Ev sahipliği için ‘kiralık sosyal konut’ önerisi

Hamide HANGÜL

Türkiye’de yaklaşık 7 milyon kiracının karayan yarası haline gelen kira sorununun çözümüne ‘kiralık sosyal konut’ önerisi geldi. Konut fiyatlarında maliyet karşısında bir düşüş beklemediğini söyleyen Nef Yönetim Kurulu Başkanı Erden Timur, fonların devreye girmesiyle kira öder gibi borçlandıracak sosyal konut modelleri geliştirilmesinin, hem ev sahipliği oranını artıracağını, hem de kira sorununu çözümüne katkıda bulunacağını söyledi.

Gayrimenkul editörleriyle bir araya gelen Erden Timur, dünyada çok ciddi bir barınma sorunu olduğunu işaret ederek, “2030 yılına kadar, UN-Habitat tahminlerine göre; dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 40’ı olan 3 milyar insanın erişilebilir konuta ihtiyaç duyacağı öngörülüyor. Bu, dünyada her gün 96 bin yeni uygun fiyatlı konut inşa edilmesi anlamına geliyor. Türkiye’de ise kent merkezinde 60 metrekare bir evi satın alabilmek için bir ailenin ihtiyacı olan yıl ortalaması, 1985’te 6.8 olurken, bugün süre 10 yılın üzerinde.

Bununla birlikte konut fiyatları da Türkiye’de, bireysel konut sahipliğinin çok yüksek olması nedeniyle düşmüyor. Yurtdışında birçok ülkede çeşitli fonların da konut sahibi olarak kiralama yaptığını biliyoruz. Türkiye’de ise konut sahipleri neredeyse yüzde 99 oranında bireysel yatırımcılardan oluşuyor” diye konuştu.

Konuta erişim sıkıntısı sürer

Konutta satış trendinde ise düşüşün devam ettiğini, maliyetlerin de etkisiyle arz sıkıntısın sürdüğüne işaret eden Erden Timur, şu değerlendirmelerde bulundu: “Bizler neredeyse yedi sekiz yıldır sektörde balon olmadığını anlatmaya çalıştık. Sektörde yıllık milyonun üzerinde ruhsat alınırken bile balon yoktu ki bugün olsun.

Konutta maliyetlerin geldiği nokta nedeniyle arzda sıkıntı var. Önümüzdeki birkaç sene de önemli bir talep olmasına rağmen arz sıkıntısından ve finansmana ulaşamamadan kaynaklı konut ihtiyacının karşılanamadığını göreceğiz. Burada toplam satışlar içerisinde en az etkilenecek ürün konut dışı yatırımlarda arsa ve tarla olacak. Toplam yatırım düşse de arsa payının satışlardaki yüzdesi arttığı için, arsa satışları bu süreçten pozitif çıkacak.”

İnşaat maliyet enflasyonu inanılmaz seviyede

 Bugün gelinen noktada inşaat maliyet enflasyonunun inanılmaz bir seviyede olduğunun altını çizen Erden Timur, “Konut üretmek giderek daha da zorlaşıyor. İhtiyaç nedeniyle talep var ama maliyetler ve enflasyon nedeniyle arz sıkıntısı ile talep doyurulamıyor. Gayrimenkul pazarında ilk defa bu yıl temmuz ayında konut dışı gayrimenkul oranı yüzde 60’a dayandı” diye konuştu.

Ruhsat almadan tapu almayın

Arsa yatırımında tüketicinin en çok dikkat etmesi gereken konulara da değinen Erden Timur, şu uyarılarda bulundu: “Yatırımcılar, arsa yatırımı yapacağı bölgenin imar belgelendirilmesine baksınlar. Ruhsatı almak satıcının sorumluluğundadır; ruhsat alınmadan tapu almasın, ruhsat alındıktan sonra tapusunu alsın. Her alanda olduğu gibi arsa piyasasında düzenleyici kurumların denetimine ihtiyaç var.

Ekonomiye değer ürettiğin, kademeli bir yatırım fırsatı sunduğun ve bir masterplan eşliğinde planlı gelişimi sağladığın bu alanda sadece kendi sektörüne değil turizme bile katkın var.” Arsada ruhsat ve bürokratik süreçlerin zaman aldığını ve bir arsa sahibinin tek başına ilerletebileceği süreçler olmadığının altını çizen Timur, “İmar durumlarına bağlı olarak titizlikle yönetilmesi gerekiyor. Arsa aldığınızda üzerine ev yapabilmek ya da ev yerleştirebilmek için de ruhsat çok önemli.

Arsa satışları konutu geçti

Arsa satışlarının, konutu geçtiğini söyleyen Timur, şunları söyledi: “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü yetkililerinden alınan bilgiye göre, ülke genelinde Eylül 2023’deki 280 bin 58 gayrimenkul satışının 100 bin 839’unu konut, 49 bin 418’ini arsa, 95 bin 513’ünü tarla, 11 bin 41’ini iş yeri, geri kalanını ise diğer taşınmazlar oluşturdu. Eylül 2023’de de konut dışı arsa ve tarla tipi gayrimenkul oranı yüzde 52 olarak gerçekleşti.”