İki ayda 25 RES lisansı verildi

İbrahim EKİNCİ

İSTANBUL - Bu yılın ilk iki ayında 25 rüzgar enerjisi santralı (RES) lisansı verildi. Galata Vind 125, Evencik Enerji 120, Betim Enerji 100 megavatlık (MW) üretim lisansları aldı. Böylece RES üretim lisansı sayısı 10 yılda 234'e ulaşmış oldu. Global kriz döneminde durma noktasına gelen RES lisansları 2011 yılında patlama yapmış ve toplam 120 lisans verilmişti. Lisans taleplerinin bu yıl da hız kesmeden, hatta hızlanarak devam ettiği görülüyor.

İlk iki ayda 25 lisans verilmiş durumda. Böyle devam ederse 2011'in aşılarak yıl bazında 150 - 160 civarına üretim lisansı sayısına ulaşılması muhtemel.

Türkiye'de kurulu (faaliyette) kapasite açısından en büyük RES santrali Soma Grubu'na ait. Madencilik sektörünün önde gelen firmalarından Soma'nın Manisa'daki santralinin kapasitesi 140 Mw. İnşa halinde olan RES'ler içinde en büyük kapasiteli olan RES'i 150 Mw güçte AL - YEL Elektrik inşa ediyor.

2003'ten bu yana toplam 234 RES lisansı verildi. 41 RES faaliyete geçti. Bunların toplam kapasitesi 1.786 MW. 5 santral kısmen üretim yapıyor. Bunların kalan kısımları devreye girdiğinde 173.5 Mw güç daha fiilen devrede olacak. Henüz kısmen de olsa devreye alınmamış, inşa halinde olan 188 santral var. Bunların kapasitesi 6.652 MW. Tamamlandıklarında toplam RES kapasitesi 8 bin MW'a yaklaşacak.

Rüzgarın başkenti 44 RES'le İzmir

34 ilde RES veya RES projesi yok. RES santralleri 49 ilde toplanıyor. Ancak bu 49 ilin 26'sında, yani yarıdan çoğunda 1 veya 2 RES projesi bulunuyor. Bu dikkate alındığında  RES projelerinin 20 civarında ilde toplandığıgörülüyor. Bu da tercihten çok rüzgar varlığı ile ilgili. Coğrafi özelliği nedeniyle RES projelerinde gözde olan illerin başında İzmir geliyor. İzmir için, "RES başkenti" denilebilir. Alanı İzmir olan 44 RES lisansı var.

Bunların bir kısmı (288.2 MW güç) faaliyette. İnşa halindeki kapasite 888.2 MW. 44 santralle birinci sırada olan İzmir'i, 24 santralle komşusu Balıkesir izliyor. 3'üncü sırada 19 sanatralle İstanbul var. 9 - 10 RES projesi olan diğer iller şunlar: Aydın, Çanakkale, Manisa, Hatay, Muğla. RES bölgesi olarak Ege'nin öne çıktığı dikkat çekiyor. Trakya'da Kırklareli, Tekirdağ ve Edirne'de 5'er RES projesi var. Orta Anadolu'da dikkat çekici sayıda RES projesi iller Kayseri (7 proje), Sivas (4 proje) ve Tokat (3 proje) olarak sıralanıyor.

Potansiyel 48 bin, kurulu güç bin 786 MW

EÜAŞ'ın 2009 yılı itibariyle "yerli kaynak potansiyeli" tablosuna göre Türkiye'nin rüzgar kaynaklı enerji üretim potansiyeli 48 bin MW düzeyinde. Oysaki mevcut kurulu kapasite EPDK verilerine göre halen 1.785 MW. EÜAŞ stratejisinde rüzgar enerjisinde kurulu gücün 2023 yılında 20 bin MW'a ulaştırılması planlanıyor. Buna göre 2023'te bile Türkiye, rüzgar potansiyelinin yarısından azını kullanabilir duruma gelecek.

Mevcut kurulu gücün yanında lisansı alınmış, inşa halindeki santralların tamamlanması halinde kurulu güç yaklaşık 8 bin MW'ı bulacak. 2023 hedefinin tutturulması için bile bunun 2.5 katı kurulu güce ihtiyaç var. Halen doğalgaz, hidrolik, termik, rüzgar ve diğer tip santrallerde toplam 48 bin 588 MW kurulu güç içinde rüzgarın payı yüzde 1.35 düzeyinde. Bu rakamlar rüzgarda 'büyük iş' olduğunu gösteriyor.

EÜAŞ istatistiklerine göre rüzgar enerjisine ilgi giderek artıyor. Bir dönem potansiyelin çok üzerinde lisans talebi olmuştu. Ancak verilmiş lisansların içerdiği güç dikkate alındığında EPDK'nın daha yüzlerce lisans vermesi gerekeceği anlaşılıyor. Kurulu güç açısından da önemli gelişmeler var. EÜAŞ'ın raporunda, "2004 yılı itibariyle 18 MW düzeyinde olan rüzgar enerjisi kurulu gücü 2008’de 364 MW’a, 2009’da 753.7 MW’a, 2010 yılında 1.265.6 MW’a ulaştı. Yenilenebilir Enerji ile ilgili Kanun’un yürürlüğe girmesinden sonra 3.489 MW kurulu gücünde 92 adet yeni rüzgar projesine lisans verildi. Bu projelerden yaklaşık 2.000 MW kurulu güce ulaşılacak olan santralların yapımı devam etmektedir" deniliyor.

Birim yatırım maliyeti kömürden, gazdan pahalı

RES yatırımları hidrolik, kömür, doğalgaz, fuel oil, biyokütleden elektrik üretiminden daha pahalı. Bu da yatırımcının diğer kaynaklara yatırımı tercih etmesine yol açıyor. EÜAŞ'ın "Kaynak türüne göre, birim yatırım tutarı" tablosuna göre doğalgaz ve fuel oil'de yatırım tutarı MW başına 1 milyon lira. Kömürde 1 milyon 250 bin lira. Hidrolikte 1 milyon 600 bin, biyokütlede 1 milyon 900 bin lira. Rüzgarda ise MW başına 2 milyon lira. Ancak yine de rüzgar yatırımı en pahalı üretim biçimi değil. Nükleer'de 6 milyon, güneşte 4.2 milyon, jeotermalde 2.1 milyon lira yatırım maliyeti var.