Hattat'ın projesinde kömür ve gaz tamam, sıra santrallarda

İSTANBUL - Hattat Holding'in patronu Mehmet Hattat, grubun en büyük sanayi şirketi Hema Endüstri'yi oğlu İbrahim Hattat'ın yönetimine bıraktı. Tabi yerindeyse kendisi "Amasra'ya üslendi." Mehmet Hattat'ın Amasra'da iki işi var. Birincisi taş kömürü, ikincisi metan gazı çıkarılması. 'Taş kömürü çıkarılması' derken, Hattat, bunu şöyle anlatıyor; "Ben kömürcü Mehmet ağa değilim, sanayiciyim. Bu kömürü madencilik olsun diye çıkarmıyorum. Yanına kömür santralı kuruyoruz. Orda kullanacağız. Hedefimiz 1.320 MW + 660 MW olmak üzere 2 bin MW güçte santral kurmak. Kömür çıktıkça santralleri büyüteceğiz."
Metan işinde de mantığı aynı. "Benim hedefim kömür ve metanla çalışan santrallar kurmak. Kömür çıkarıp, kömür santralında enerji üreteceğiz. Metan gazında da öyle. İrili ufaklı bir sürü gaz tribünü koyarak elektrik üreteceğiz."
Dolayısıyla Hattat'ın enerji işindeki modeli, 'kaynakların başına santral kurmak' şeklinde gelişiyor denilebilir. Tabi santral kuruncaya kadar kömürü ne yapacak? Yakınında Eren Holding'in kömür santralı var. Kömüre müşteri de olmuşlar. Mehmet Hattat'ın kızı, grubun enerji işleriyle ilgilenen İpek Hattat; "Bir süre verebiliriz. Sonra kendi santralımızın ihtiyaçları olur" dedi.
Hattat, İstanbul'dan bir grup gazeteciyi Amasra'ya götürerek, işlerini yerinde anlattı. Kömürde maden katmanına inenen üç büyük kuyu açılmış. 750 metre derinliğe inen asansörler, yer altında ilerleyen galerilere işçi taşıyor. Kömür orada. Ama galeriler açıldıkça bir yandan da kömür yüzeyi 20 santim kalınlıkta betonla kaplanıyor. Farklı alanlarda yeralatına inen üç kuyu, yer altında birleşecek. Şu sıralar birbirine doğru uzanan yatay tüneller ilerliyor.
Mehmet Hattat, "82 sondaj yaptık. Hepsi karotlu. MTA 134 sondaj yapmıştı daha önce, 18'i karotluydu. Şimdi büyük bir karot bankamız var. Bölgede, toprağın kaç metresinde kömür var, hangi nitelikte var, hepsini biliyoruz. Burada büyük kömür çıkarımı olacak. Yılda 5 milyon ton çıkarabiliriz. Bu, mevcut Türkiye üretiminin iki katıdır" dedi.

Bolu Tüneli'nin 10 katı uzunluktaki galeriler

Hattat'ın Amasra üssünde 3 adet 8 metre çapında eksi 700 ile eksi 1000 metre derinliğinde kuyu var. Tarlaağzı’ndan Bartın’a doğru 15 km uzunluğunda yüzde 25 meyille inilen desendrelerle eksi 1200 ve eksi 1500 metreye inecek galerilerle bütün yer altı varlıkları ve hazinesi yerüstüne çıkarılacak. Bolu tünelinden 8-10 misli daha uzun projelendirilen tünellerden üretilecek taşkömürü 40 ton kapasiteli asansörlerle kuyulardan saniyede 16 metre hızla yeryüzüne çıkarılacak. Bunun için Amasra ve civarının en yüksek yapısı (Pisa Kulesi) olacak çelik şövalman inşa edilmiş durumda.
Türkiye'de kömürün düşük kalorili olduğu, enerji üretimi için kullanılmasının verimsiz olduğu söylenir. Mehmet Hattat, "Bizim kömürümüz 6 bin kalori, dedi. Kükürt yok, binde 6. Linyitte kül oranı en düşük yüzde 30'dur, bizim taş kömüründe yüzde 19. Daha, taş kömürü külü çimento sektöründe hammaddedir. Burayı şöyle anlatabiliriz. Avrupa'nın, Türkiye'nin en büyük taşkömürü ve taşkömürüne bağlı elektrik santralı projesi. Yanına metan gazını koyduğumuzda Batı Karadeniz'in enerji üssü. Burayı TTK’nın ihalesine girerek aldık. TTK’ca yeraltında 490 milyon ton rezerv tespit edilmişti. Bu kömürü çıkarma işini santral şartıyla rödövans karşılığı taahhüt ettik. 6 adet karotlu sondaj makinesi alarak, 5 yıldır yer altı haritasını çıkartıyoruz. Tespit edilen kömür rezervi 780 milyon tona ulaştı. Full mekanizasyon sistemi ile başlangıçta 5, sonraki yıllarda 10 milyon ton, sonra 15 milyon tona çıkacak. Üretilecek taşkömürü ile 2.5 milyar dolarlık yatırımla 2 bin MW gücünde termik santral kurulacak ve 11 bin kişiye istihdam yaratılacak. 25 milyon ton taşkömürü ithalatının yarısını Amasra Bartın karşılayacak."

Santralde ÇED raporu bekliyor karşı olanı Avrupa'ya götürecek

Hattat, Amasra'da kömür çıkarımı işinde Çin’in en büyük ikinci kömür üreticisi Datong ile işbirliği yapıyor. Çıkacak taşkömürü ile Gömü Köyü civarında yapımı planlanan son teknolojili (ultra süperkritik) 2 termik santral kuracak. "Bu santralların çevreci özelliklerini göstermek için yurtdışındaki benzerlerini, sivil toplum örgütlerine, basına, muhtarlara göstereceğiz. İlgili müdürlüklerce uygun görülecek zamanda Avrupa’ya götüreceğiz. Bunun için Bartın Valiliği ve Belediye Başkanlığı ile Amasra Belediye Başkanlığına dilekçeler verdik" dedi.
Kömür işi ilereliyor. Santral işi ise ÇED raporu bekliyor. Hattat şöyle dedi:
"2 yıl önce santral kurmak için Delikliburun Mevkii'ne Bakanlık tarafından format verilmiş, ÇED süreci başlatılmışken, yapılan zemin etüdleri uygun çıkmadı. Gerek kömür faaliyetlerimizi incelemek gerekse santral yerini görmek için Enerji Bakanımız Taner Yıldız ile Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar geldi. Eksi 710 kotuna inerek kömürü gördüler. Burası yerli kaynaklara dayalı enerji üretim politikalarının kilometre taşlarından biri olacak."

305 milyon euro yatırdı metanda ABD'lilerle ortak

305 milyon euro yatırdı metanda ABD'lilerle ortak

Hattat, metan işinde ABD'lilerle ortak. "ABD hükümeti hibe verdi. Metanın atmosfere salınmayıp yakılması hususunda bütçe ayırdı. Bunun fizibilitesini yapıyoruz. Sondaj yerleri tespit ediliyor. Biz 11 sondaj yaptık. ABD'lilerle 20 sondaj daha yapacağız. Şirketimiz Covalent'te yüzde 50 - 50 ortağız" dedi.
Yatırımın büyüklüğü konusunda ise şu bilgileri verdi:
"Yatırımları şimdiye kadar kendi mali imkanlarımızla götürdük. 305 milyon euro harcadık. Sadece taşkömürü projemiz 750 milyon euro’yla işletmeye geçecek. Toplamda milyarlarca dolara çıkar. İşletmeye geçildiğinde 11 bin çalışanımız olacak. Ancak tüm bu olumlu oluşumlara rağmen, yöre halkı ithal kömürle santral kuracağımızı düşünüyor, santrala zaman zaman karşı çıkıyor. Oysa bizim TTK ile yaptığımız anlaşmada yerli kömür kullanacağımız yazıyor. Bu kömürler bu memleketin. Kömürün yerlerini ve miktarını tespit için MTA 15 senede 134 sondaj, biz 4 senede 82 adet karotlu sondaj yaptık. Karotlu sondaj adedini 160’a çıkaracağız. Bu sondajlar bu memleketin varlığının tespiti. Bunun için bu kadar para harcıyoruz. 800 milyon ton rezerv olan bu kömürleri alıp evime, yalıma götürmeyeceğim. Karotlu sondajlara milli aşkla devam ediyorum. MTA gibi çalışıyoruz. İğneada'da hiçbir Türk firmasının cesaret edemediği gaz arama için 2 adet platformu kiraladık. Gaz aradık ama netice alamadık. Bu iş için 75 milyon dolar harcadık, burada da metan için para harcıyoruz. Yer yer metan gazı buluyoruz ve iyileştirme operasyonlarına tabi tutuyoruz. 11 sondaj kuyusu açtık her bir sondaj kuyusunun maliyeti 2.5 milyon dolar. Böyle bir varlığın olduğunu 'uyuyan güzel' adıyla Rahmetli Özal’dan 1992 yılında Avustralya gezisi sırasında öğrendim. Kendisi bu servete 'uyuyan güzel' derdi."

"Diamond'dan soğudum"

Hattat'la 4 yıl kadar önce Maslak'taki şirket merkezinde görüştüğümüzde, o zaman en büyük heyecanı yine Maslak'ta yapımı devam eden, Türkiye'nin en büyük çelik yapısı olarak yükselmekte olan Diamond Of İstanbul'du. Fakat bir süre sonra inşaatı durdu. Belediye Maslak'ta 'transfer merkezi' kurmak istiyor, Hattat'ın binasını da bu merkezle entegre etmek istiyordu. Ancak bir türlü kendi çalışmalarını tamamlayamadığı için bina da bir türlü bitirilemedi. Mehmet Hattat, "Yıllar kaybettik. Bu işte soğudum" dedi.

Çinlilerle ortak santral üretecek

Hattat kömür çıkarımında Çinlilerle işbirliği yapıyor. Başka bir alanda daha ortaklığı var. Şöyle anlattı:
"Santral için teknoloji seçeyim derken, çok ülke gezdik. Sonunda Çinlilerle buraya santral kurmak için değil, santral makineleri üretimi için ortaklık kurduk. Bu ortaklık yüzde 50-50'dir. Çin’deki fabrikaları gezdiğimizde aklıma ilk gelen elektrik üreten türbin, kazan, jeneratör, makine, alet, edevatları niçin Türkiye’de üretilmiyor sorusu oldu. Çin’in en büyük elektrik santralleri üreticisi Harbin ile santral ünitelerinin Çerkezköy fabrikalarımızda ve Batı Karadeniz'de kuracağımız tesislerde üretilmesi konusunda anlaşma imzaladık."