EKMİB Başkanı Mehmet Işık: İncir ihracatçısı aflatoksin nedeni ile haksızlığa uğruyor

Özlem SARSIN

Ege Kuru Meyve ve Ma­mulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kuru­lu Başkanı Mehmet Ali Işık, Türkiye’nin dünya kuru in­cir talebinin yüzde 60’ını tek başına karşıladığını söyleye­rek, AB ülkelerine yapılan ih­racatta yaşanan aflatoksin sıkıntıları nedeni ile üretici­lerin ve ihracatçıların hak­sız ithamlarla karşı karşı­ya geldiğini ifade etti. İncirin Türkiye’nin prestijli bir ih­raç ürünü olduğunu ve dikim alanlarının gün geçtikçe art­tığını vurgulayan Işık, “Yüre­ğimiz yanıyor, içimiz yanıyor.

İhracatçılar olarak böyle bir ithamla karşılaşmaktan dola­yı acı çekiyoruz. İncirde ton başına 6.358 dolar ihracat ra­kamına ulaştık, çok iyi bir ra­kamdır. Ülkemize geliyor bu para. Sektörümüzde hiç biri­mizin kar ortalaması yüzde 5’i geçmiyor. Faizler çıkmış yüzde 56’lara, dolar faizi gel­miş yüzde 12’lere. Bu şartlar altında biz hem ihracatımı­zı gerçekleştiriyoruz hem de işimizi yapmaya çalışıyoruz. Ürünü karalamaya toplum­dan uzaklaştırmaya kimsenin hakkı yok” dedi.

Işık, düzenlediği basın top­lantısında, Türkiye’de yıllık 90 bin ton civarı kuru incir üretildiğini, üretimin yüzde 50’den fazlasının ihraç edil­diğini belirterek tamamı yerli girdilerle dayalı kuru incir ih­racatının ülkemize yıllık 300 milyon ABD doları net döviz girdisi sağladığını vurgula­dı.

Işık, “Bir süredir günde­mi meşgul eden yanıltıcı ha­berlere rağmen kuru incir ih­racatımız geçen sezona göre yüzde 40’a yakın artış göster­miş olup, 2024 sezonu sonun­da ihracat gelirimizin yakla­şık 400 milyon ABD doları olması beklenmektedir. Ku­ru incir, en az 40 bin ailenin geçim kaynağıdır. Bu açıdan hem Ege Bölgemiz hem de ül­kemiz açısından çok önemli sosyal ve ekonomik değere sa­hip olan kuru incirin üretim ve ihracatının sürdürülebilir bir şekilde devam ettirilmesi hepimizin görevidir” dedi.

Aflatoksinli ürünler ayıklanıyor

Ege İhracatçı Birlikleri’nin sadece ihraç pazarlarında de­ğil, Türkiye’de de tüketicile­rin sağlıklı kuru incir tüke­timine katkı sağlamayı he­deflediklerini belirten Işık, “İşletmelerimize gelen ham­maddeler farklı noktalarda aflatoksin ayıklama/karan­lık odalardan geçirilerek boy­lanmakta, yıkanmakta, ayık­lanmakta ve istenilen şekilde işlenerek paketlenmektedir. İhracatçı firmalarımızın iş­letmelerinde özel karanlık odalarda UV lambalar altın­da ve lazer ayıklama maki­nelerinde fiziki kontrollerle sarımsı yeşil renkli ışıma ve­ren aflatoksinli kuru incirler ayıklanmaktadır.

Bu kontrol­ler sonucunda aflatoksin tes­pit edilen kuru incirlerin ti­carete konu olmasının önüne geçilmesi için Ege Kuru Mey­ve ve Mamulleri İhracatçıla­rı Birliğimizce 2000 yılından beri aflatoksinli Kuru İncir­lerin İmhası Projesi yürütül­mektedir. ‘Aflatoksinli Kuru İncirlerin İmha Projesi’ kuru incir ihracatçılarımıza her yıl ortalama 5 milyon dolar civa­rında maddi bir yük getirse de bu projeyi 24 yıldır sürdürdü­ğümüz gibi, bundan sonraki süreçte de devam edeceğimi­zi taahhüt ediyoruz” dedi.

İklim değişikliği ve yaşanan olumsuz hava koşulları nede­niyle bu yıl aflatoksin oluşu­munda önemli bir artış mey­dana geldiğine işaret eden Işık, “Bu nedenle projemiz kapsa­mında geçen yıl yüzde 0,7 olan imha oranı bu sezon yüzde 1,5’a çıkarılmış, ayrıca Okra­toksin-A oluşumuna etki et­tiği bilinen küflü incirlerin de yüzde 1 oranında toplanarak imhası kararlaştırılmıştır. Bu kapsamda yılda ortalama 500- 600 ton aflatoksinli kuru in­cir imha edilirken, 2024/2025 sezonunda imha edilecek tok­sinli incir miktarı bin 500 tona yükselecektir” dedi.

Aflatoksin nedir?

Son dönemde yoğun olarak gündeme gelen kuru incirde aflatoksinin, insan eliyle konulan zirai ilaç/pestisit olmadığına dikkat çeken Mehmet Ali Işık, “Aflatoksin diğer pek çok tarım ürününde olduğu gibi iklim koşullarına bağlı olarak doğada bulunan saprofit mantarlar tarafından üretim aşamasında meydana gelmektedir.

İklim koşullarına bağlı olarak aflatoksin oluşumu her yıl farklılık göstermektedir. 2024 yılında aflatoksin ve okratoksin bulaşıklığı nedeniyle AB ülkelerine yapılan ihracatımızda alınan Hızlı Alarm Bildirimi sayısı 2023 yılına göre önemli ölçüde artış göstermiştir. Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliğimiz aflatoksin bulaşıklığının engellenmesi ve azaltılması için yoğun çalışmalar yürütmektedir. Diğer yandan Tarım ve Orman Bakanlığımız kontrolünde olan üretim aşamasında aflatoksin bulaşıklığını önlemek ve azaltmak için 24 yıldır yoğun olarak çalışmalar yapılmaktadır” dedi.