Üç pazarı daralan müteahhitlere ‘birleşin’ önerisi geldi

LEYLA İLHAN

İSTANBUL - Büyük pazarları olan Irak ve Libya'nın ardından Rusya'da gelir kaybına uğrayan Türk müteahhitlerine 'birleşin' uyarısı geldi. Başbakan ve sektörün üst örgütlerinin katılımıyla geçen hafta yapılan İnşaat Sektörü Zirvesi'ni değerlendirmek amacıyla yapılan toplantıda konuşan Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Mithat Yenigün, 141 üyesi bulunan birliğin yurtdışında gerçekleşen inşaat yatırımlarının yüzde 90’ını üstlendiğini belirterek, “Üyelerimiz 2013'te 32.5 milyar dolarlık sözleşme yaparak 20 milyar dolarlık ciro gerçekleştirdi. 2014'te ise sözleşme tutarı 22.5 milyar dolar olurken, cirolarında 17-18 milyar dolar olmasını bekliyoruz” dedi. Dünyanın en büyük 250 müteahhitlik firmasının yer aldığı ENR listesinde Türkiye’nin 62 firmayla yer alan Çin’in ardından 41 firmayla ikinci sırada yer aldığını aktaran Yenigün, “Amerika ise 31 firmayla listede üçüncü sırada. Ancak yurtdışında Türk firmaları olarak birleşip hareket edersek hem daha büyük işler alırız, hem de daha az indirim yapmış oluruz” diye konuştu. 

İran’a karşı Irak’ta çalışan müteahhit desteklenmeli

Irak, Libya ve Rusya pazarında yaşanan daralmaya işaret eden Mithat Yenigün, “Rusya’da sorunlar daha 2 yıl devam edecek görünüyor. Ancak Irak’ta işler düzelmeye başladı. Ayrıca çok iyi bir geri dönüş veriyor. Burada yapılan işlerin Türkiye’ye dönüş oranı yüzde 80. Sadece bu pazarda sözleşmesi yapılan 2.5 milyar dolarlık iş var. Eğer Eximbank bu pazar için destek verirse 2015 yılı ciromuz daha yüksek çıkabilir. İç pazara borç verir gibi para vermeli” dedi. Yenigün, İran’nın Irak piyasasına girmeye başladığını duyumunu aldıklarını, bu nedenle daha fazla özen göstermeleri gerektiğini söyledi. 

Cezayir’de müşavirlerle müteahhitlerin yolu açılsın 

Büyük müteahhitlik firmalarının birikimlerini aynı zamanda enerji ve turizm alanında değerlendirdiğine işaret eden Yenigün, bu alanda Türk firmaları için Cezayir ve diğer sahra altı bölgelerinde yatırım imkanı olduğunu söyledi. Başbakan’a Cezayir örneğini verdiklerini anlatan Yengün şu öneriyi sundu: “Cezayir turizm alanında Türkiye’nin 30 yıl önceki haline benziyor. Eskiden turizmden 300 milyon dolarlık gelir elde ederken, bugün 30 milyar dolarlık bir gelire sahibiz. Eğer Türkiye burada müşavirlerini öne çıkararak bu ülke için bir turizm master planı yapabilirse, müteahhit olarak giden firmalarımız daha sonra bu ülkede işletmeci de olacaktır. Benzer durum Namibya için de geçerli. Bu ülkeye Çin firmaları sınırsız finansman kaynaklarıyla gelip, kötü kalitede iş yapıyorlar. Bu pazarda Türk firmalarının öne çıkması için hükümet tarafından desteklenmesi ve verilen hibe kredi oranlarının yükseltilmesi gerekiyor.” 

Amerikalı Eximbank ile İngiltere’den bir bankanın kendilerine Afrika ülkelerinde yapacakları işler için limitsiz destek teklifi sunduklarına işaret eden Yenigün, ancak henüz bu konuda bir işbirliği yapmadıklarını söyledi. Hükümetin vereceği desteklerin firmaların büyümesine katkı sağlayacağını kaydeden Yenigün, bugün Amerikalı bir firmanın 45 bini kişiyi çalıştırırken, bir Türk firmasının 1500 kişiyi çalıştırdığını belirterek, “Hükümet bu destekler için firmaların birleşmesini isteyebilir” diye konuştu. 

Ortaklıkla işin miktarı 2 milyar dolara çıkabilir 

TMB Başkan Vekili Burak Talu, İtalya’dan büyük firmaların böyle çıktığını söyleyerek, “42 tane firma yerine, birleşik 10 firma gibi hareket edersek daha rekabetçi olacağız. Zaten Irak, Libya ve Rusya’da yaşananlar nedeniyle yurtdışı pazarlarında rekabet daha da artı. Ancak Türk şirketleri kendi aralarında ortaklık kültürü kurabilirse, o zaman 200 milyon dolarlık işler yerine 2 milyar dolarlık iş alma imkanlarına kavuşacaklar” dedi.

Kamu İhale Yasası yeniden yazılmalı 

Mithat Yenigün, sektörün 26 Kasım’da hükümete sunduğu 10 maddelik bildirgeyi hükümet bildirgesi olarak kabul ettiğini ve Başbakan'ın altına imzamı atarım dediği bildirgede ilk olarak Kamu İhale Kanunu'nun değişmesini talep ettiklerini söyledi. Kanundaki temel sorunun hala aşırı düşük fiyat uygulaması olduğuna dikkat çeken Yenigün, “Aşırı düşük teklifl erin pahalıya mal olan işler, kalitesiz yapılar ve ödenmeyen SGK primleri gibi pek çok olumsuz sonucu olabiliyor. Bu nedenle Kamu İhale Kanunu tümüyle yeniden ele alınmalı ve baştan yazılmalıdır” dedi.

Teminat yerine “Kefalet Bonusu” 

Öte taraftan yurtiçinde yapılacak büyük kamu projelerinde teminat mektubu yerine Kefalet Bonusu uygulamasına geçilmesi gerektiğini öneren TMB Başkanı Yenigün, “Bu sistem yüklenicilerin işverene karşı olan yükümlülüklerini yerine getirmemesi veya işverenin yükleniciye borcunu ödeyememesi durumunda kefilin sözleşmede öngörülen miktarı alacaklı tarafa ödeyeceğini garanti eden bir yasal sözleşme modelinden oluşuyor. Projelere getirilecek sigorta ile aşırı düşük teklifl er önlenerek, işlerin zamanda ve kalitede tamamlanması sağlanacak" dedi.