E.ON, İsrail ve Irak gazını getirmek istiyor

Mehmet KARA

DÜSSELDORF - Enerjisa'nın ortağı Alman Enerji Devi E.ON'un CEO'su Johannes Teyssen, yakın coğrafyadaki doğalgazı Türkiye'ye getirme konusu üzerinde çalıştıklarını belirterek "Leviathan projesiyle Enerjisa ilgileniyor. Ortaklar olarak destekliyoruz. Henüz üzerinde çalışılıyor. Azerbaycan, Irak, İran ve İsrail gazını getirmek E.ON'un da ilgilendiği işler. Fırsat varsa değerlendiririz" dedi.

E.ON CEO’su Johannes Teyssen, şirketin Düsseldorf'taki merkezinde Türkiye'den gelen bir grup gazeteciye, hem küresel ölçekteki çalışmaları hem de Türkiye'deki faaliyetleri hakkında bilgi verdi. Türkiye’deki yatırımların E.ON için büyük önem taşıdığını belirten Teyssen, "Türkiye bize, mevcut uluslararası pozisyonlarımızın tümünden daha fazla fırsatlar sunuyor" diye konuştu.

Enerjide büyük olmak yetmiyor

100 yıldır orta ölçekli faaliyetlerle giriş yapmanın çok zor olduğu enerji sektöründe işlerin hızla değiştiğini belirten Teyssen, "Artık bu, fillerin fillerle rekabet ettiği bir alan değil. Bizim sektörden bazıları bu değişimden hoşlanmıyor ama bugünkü ortama daha uygun oyuncular da sahne alabiliyor. Eski işleri ölmekte olan dinozorlar diye görmüyorum ama farklı bir yol bulmak zorundayız. Yeni memelilerle yeni bir toplumda yaşayacağız" dedi.

Sadece küçük çözümlere güvenemeyiz

Kendisinin büyük ölçekli hidrolar da dahil olmak üzere, enerjide geleneksel, yüksek yatırımların her zaman kazandığı bir endüstri ortamında büyüdüğünü vurgulayan Teyssen şöyle devam etti:

"Şimdi hepimiz PV, rüzgar, ve diğer kaynakların topluma ve tüketicilere inanılmaz bir ek değer sunabileceğini biliyoruz. Fakat en azından diğer üterim için sadece küçük yeni çözümlere güvenemeyiz. Her ikisine de ihtiyaç var ve ikisine de ihtiyaç duyduğunuzda çok rekabetçi büyük ölçekli ticari çözümlere ihtiyaç duyarsınız. Çok büyük yatırımlarda büyük risk alırsınız."

Yenilenebilir projeleri teşviksiz ayakta kalacak

Dünyanın yenilenebilir enerji üzerine daha fazla odaklanmaya ihtiyacı olduğunu belirten Teyssen, bugüne kadar teşviklerle desteklenen güneş ve rüzgara dayalı yatırımların bir süre sonra bu destekleri yitireceği görüşünü dile getirdti. Teyssen "Çok uzak olmayan bir gelecekte bu yatırımlar kendi başlarına ayakta kalabilecekler. Bazıları gelişmelere karşı koyamayacak ama yüzde 80'i kendi kendini sürdürebilir" dedi.

Başka pazarlarda bu kadar müşteri kazanmadık

Türkiye pazarında güven veren bir isimle, Enerjisa markasıyla bulunduklarını hatırlatan Teyssen, Başkent Elektrik'in ardından İstanbul Anadolu Yakası ve Toroslar elektrik dağıtım bölgelerinin devralınmasıyla Türkiye'de 9 milyon müşteri sayısına ulaştıklarına işaret etti. Bunun başka pazarlarda ulaşamadıkları bir rakam olduğunun altını çizen Teyssen şunları söyledi:
"Bu müşterileri elimizde tutmaya devam etmek zorundayız. Onları çok iyi tanıyıp, isteklerini, ihtiyaçlarını anlamalıyız. (Biz sadece bunu yapabiliriz) diyerek işin içinden sıyrılamazsınız. (Pekala, benden istediğin buysa, bunu gerçekleştireceğim) deme alçakgönüllülüğünü göstermeliyiz. Enerji şirketleri büyük ve hantal değil, küçük, hızlı, esnek, yenilikçi olmalı. Bu sadece Türkiye'ye özel bir durum değil, küresel ölçekte geçerli. Bazı oyuncular müşteriyi kontrol etmek isteyebilirler. Ama biz müşterileri tamamen bağımsız olarak görüyoruz. Kontrol etmeyi değil, onların ihtiyaçlarını karşılamamız gerekiyor. Tüm bunları yapmak için gerekli sistem kurulacak. Enerjisa bu konuda iyi bir başlangıç yapmış durumda."

Irak, Azerbaycan, İsrail doğalgazına çalışıyoruz

TANAP'la Türkiye'ye gelecek Azerbaycan doğalgazını Avrupa’ya taşıyacak TAP Projesi'nde E.ON'un da yer aldığını hatırlatan Teyssen şöyle konuştu:

"Biz buna, sadece Türkiye’den geçiyor diye bakmıyoruz, Enerjisa’nın işi diye değerlendiriyoruz. Enerji çok uluslu bir iş. Ortaklar olarak yakındaki fırsatları, birlikte bu işlere girmeyi karşılıklı taahhüt ettik. Leviathan işine Enerjisa giriyor. Bir proje Enerjisa için etkili olacaksa, ortaklar olarak destekliyoruz. Henüz üzerinde çalışılıyor. Azerbaycan, Irak, İran ve İsrail gazını getirmek E.ON'un da ilgilendiği işler. Etkinlik, fiyat, kazanç fırsatları varsa değerlendiririz. Ancak bu konularda çok spekülatif değerlendirmelere rastlanıyor. Henüz ortada bir proje yokken spekülatif açıklamalar yapılıyor.

Enerjisa'dan ilham alıyoruz

Zaman zaman Türkiye'yi ziyaret ettiğini belirten Johannes Tyssen, "Enerjisa'nın anlayışından ilham alıyorum. Dünyanın başka hiçbir yerinde görmediğim, sadece Türkiye’de gördüğüm bazı çözümlerden son derece etkilendim. Biz mesela müşterilerden kendi sayaçlarını kendilerinin okumasını istedik. Bu Enerjisa’nın yaptığına göre daha masraflı bir yöntem. Enerjisa'nın yaptıkları son derece şaşırtıcı. Onlardan bir şeyler öğrendik" dedi.

Nükleer yatırım ticari olarak zor

Nükleerde 5-10 milyar euro gibi rakamlarından söz ediyoruz. Bunlar çok büyük rakamlar. Yani bu projeler için yüksek sermaye çıkarmak gerekiyor. Ve bunun geri dönüş süresi de çok uzun. 5-10 milyar Euro'yu 40 yılda geri almak üzere yatırım yapmanız lazım. 40 yıl demek, 10 seçim dönemi demektir. Vadedeki bu uzunluk, geri ödemeyi de zorlaştırıyor. Şayet ticari bir projeyse bu, çok yüksek riskli bir yatırım olur. Türkiye ve Çin böylesi riskleri üstlenebilir ama bu ülkelerin kararıyla ilgili bir şey. Örneğin Fin Parlamentosu da nükleer projeye onay verdi.