çok yardımcı oldular. Amerikan, Japon, Alman ve Çinli çözüm ortaklarımız var. Ama biz yerli üretime katkı sağlamak istiyoruz. Ankara'dan geliyorum. Bu konuda sizlerden destek bekliyorum. Karaman bölgesindeki trafoların iyi incelenmesi gerekiyor. Karaman'da 60 mw güneş sistemi kurabiliriz. 60 mw'lık bir sistem kurmak benim gibi 60 yatırımcı gerektiriyor. Bu yatırımı Karaman'da başlatırsak, belki Türkiye'de nükleer enerjiye de gerek kalmayacak. Türkiye'de sektör un var, şeker var, yağ var ama somut bir şey ortada yok. 13.3 dolar/cent'le biz yatırımı bu bölgede göze aldık.

Hayek Madencilik Enerji AŞ yöneticisi Adnan Yıldız: Biz yatırımcı bir firmayız. Karaman'da kurulması düşünülen yatırımla ilgili olarak gerekli müracatları yaptık. Karaman'da bu konuda lisans almış olan firmalar hakkında nasıl bir karar çıkacak merak ediyoruz.

Faruk Enerji AŞ yönetecisi Mehmet Yıldızbaş; Karaman'da kurulması planlanan EİEB'de yatırım yapmayı düşünüyoruz. İlk etapta 10 mw'lık güneş tarlası kurmayı planlıyoruz. Bununla tarımsal sulamadaki faaliyetlerimizde maliyetlerimizi en aza indirmeyi planlıyoruz.

Azra Bisküvi AŞ Muhasebe Müdürü Mesut Kahve: Karaman'da kurulacak olan EİEB hakkında ve genel anlamda enerji sektörünün gidişatı ile ilgili bilgi almak amacıyla toplantıya katıldık. Buradan aldığımız bilgilere göre kararlarımızı vereceğiz.

Saray Bisküvi AŞ yöneticisi Adnan Demirbağ: Karaman'da EİEB bölgesine yatırım yapmayı planlıyoruz. Konu hakkında detaylı bilgi sahibi olmak istedim. Enerji sektörüyle alakalı yatırım planlarımız mevcut. Güneş enerji sistemi de bunlardan biri.

PV panel yatırımı yapan firmalar

Tuzla'da kurulu 300 mw yıl kapasiteye sahip olan CSUN Eurasia Enerji Sistemleri AŞ ile Gaziantep'te Kurulu 60 mw kapasiteli Türk - Alman ortaklı Solar,  Isparta'da kurulu 18 mw kapasiteli Antak Enerji, Konya'da kurulu 30 mw Solimpeks, Bursa'da kurulu 5 mw kapasiteli Tera Enerji, İstanbul'da kurulu 15 mw Anel Enerji, Antakya'da kurulu 25-50 mw kapasiteli Gest Enerji Türkiye'de PV panel yatırımı yapan firmalar.