Arsa savaşları fiyatları uçurdu TOKİ artık devreye girmeli

YENER KARADENİZ

İSTANBUL - PwC Türkiye Ortağı ve Gayrimenkul Sektörü Lideri Ersun Bayraktaroğlu, gayrimenkul sektörüne ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Son zamanlarda konut fiyatlarında ve proje maliyetlerinde yaşanan yüksekliğe dikkati çeken Bayraktaroğlu, bu durumu tetikleyen birçok faktörün olduğunu söyledi. Bunların başında arsa bulma sıkıntısının geldiğini belirten Bayraktaroğlu, iyi konumlu arsa sayısının neredeyse kalmadığını, olanların da çok yüksek fiyatta piyasaya sunulduğunu kaydetti. Bayraktaroğlu'na göre, değerli arsalar, 'satayım' diyenin değil, 'dursun' diyenin elinde. Arsaların çoğunlukla hasılat paylaşımı ya da kat karşılığı satılmasının da mevcut soruna 'tuz biber ektiğini' belirten Bayraktaroğlu, piyasada yaşananları 'arsa savaşları' şeklinde özetledi. Buna karşın ortamı yatıştıracak çözümlerin de mevcut olduğunu söyleyen Bayraktaroğlu'na göre, burada TOKİ'ye de birtakım görevler düşebileceğini ifade etti. Bayraktaroğlu, “TOKİ, Emlak Konut ile birlikte arsa üretiyor. Bu TOKİ'nin misyonları arasında var.Belki de TOKİ'nin, bu maddeyi ana iş kolu haline getirerek sürdürmesi gerekiyor” diye konuştu. Arsa sıkıntısı konusunda kentsel dönüşüm atağının da yararlı olacağına dikkati çeken Bayraktaroğlu, bunun yeni proje alanlarının açılması için fırsatlar yaratabileceğini dile getirdi. Emlak Konut GYO’nun İstinye’deki 158 dönümlük arazisi için geçtiğimiz haftalarda yapılan ihalede 3.6 milyar liralık satış geliri ve bunun üzerinden Emlak Konut’a yüzde 51.1 ile 1.8 milyar lira teklif edilmiş ve bu rakalmar çok yüksek olmakla eleştirilmişti. 

'Genel değil bölgesel 'balon' 

Konut fiyatlarında balon söylentilerine değinen PwC Türkiye Ortağı Bayraktaroğlu, arz talep dengesinden ötürü bölgesel bazda bir dengesizliğin olabileceğini ancak bir balondan bahsedilemeyeceğinin altını çizdi. Geçen yılın sonlarında bu tartışmaların arttığını hatırlatan Ersun Bayraktaroğlu, şunları kaydetti: “Balon denilen durum, üç çeyrek üst üste gayrimenkuldeki fiyatların enfl asyonun çok üstünde artmasıyla ortaya çıkar. Bizdeki resme baktığımızda ise böyle bir durumun söz konusu olmadığını görüyoruz. 2010 yılından itibaren yapılan fiyat endeksine bakıldığında, 5 yılda yüzde 54 artış görülüyor. Maliyetlerdeki artışa ve enfl asyona baktığımızda balon için öngörülen durumun yaşanmadığı açık.” Gayrimenkul piyasasına yabancı ilgisinden de bahseden Bayraktaroğlu, yoğunluklu olarak Körfez ülkelerinden talep geldiğini belirtti. Arap yatırımcıların halihazırda sıkı pazarlık yaptıklarını söyleyen Bayraktaroğlu, bundan ötürü kurdaki artışın yatırım kararlarını çok da etkilemediğini ifade etti. Kur artışının sektörde hemen reaksiyon göstermesinin mümkün olmadığını kaydeden Bayraktaroğlu, ani yükselişlerin hemen işleme girmediğini anlattı. Yine de kurdaki artışın olası etkilerinin sadece yabancı yatırımcılar için değil, yerli yatırımcıları da ilgilendirdiğini söyleyen Bayraktaroğlu, “Seçime kadar satışların biraz daha durağan geçmesi bekleniyor” diye konuştu. Konut satışlarında geçen yılın aynı döneminde de benzer rakamların olduğunu hatırlatan Bayraktaroğlu, faizlerdeki düşüşün mortgage'larda artışa yol açtığını, buna karşın çok büyük değişikliklerin yaşanmayacağını ileri sürdü. 

Yabancı rakip haline gelirse... 

2014'te Türkiye genelinde yerli ve yabancı yatırımcıya toplamda 1.16 milyon konut satışı gerçekleşmişti. Talebin ertelenebileceğini ama iptal olmayacağını söyleyen Ersun Bayraktaroğlu, seçimden sonra satışların kaldığı yerden devam edeceğini öngörüyor. Kurumsal anlamda çok büyük girişlerin olmasını beklemediğini söyleyen Bayraktaroğlu, “On yıl önce her hafta neredeyse 3-4 gün değişik uluslararası yatırımcılarla toplantı yapardık. Şu an çok az görüşme yapıyoruz. Bireysel olarak gelenlerin de yüzde 90'ı konut için geliyor” ifadesini kullandı. Bayraktaroğlu'na göre, blok satışla alım yapan yabancı yatırımcı proje bittiğinde proje sahibine rakip olabilir. Bunun önüne geçmek için proje sahibinin bir B planına ihtiyacı olduğunu savunan Bayraktaroğlu, "Yurtdışında iyi tanıtım şart" dedi.

Uzakdoğulu fonlar sayesinde iyimserlik hakim

Ersun Bayraktaroğlu, PwC tarafından hazırlanan ve Türkiye'nin de değerlendirmede yer aldığı Gayrimenkul Pyasalarında Gelişen Trendler Avrupa 2015 raporuna da değindi. İstanbul'un da aralarında yer aldığı 27 şehri ele alan rapora göre, geçen yıl başlayan iyimserliğin etkileri devam ediyor. İyimserliğinin nedeninin kaynak girişinin çoğalacağı yönündeki beklenti olduğunu söyleyen Bayraktaroğlu, söz konusu kaynağın Uzak Doğu menşeli büyük ülke fonlarından gelmesinin beklendiğini söyledi. Rapora göre, ana kaynak Asya kökenli devlet fonları olacak; diğer kaynak kalemleri ise emeklilik ve sigorta şirketlerinden sağlanacak.