Ev sahiplerinin %51’inin ‘evet’ demesi yetecek

Hamide HANGÜL

Müteahhitlerin uzun süredir talep ettiği kentsel dönüşümü hızlandıracak ve sorunları tek çatıda çözecek ilk önemli adım atıldı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bünyesinde yer alan Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü kaldırılarak yerine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından Kentsel Dönüşüm Başkanlığı kuruldu. Kentsel dönüşüm kanunu sil baştan değişiyor. Mecliste görüşülen Kentsel Dönüşüm Kanunu öncesinde uygulayıcı başkanlık kurulmuş oldu.

TOKİ Başkanlığı’na benzer bir yaptırım gücüne sahip olması beklenen bu yeni başkanlık ile dönüşümde yüzde 51 çoğunluğun yeterli olacağı belirtiliyor. Depreme dirençli şehirler inşa edilmesi hedeflenen ve yeni yapısal düzenlemeleri de beraberinde getiren söz konusu karar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla Resmi Gazete’de yayımlandı.

Kararı değerlendiren inşaat sektör temsilcileri, kurulan Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’nın kentsel dönüşümü hızlandıracağını ve sorunların çözümünün tek bir başkanlıkta toplanacağına işaret ederek, “Önceden dönüşümde 3’te 2 çoğunluk aranıyordu. Yani 10 daireden 7’sinin kentsel dönüşüm için imza atması gerekiyordu. Şimdi yüzde 51’e çekilmiş olacak. Bu da kentsel dönüşümü hızlandırır” değerlendirmesinde bulundu.

Kendi kaynağını üretecek

 Bilim insanlarının İstanbul’da olası deprem riskine işaret eden konut geliştiricileri, “Kentsel dönüşüm çalışmalarını hızlandırır. Nüfus yoğunluğu, riskli binaların yoğunluğu, hizmetler, sanayi, turizm sektörlerinin kalbi olması açısından önemli bir karar. Yine dönüşümde tıkanan noktaların başında kaynak üretilememesi gelmekteydi. Böylece kaynak üretimi çalışmalarını da hızlandıracak ve dönüşümün sonuca ulaşmasını kolaylaştıracaktır” değerlendirmesinde bulundu.

Başkanlığın bünyesinde Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğü, Marmara Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğü, Taşınmaz ve Kaynak Geliştirme Genel Müdürlüğü'nün de hizmet vereceğini belirten Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, “Bir genel müdürlüğümüz sadece Marmara Bölgesi'ndeki kentsel dönüşümü yürütecek, diğer genel müdürlüğümüz ise Marmara dışında kalan bölgelere yönelecek.

Taşınmaz ve Kaynak Geliştirme Genel Müdürlüğümüz ise taşınmazları tespit, planlama ve değerleme işlemlerini gerçekleştirerek kentsel dönüşüm sürecine kaynak oluşturacak. Geliştirdiğimiz modelle hazineye mali bir yük oluşturmadan güçlü şehirler hazırlayacağız. Yeni düzenlemelerle inşallah ülkemizi deprem başta olmak üzere afetlere karşı daha hızlı bir şekilde dirençli hale getireceğiz.”

3'te 2 sıkıştırıyor

GYODER Yüksek İstişare Kurulu Üyesi ve EYG Gayrimenkul Başkanı Ömer Faruk Çelik, başkanlıkla sektörün en önemli beklentinin, kentsel dönüşünde çoğunluk oranının yüzde 51'e çekilmesi olduğunu söyledi.

Çelik, sözlerini şöyle sürdürdü: "Kentsel dönüşümde, 3'te 2 çoğunluktan yüzde 51'e çekilmesi durumunda dönüşümün öne açılır. Zaten 3'te 2 çoğunlukla çözümler sıkıştığı için sektörde dönüşüm yapan firmalar yüzde 51'e çekilsin diyordu. Bu sıkışıklığın önüne geçilemiyor. Çoğunluğun yakalanamadığı yerde riskli yerlerde bir türlü yapılaşmayı yenilemek mümkün olamıyor.

Başkanlığın kurulmasıyla sektörün beklentisi yüzde 51'e çekilmesi, böylelikle en önemli sorunlardan birinde bir adım atılmış olacak. Başkanlıktan benim beklentim, Türkiye'de kentsel dönüşüm yol haritası yok. En riskli bölgeler ve en yaşlı binalar öncelenmeli. Ancak riskin yüksek olduğu bölgelerde yüzde 51'i koyarak da çözüm üretemeyebiliriz, oralarda başka akılların devreye girilmesi gerekiyor" diye konuştu.

Boss4 Gayrimenkul Yönetim Kurulu Başkanı Abdülkadir Akkuş, Kentsel Dönüşüm Başkanlığı kurulmasının olumlu bir gelişme olduğunu söyledi. Kentsel dönüşümde önceden 3’de 2 çoğunluk arandığına işaret eden Akkuş, “Başkanlığın kurulmasıyla dönüşüm hızlanacak ve yüzde 51 ile dönüşüm yapılması söz konusu olabilecek.

Mesela, önceden 10 dairenin dönüşümün gerçekleşmesi için 7’sinin imzalaması gerekiyordu. Şimdi yüzde 51’in imzalaması yeterli olacak. Ya da 500 daireden şu anda 251 kişinin bile imzalaması yeterli olabilecek. Bu da dönüşümü hızlandırır. Müteahhitlerin çalışmalarını hızlandırması ve bütün sorunların çözümü artık başkanlık çatısında toplanacak” diye değerlendirdi.

Özel olarak ilgilenecek

 Yüksek Şehir ve Bölge Plancısı ve İmpo İmar Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Müberra Oflaz, söz konusu kararı şöyle değerlendirdi: “Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü yerine kurulan bu başkanlığın, ülkemizin deprem bölgesinde olması sebebiyle büyük sorumluluklara ve kritik öneme sahip olacağı kesin. Başkanlık bünyesinde Marmara Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğü de kuruldu. Sadece Marmara için böyle bir Müdürlüğün kurulmuş olması çalışmaların hızlanacağı şeklinde değerlendirilebilir.

Yoğun nüfus, riskli binaların yoğunluğu ve ülkenin hizmetler, sanayi, turizm sektörlerinin kalbi olması açısından önemli bir karar. Dönüşümde tıkanan noktaların başında kaynak üretilememesi gelmekteydi. Böylece her dönüşüm bölgesi daha ayrıntılı ele alınarak kaynak üretimi çalışmalarını da hızlandıracak ve dönüşümün sonuca ulaşmasını kolaylaştıracaktır.”

Etkin yürütülebilecek

 Deprem Güçlendirme Derneği Başkanı Sinan Türkkan, Türkiye'nin karşı karşıya olduğu deprem tehlikesine dikkati çekerek, ülke genelinde 6,5 milyon riskli konut bulunduğunu söyledi.

Türkkan, Kentsel Dönüşüm Başkanlığı sayesinde kentsel dönüşüm çalışmalarının daha hızlı ve etkin bir şekilde ve tek elden yürütüleceğini kaydederek, "İhtiyaç duyulan mevzuatsal değişimler daha hızlı hayata geçirilebilecek. Bu sayede projeler yarıda kalmayacak, dönüşüm hızlanacak. Güçlendirmede de aynı durumun söz konusu olacağını düşünüyoruz. Ancak burada ilgili yönetmeliklerin hızla hayata geçirilmesi ve finansman çözümlerinin de bulunması önemli” dedi.

Türk Dünyası Mimarlar ve Mühendisler Birliği Kentsel Dönüşüm Komisyonu Başkanı Nihat Şen ise Kentsel Dönüşüm Başkanlığı'nın dönüşümün hızla ilerlemesine katkı sağlayabileceğini belirterek, "Tam görev ve yetkileri süreç içinde daha da netleşecek olup bu konunun asıl ekonomik yönü halledilmedikçe kentsel dönüşümün hızlanması çok zor” diye konuştu.

Helmann Yönetim Kurulu Başkanı Selman Özgün de söz konusu yeni yapılanma için geç bile kalındığını anlatırken Özyurtlar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Özyurt ise yeni başkanlığı son derece olumlu karşıladıklarını belirterek, "Dönüşüm daha kontrollü ve sistemli yürüyecek" diye konuştu.

Konut satışları eylülde yüzde 9,5 düştü

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), eylül ayına ilişkin konut satış istatistiklerini açıkladı. Buna göre; Türkiye'de konut satış sayısı eylülde, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9,5 azalarak 102 bin 656 oldu. Konut satışları ocak-eylül döneminde ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14,9 azalışla 900 bin 74 olarak gerçekleşti.

Eylülde konut satışlarında İstanbul 15 bin 247 satış ve yüzde 14,9 ile en yüksek paya sahip oldu. İstanbul'u 9 bin 48 konut satışı ile Ankara, 5 bin 476 konut satışı ile İzmir izledi. Satışın en az olduğu iller ise; 47 konut ile Ardahan, 55 konut ile Hakkari ve 77 konut ile Bayburt oldu. Türkiye'de ipotekli konut satışları da eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 50,2 azalış göstererek 8 bin 446 oldu. Toplam satış içinde ipotekli satışlar yüzde 8,2 olarak gerçekleşti.

Ocakeylül dönemindeki ipotekli satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 29,6 azalışla 160 bin 884 oldu. İlk el satışlar ise eylülde bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 15,2 azalarak 30 bin 488 oldu. İlk el satışları ocak-eylül döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 13,9 azalışla 268 bin 597 olarak gerçekleşirken, kinci el konut satışları eylülde bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6,8 azalış göstererek 72 bin 168 oldu.

Rezerv alanlarda bina yapımı hızlanmalı

Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği (AYİDER) Başkanı Hakan Şişik de Kentsel Dönüşüm Başkanlığının altında biri Marmara'ya özel olmak üzere 3 ayrı genel müdürlük oluşturulduğunu belirterek, şunları kaydetti: “Yaklaşan Marmara depremi göz önüne alındığında sürecin hızlanması adına Başkanlığın kurulması doğru bir adım. Vatandaşın ilgisi ve hükümetin desteğiyle bu sürecin hızlanacağı kanısındayız.

Başkanlıkla birlikte ekonomi modelinin nasıl olacağı, sürecin nasıl ilerleyeceğini şu an bilmiyoruz. Aynı zamanda ada bazlı dönüşümden yanayız. 10 katlı binayı yıkıp yerine 20 katlı bina yapmakla dönüşüm olmaz. Önümüzdeki dönemde ivedilikle rezerv alanlarına yeni binaların yapılması ve dönüşüme girecek binaların hızlıca dönüştürülmesi, vatandaşa da daha fazla ekonomik çözüm sunulması ve buna uygun bir finans sistemi yapılmasından yanayız.”

Bahaş Holding CEO'su Abdüssamet Bahadır da kentsel dönüşüm projelerinin acilen uygulamaya alınmasının hayati önem taşıdığını kaydederek, “Kentsel Dönüşüm Başkanlığı'nın kurulması her ne kadar geç de olsa olumlu bir adım” dedi.