Gayrimenkulde hareket 2. ele kaydı

Hamide HANGÜL

Banka kredi kanallarının kısılmasının ardından gayrimenkulde talep ikinci ele kaydı. Banka kredisi dışındaki, mevcut tasarrufları, senet, eş-dosttan borç, otomobil takası gibi farklı ödeme seçenekleriyle şartları zorlamaya başlayan vatandaşlar, ‘fiyatlar daha da çıkar ve ev alamam’ telaşıyla ikinci el konut satışlarını hareketlendirdi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yapılan belirlemelere göre, yıl başından bu yana ilk 3 aylık konut satışları incelendiğinde ikinci el ev satışlarında, düzenli bir artış grafiği yakalandı. Bu yıl ocak ayında 55 bin 45, şubatta 65 bin 308 ve mart ayında 70 bin 995 adet ikinci el konut satışı gerçekleşti. Bu yıl martta toplam konut satışlarından yüzde 67,4 pay aldı. Söz konusu ikince el konut satışlarının payı 2013-2019 yılları arısında, yüzde 54,3 ile yüzde 62,1 bandında değişkenlik göstermişti.

İpoteklide sert düşüş

Daralan kredi kanalları ve yükselen faiz oranları ise ipotekli konut satışlarını sert düşürdü. Geçen yıl mart ayında yüzde 24 seviyesinde olan ipoteklilerin toplam satış içindeki payı, bu yıl mart ayında yüzde 12,2’ye geriledi. Firma bünyesinde ödeme yönetmeleri ve senetli satışların yanı sıra, altın, döviz, peşin gibi birikimlerle konut satın almaya yönelim yüzde 88’e dayandı.

Türkiye genelinde konut satışları mart ayında 100 bin barajını aşmasına rağmen, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0,1 azalarak 105 bin 394 oldu. İstanbul 19 bin 40 konut satışı ve yüzde 18,1’lik oranla en yüksek paya sahip oldu. Satış sayılarına göre İstanbul’u 9 bin 523 konut satışı ve yüzde 9,0 pay ile Ankara, 6 bin 413 konut satışı ve yüzde 6,1 pay ile İzmir izledi. Konut satış sayısının en az olduğu iller sırasıyla 23 konut ile Ardahan, 42 konut ile Bayburt ve 55 konut ile Hakkari oldu.

İlk üç ayda yüzde 1,3 azaldı

Konut satışları Ocak-Mart döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 1,3 azalışla 279 bin 604 olarak gerçekleşti. Türkiye genelinde ipotekli konut satışları mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 49 azalış göstererek 12 bin 880 adet oldu. Bu yılın Ocak-Mart döneminde gerçekleşen ipotekli konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 53,0 azalışla 27 bin 622 oldu.

Mart ayındaki ipotekli satışların, 3 bin 105’i, Ocak-Mart dönemindeki ipotekli satışların ise 6 bin 569’u ilk el satış olarak gerçekleşti. Türkiye genelinde diğer konut satışları, mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 15,3 artarak 92 bin 514 oldu. Toplam konut satışları içinde diğer satışların payı yüzde 87,8 olarak gerçekleşti. Ocak-Mart döneminde gerçekleşen diğer konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 12,3 artışla 251 bin 982 oldu.

Krediler daraldı konut alıcısı eş-dosta başvuruyor

Karmar AŞ. İcra Kurulu Başkanı Emrullah Yedikardeş, rakamların, kredi musluğunun daralması ve kredi oranlarının yükselmesi nedeniyle sektörün satış konusunda kendi formüllerini ürettiğini gösterdiğini söyledi. Yedikardeş, şöyle devam etti: “Gerçekten konuta oturum için ihtiyacı olanlar, firma bünyesindeki finansman dışında kalan kısım için de ya eş dosttan para bulunuyor ya da döviz ve altın tasarrufu varsa onu bozdurabiliyor.

Sıfır konutların payı yüzde 32,6 ile son 3 ayın en yüksek seviyesinde görünse de aslında son bir buçuk yıldır sıfır konutların satıştaki payının hemen hemen bu seviyelerde seyrettiğini, ufak düşüş ufak çıkışlarla ayı kapattığını görüyoruz. Sıfır konutlarda gerçek anlamlı bir artışın olabilmesi için kredi oranlarının alımı destekleyecek düzeyde gerilemesi ve bankaların kredi vermekte daha iştahlı davranması gerekiyor.”

Sıfır konut satışında kıpırdama

Türkiye genelinde ilk el konut satış sayısı mart ayında adeta kıpırdama gösterdi. Böylelikle ilk el konut satışları, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4,6 artarak 34 bin 399 adete yükseldi. Toplam konut satışları içinde ilk el konutun payı yüzde 32,6 oldu. Bu yılın ilk üç aylık döneminde ise yüzde 5,2 artış göstererek 88 bin 2556 adete çıktı.

Yabancılara satışta %47,9 düşüş

Yabancılara yapılan konut satışları Mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 47,9 azalarak bin 778 oldu. Yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 1,7 olurken, ilk sırayı 652 konut satışı ile İstanbul aldı. İstanbul’u sırasıyla 618 konut satışı ile Antalya ve 151 konut satışı ile Mersin izledi. Yılın ilk üç ayında ise yabancılara yapılan konut satışı yüzde 48 azalışla 5 bin 685’e geriledi. Ülke uyruklarına göre incelendiğinde, en çok konut satışı Rusya Federasyonu vatandaşlarına 411 adetle yapıldı. Bu ülkeyi İran 182, Ukrayna 129, Irak 82 konut satışıyla izledi.