Güneşe yatırım yapan sanayici alarmda

Recep ŞENYURT

Enerji alanında düzenlemeler içeren Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun TBMM’de kabul edildi. Sektör temsilcileri ise lisanssız elektrik üreten santraller için eski yasaya geri dönülmesi çağrısında bulundu.

Kabul edilen yeni yasa ile lisanssız elektrik üreten güneş enerji santrallerinin lisanslı olarak üretime devam etme sürecine yönelik düzenlemenin sektörün gelişimine engel olacağını, bu alana yatırım yaparak Türkiye’nin güneş enerji santrallerinde büyümesinin lokomotifi olan yatırımcıların cezalandırıldığını ifade eden sektör temsilcileri, bir önceki kanun çerçevesinde bu alanının yeniden düzenlenmesini talep etti.

Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği (GENSED) Başkanı Tolga Murat Özdemir, yasa koyucunun vatandaşın elektrik fiyatını düşürmek için çıkardığı yasayla lisanssız güneş enerji santralleri işleten yatırımcıların, üretimlerine lisanslı olarak devam etmek istemeleri halinde Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması (YEKDEM) fiyatı üzerindeki rakamı bedelsiz devretmek zorunda kalacaklarını açıkladı. Özdemir, yasanın amacına hizmet etmesinin mümkün olamayacağını söyledi.

“Önceki yasaya dönülmeli”

Türkiye’nin büyümesi için enerji sektörüne daha fazla yatırım yapılması gerektiğini ve yatırımcıların yatırım yaparken öngörülebilir bir ortamın olmasını beklediğini ifade eden Özdemir, “Lisanssız güneş enerjisi santrali yatırımı yapan yatırımcılar, büyük riskler alarak sektörün büyümesini sağladılar. Şimdi çıkartılan bu yasa kuralları değiştiriyor.

Hem lisans bedeli getiriyor hem de YEKDEM fiyatının üzerindeki rakamın bedelsiz olarak EPİAŞ’a bırakılmasına hükmediyor. YEKDEM fiyatı şu an 5,5 dolar civarında. Piyasa fiyatı ise 7,5 dolar civarında. Piyasa fiyatı 10 dolar da olabilir, 12 dolar da olabilir. Burada yatırımcılar aleyhine ciddi bir marj bulunmakta. Lisanssız güneş enerjisi santralleri önceki yasada piyasa fiyatı üzerinden yüzde 15’ini EPİAŞ’a bırakarak lisans bedeli ödemeden lisanlı olarak devam edebileceklerdi. Biz bu düzenlemenin geri getirilmesini talep ediyoruz” dedi.

“Elektrik fiyatları ucuzlamayacak”

Türkiye’nin 320 terawatt saat elektrik tüketimi olduğunu, lisanssız elektrik üreten GES’lerin ise 15 terawatt saat üretim gerçekleştirdiğini açıklayan Özdemir, şunları kaydetti: “Yasanın amacı vatandaşın elektriğini ucuzlatmak.

Ancak lisanssız santrallerin üretimi Türkiye tüketiminin yüzde 5’i civarında. Yüzde 5’inde böyle bir tasarruf yaparak vatandaşın elektrik fiyatı düşmez. 10 yıllık lisans süresini dolduracak işletmeler süre bitiminde eski yasaya bakarak lisanlı olarak üretimlerine devam etme kararı almışlardı. Şimdi bu santrallerin çoğu lisanslıya geçemeyeceği için bu yatırımların tabana yayılmasını sağlayan lisanssız üretim bitmiş olacak.

Sektörde 7,5-8 bin MW civarında olan bu tesislerde ciddi el değiştirmeleri ve konsolide olma sürecini yaşayacağız. Elektrik fiyatlarının ucuzlaması için en önemli şey GES ve RES’lerin sayısının ve gücünün artmasıdır. Bunun için de yatırımcıya ihtiyaç var. Eski yatırımcı cezalandırılırsa, bu alana yeni yatırımcı bulunamayacak ve elektrik fiyatlarını ucuzlatmaya çalışırken daha da pahalanmasına neden olunacaktır.”

“Yasalar yatırımcı lehine ve öngörülebilir olmalı”

Sektöre yönelik mevzuatların öngörülebilir ve sade olmasını beklediklerini dile getiren Enerji Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (ENSİA) Başkanı Alper Kalaycı da yeni yasa ile getirilen düzenlemenin yatırımcılarda mağduriyetlere neden olacağını, lisanssız elektrik üreten santrallerin lisanslanma sürecinin çok daha sade ve yatırımcı dostu olacak şekilde olmasını beklediklerini dile getirdi.

Kalaycı, “Lisanssız elektrik üreten tesislerin makul bir şekilde belirlenecek bir lisans bedeli ile başka hiçbir koşul aranmadan lisanlı hale gelmesi bize göre en doğru yol olacaktır. Yatırımcılar bizim baş tacımız. Bugünkü faiz oranlarında yatırım yapmak çok zor. Yatırımcıları yatırım yapmaya cezbetmek, kaçırmamak lazım” diye konuştu.

“Sektörün görüşleri alınarak yeni düzenleme yapılmalı”

Türkiye’yi güneş enerjisi ile buluşturan, ülkemizin tükettiği elektriği güneş enerjisinden sağlanması için bundan 12 yıl önce çıkan bir yasaya güvenerek ve risk alarak sektörü büyüten güneş enerjisi yatırımcılarının adeta cezalandırıldığını ifade eden Güneş Enerjisi Yatırımcıları Derneği (GÜNEŞDER) Başkanı Serdar Ekiz ise, yeni yasa ile yatırımcıların güveninin zedelendiğini belirtti.

Ekiz, yeni yasanın yatırımcıyı mağdur ettiğini, devletin yatırımcının ürettiği elektriği piyasa fiyatının çok altında bir bedelle almak istediğini söyledi. Ekiz, şunları kaydetti: “Bu alana yatırım yapmak isteyen yatırımcılar, artık çok daha dikkatli olmak zorunda kalacaklar ve belki de yatırım yapmaktan vazgeçecekler. Çünkü devletimiz yeni çıkardığı yasayla en üst rakam YEKDEM olmak üzere daha düşük oluşacak fiyatları baz alarak elektriği satın alacak.

YEKDEM fiyatı piyasa fiyatının yüzde 50’sine yakın bir tutarda. Bu üst limit enerjinin fazla üretilmesi halinde düşeceği için bu işletmeler ürettiği elektriği neredeyse bedavaya devlete vermek zorunda kalacak. Bunu yasayı yapanlar nasıl göremiyor? Acaba bir cezalandırma mı bu diye aklımıza soru işaretleri geliyor. Sektörümüzün görüşü ve talepleri dikkate alınmadan hazırlanan ve onaylanan yasayla ilgili mücadelemizi sürdüreceğiz. Yatırımcıların yatırım yaptıkları için mağdur olmalarının önüne geçmeye çalışacağız.”