Doğu Akdeniz ve Irak gazını radara aldı

 

İSTANBUL - Turcas Petrol CEO’su Batu Aksoy’la Türkiye’nin enerji meselesini, Turcas’ın faaliyetlerini ve hedeflerini konuştuk.
 

Türkiye enerjide şanssız mı? 
 

Türkiye doğal kaynaklar açısından şanssız gözükse de bu kaynaklara yakınlığından dolayı şanslı diyebiliriz. Bunun avantajını orta ve uzun vadede yaşayacağını düşünüyorum. Ama öyle oturduğumuz yerden yaşayamayız bunu. Türkiye'nin kendi topraklarından daha fazla petrol ve doğalgaz boru hattı geçmesini sağlaması gerekiyor. Mesela TANAP boru hattı, bunun Nabucco ile Avrupa'ya bağlanması. Irak ile bir doğalgaz boru hattı ve belki ilave yeni bir petrol boru hattı daha… Azerbaycan ile Şah Deniz 1. Faz hattımız var, ikinci bir doğalgaz boru hattı… Bütün bunların yanı sıra Türkiye'nin LNG ithalat tesisi sayısını artırması lazım. Çünkü Türkiye bunu ithal edip iç pazara sunmalı ki fiyatlardaki düşüşten faydalanabilsin.
 

İçerideki altyapı? 
 

Doğalgaz sistemimizin kuvvetli olması lazım ki, elektrik üretiminde de sağlıklı bir noktaya doğru gidebilelim. Elektrik üretiminin yaklaşık yarısı doğalgazdan. Türkiye elektrik, doğalgaz ve petrol altyapısını geliştirmeli, bu konuda yatırım çekmeli. Ayrıca elektrikte de komşu ülkelerle bağlantılarımızı kuvvetlendirmeli, uluslararası ticarette de aktif bir dol almalıyız ki, gerektiği zaman ithal ve ihraç edebilelim. Buradaki enerji ticareti oyununun önemli bir parçası olalım. Bölgede bir enerji bolluğundan ve tüketiminden bahsediyoruz ama bu iç pazarda likit bir piyasa oluşturduğunuz sürece manalıdır. Peki onu nasıl oluşturacağız? Enerji borsasını kurarak…
 

Bugün 1 kWh elektrik üretimini, 1 kWh'lık tüketimle eşleştirmeye çalışıyoruz. Dolayısıyla üretici her zaman elektriğimi nereye satacağım endişesine sahip. Halbuki likit bir elektrik piyasası oluşursa o zaman üretici nereye satacağım endişesi yaşamayacak. Bugünkü gibi sadece gün öncesi değil, ay öncesi, üç ay öncesi, yıl öncesi, üç-beş yıl öncesi vadelerde de satış yapabilecek, üretimine odaklanabilecek.
 

Bu konuda yavaş mı gidiliyor? 
 

Hayır, öyle düşünmüyorum. Enerji sektöründe her yıl 3-4 bin MW yeni kurulu güç ekleniyor. Doğru şeyler yapılıyor ki yatırımcı gelip bu riskleri alıp yatırımını yapıyor. Alış ve satış garantisi bulunmayan, yatırımcıların kendi riskini tam manasıyla kendi sırtında taşıdığı bir piyasada bu yatırımlar yapılıyorsa, herkes Türkiye'de çok ciddi bir enerji talebi artışı olacağını, fiyatın da herhangi bir fizibıl rakamın altına düşmeyeceğini ümit ettiği içindir.
 

Turcas'ın sektördeki konumu? 
 

Turcas 1931 yılında Türkiye'nin ilk özel akaryakıt dağıtım şirketi olarak kurulmuş. Yıllarca çok önemli uluslararası ortaklıklara imza atmış. Türkiye'nin ilk özel petrol rafinerisi ATAŞ'ta Mobil, BP ve Shell gibi dünya devlerinin tek Türk ortağı olmuş. Madeni yağlar ve akaryakıt dağıtımında liderlerden biri olmuş. Son 10 yılında Turcas stratejisini geliştirdi, vizyonunu açtı ve sadece bir akaryakıt şirketi olarak değil, enerji şirketi olarak kendini konumlandırdı. 2006’da akaryakıt işini Shell&Turcas ortaklığının altına koyduktan sonra SOCAR ile bir ortaklığa giderek, STAR Petrol Rafinerisi'ni kurma kararı aldık. Kuracağımız rafineriyle kendi akaryakıt dağıtım şirketimize de bir sinerji yaratmaya çalıştık.
 

Entegrasyon elektriksiz olmaz... 
 

Bunun için Avrupa'nın en büyük enerji şirketlerinden RWE ile ortaklık yaptık, Denizli'de bir doğalgaz çevrim santrali kurmaya giriştik. Dağıtımı düşünmedik. İlk etapta elimizde sağlam bir üretim varlığına sahip olmayı sürdürülebilir bir iş modeli için olmazsa olmaz gördük. Bizim için elverişli bir portföy, birbirinden farklı yakıtlarla işleyen en azından iki tane baz yük santral demektir. Bu da büyük çaplı bir doğalgaz santrali ve kömüre dayalı santral olabilir. Kömür şimdilik yok. Denizli'de yaklaşık 800 MW gücündeki doğalgaz santralinin inşaatını bitirdik. Test ateşlemeleri yapılıyor. Nisan gibi üretime geçeceğiz. Yüzde 58'e varan bir verimlilikle çalışacağız, yani 1 kWh elektrik üretmek için daha az gaz tüketeceğiz. Bu sayede rekabetçi olacağımızı, Türkiye'nin önümüzdeki yıllardaki artan enerji talebinin karşılanmasında önemli bir yük alacağımızı düşünüyoruz.
 

Yenilenebilir kaynaklara ilginiz?
 

Turcas olarak jeotermal kaynaklara da odaklandık. Aydın ve Denizli'de bazı sahalarımız, arama ruhsatlarımız vardı. Aydın'da sondaja başladık. Denizli’de de benzerini yapacağız. Pozitif bir sonuç

alırsak jeotermale dayalı elektrik üretimi düşünüyoruz. Yaklaşık 20- 30 MW'lik jeotermal kurulu güç arzu ediyoruz. Uygun koşullarda rüzgâr santrali lisansı almak için çalışıyoruz. 40-50 MW'lik bir rüzgâr projesi gerçekleştirmek istiyoruz. Turcas olarak hedefimiz 3-4 senede en az 100 MW'lik bir yenilenebilir kapasiteye sahip olmak.
 

Düşünebiliriz. Afşin tarafında bir potansiyel olabilir. Ancak orada mutlaka bir konsorsiyumun parçası olarak ilerlemek isteriz. Ama şu an için somut bir şey yok.

 

Arama, üretim ve taşıma? 
 

Çok doğru bir noktaya değindiniz. Kendi petrolümüzün ya da gazımızın sahibi olamasak da mutlaka o kaynaklara erişim sağlamalıyız. İki yöntemle olabilir. Ya gidip oralarda yatırım yapmak, ya da boru hattı projelerinde aktif olarak kaynağın rekabetçi şekilde Türkiye'ye gelmesini sağlamak. Turcas olarak bu konuda bazı çalışmalar yapıyoruz. Irak ya da Doğu Akdeniz'deki keşiflere çok dikkat çekilmeli. Doğu Akdeniz'de (Leviathan, Tamar) o gazı bulan ülkeler şirketler, piyasalara nasıl ulaştıracaklarını düşünüyor. LNG tesisleri mi, boru hatları mı yapsınlar? Bize göre boru hattı ile gelebileceği tek yer Türkiye. Aynı şey Irak için de geçerli. Ama Türkiye bu küresel enerji oyununda aktif rol almak istiyorsa mutlaka deniz üzerinden olan, deniz altı doğalgaz boru hatları opsiyonlarını da mutlaka çok iyi araştırıp gerçekleştiriyor olması lazım... Bunun önünü açması lazım. Bizim gibi şirketler için...
 

Irak'ta arama ve üretim düşünüyor musunuz?
 

Şu anda somut bir şey söyleyemem. Ama sadece şunu söylemek istiyorum. Biz Turcas olarak yerli yabancı ortaklarla Türkiye'ye yeni bir doğalgaz boru hattı projesinin yapımında, gazın Türkiye'ye getirilmesinde yer almak isteriz. Özellikle tedariki, taşınması ve iç piyasada bunun pazarlanması, bizim ilgimizi çekebilecek, radarımızda olan şeyler. Aynı şey Doğu Akdeniz gazı için de geçerli.