Enerji verimliliğinin yeni adı: Beşinci yakıt

DİDEM ERYAR ÜNLÜ

Enerji verimliliği; enerji arzı ve talebini dengelemek açısından en ucuz ve temiz seçenek olduğu için geçtiğimiz günlerde The Climate Group tarafından “beşinci yakıt” olarak adlandırıldı. 

Küresel ısınma ile mücadele eden sivil toplum kuruluşu The Climate Group enerji verimliliği önlemlerini geliştirmek için çok sayıda çalışmaya imza atıyor. Grubun Proje Yöneticisi Subaskar Sitsabeshan, temiz teknolojilerin de devreye girmesi ile enerji verimliliğinin düşük karbonlu bir gelecekte önemli bir rol üstleneceğini söylüyor. 
Bugün aydınlatma için kullanılan enerji, küresel CO2 emisyonlarının yaklaşık yüzde 6’sına yol açıyor. The Climate Group bu nedenden dolayı sokak ışıklandırmalarında düşük karbon emisyonu sağlayan LED aydınlatmaların kullanılmasını destekliyor. Bugüne kadar bazı ülkelerde pilot uygulamalar gerçekleştirilmiş ve başarılı olmuş. 
Uluslararası Enerji Ajansı (UEA) tahminlerine göre, 1970’lerden bu yana 11 ülkede gerçekleştirilen enerji verimliliği iyileştirmeleri sayesinde, 2011 yılına gelindiğinde 1 bin 333 milyon tonluk petrol tüketimi engellendi, 743 milyar dolar tasarruf sağlandı. Enerji verimliliği iyileştirmelerinin gerçekleştirildiği 11 ülke, Avustralya, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, Hollanda, İsveç, İngiltere ve ABD idi. 

İyileştirmeler sayesinde yapılan enerji tasarrufu ise, 2011 yılında Avrupa ve Çin dışı Asya ülkelerinin toplam enerji tüketiminden daha fazla oldu. 

Amerikan Enerji-Verimli Ekonomi Konseyi verilerine göre, elektrik tüketimini 1 kilovat/ saat oranında azaltmanın maliyeti 2.8 dolar. Aynı miktarda elektriği üretmenin maliyeti ise bu oranın iki ya da üç katına denk geliyor. Dolayısıyla düşük karbonlu bir geleceği inşa ederken, enerji verimliliği vazgeçilmez bir önem teşkil edecek. Geçtiğimiz günlerde Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı tarafından Londra’da düzenlenen bir panelde, Bloomberg New Energy Finance Danışma Kurulu Başkanı Micheal Liebreich, enerji verimliliğinin pazar dinamiklerini etkilediğini dile getirdi. Leibreich’in yorumları şöyle oldu: “Enerji verimliliği talebi hızla artıyor. 

Gelişmiş ülkelerdeki pazara baktığımızda enerji talebinin sabit veya düşmekte olduğunu görüyoruz. Öte yandan merkezi olmayan enerji kaynaklarına yönelik talep artıyor.” 

Verimli ulaşım 

Enerji verimliliği konusu sadece binalarda ve aydınlatma sistemlerinde değil, aynı zamanda ulaşım sektöründe de çok fazla gündeme gelmeye başladı. 

Uluslararası Enerji Ajansı tahminlerine göre, 2020 yılında dünya genelinde yakıt harcamaları yılda 40 milyar dolar gerileyerek, 189 milyar dolara inecek. Tabi ki bunun için enerji verimliliği uygulamalarının ulaşım sektörüne doğru bir şekilde entegre edilmesi gerekiyor. Bu konuda önemli bir girişim geçtiğimiz ay İngiltere’de gündeme geldi ve sürücüsüz araçlar test edildi. Bu araçların çok sayıda kullanılması ile hem trafik sıkışıklığının önlenmesi hem de karbon emisyonlarının azaltılması hedefleniyor. 

Düşük karbon finansmanı 

Finans piyasası da son dönemde enerji verimliliği projeleri ile yakından ilgileniyor ve bu yönde yapılan yatırımlara önemli boyutta kamu finansmanı sağlanıyor. Birkaç örnek vermek gerekirse; 2013 yılında Alman Kalkınma Bankası KfW enerji verimliliği projelerine 18 milyar dolar yatırım gerçekleştirdi. Avrupa Yatırım Bankası’nın enerji verimliliği projelerine yönlendirdiği finansman 2.37 milyar dolar oldu. 

Fransa’da Caisee Des Dépots, 511 milyon dolar; İngiltere’de ise the Green Investment 204 milyon dolarlık finansmanla enerji verimliliği projelerine destek sağladı.

Türkiye, Almanya'dan 2.5 kat fazla enerji harcıyor

Enerji verimliliği ölçümünde referans alınan Amerikan Enerji-Verimli Ekonomi Konseyi’nin 2014 raporuna göre, Türkiye, enerji verimliliğinde dünya birincisi Almanya'dan iki buçuk kat fazla enerji harcıyor. Ülkelerin, ulusal enerji sarfiyatı, bina, ulaşım ve sanayi harcamaları açısından puanlandırıldığı raporda, Almanya 65 puanla birinci, İtalya 64 puanla ikinci sırada yer alıyor. 16 ülkenin sıralandığı enerji verimliliği raporunda Meksika 29 puanla sonuncu olurken Türkiye ilk 16’ya giremedi. Enerji, Türkiye'de cari açığın en önemli nedeni olarak gösteriliyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na göre, Türkiye’nin her yıl 15 milyar lira civarında tasarruf potansiyeli var. Fakat 3 yılda her yıl 3 milyar liraya kadar tasarruf ediliyor. Türkiye’de enerji verimliliği ile yenilenebilir enerji alanlarında yatırımları artırmak için birçok yerli ve yabancı kuruluş hibe, faizsiz veya düşük faizli kredi imkanı sağlıyor. Bu kuruluşlar arasında Elektrik İşleri Etüt İdaresi, KOSGEB, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGB), Türkiye Sürdürülebilir Enerji Finansmanı Programı (TURSEFF), Türkiye Kalkınma Bankası ve Türkiye Sınai Kalkınma Bankası bulunuyor.