Don felaketi narenciye ihracatını tehdit ediyor
Mersin’de geçen günlerde yaşanan don olayının, özellikle narenciye ihracatını olumsuz etkilemesi bekleniyor. Kalite kayıpları nedeniyle ihracatta aksaklıkların yaşanabileceği belirtilirken, sektör temsilcileri, donun yalnızca mevcut sezonu değil, gelecek sezonu da tehdit ettiğine dikkat çekti.
Müjde DEMİR
Geçen günlerde yaşanan don olayları özellikle narenciye için büyük bir tehdit yarattı. Yaşanan zararın ardından önümüzdeki sezon için endişe yaşanırken, üretim kaybının sadece bugünü değil, gelecekteki tarımsal faaliyetleri de olumsuz etkilemesi bekleniyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan zarar tespit çalışmalarının hızlandırılmasını ve gerekli desteklerin bir an önce sağlanmasını talep eden temsilciler, sürecin yakından takip edilmesi gerektiğini söyledi.
“Kalite kaybı ihracatı zorlaştırır”
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) Meyve ve Sebzelerin İşlenmesi ve Ticareti Komitesi Başkanı Hasan Bulduk, dondan zarar gören ürünlerde kalite kaybı yaşandığı için ihracatta sınıflandırma ve kalibrasyon süreçlerinin daha kritik hale geleceğini, eğer kayıplar beklenenden fazla olursa, yurt dışı siparişlerde gecikmeler ve kısmi iptaller yaşanabileceğini belirtti.
Özellikle Rusya ve Avrupa’ya giden turunçgil ihracatında azalma olabileceğine de değinen Bulduk, “Kaliteli ürün bulmak zorlaşırsa, ihracatçılar fiyatları artırmak zorunda kalabilir ve bu da uluslararası pazarda rekabet gücümüzü zayıflatabilir” dedi.
Mersin’de yaşanan ani sıcaklık düşüşlerinin hem tarladaki mahsulleri hem de ağaçların gelecek sezon için vereceği ürünleri risk altına koyduğunu, en çok etkilenen ürünlerin başında ise limon ve portakalın geldiğine atıfta bulunan Hasan Bulduk, özellikle erken çiçeklenme döneminde olan ağaçların, soğuk hava nedeniyle ciddi zarar gördüğünü, henüz tam ölçüm yapılmasa da bazı bahçelerde büyük kayıplar gözlemlendiğini söyledi. Bulduk, “Mandalina ise düşük sıcaklıklara karşı nispeten dayanıklı olsa da bazı bölgelerde don nedeniyle kalite kayıpları yaşandı.
Zeytin ağaçlarında da çiçeklenme dönemine yaklaşılması nedeniyle verim kaybı riski oluştu. Seralarda yetişen domates ve biber de dondan etkilendi. Isıtma sistemine sahip olmayan seralarda mahsul zarar gördü. Açık alanda üretim yapan çiftçiler kadar, seracıların da kayıpları dikkat çekiyor. Üzüm bağları ve kayısı, erik gibi erken çiçek açan meyve ağaçları da dondan zarar görenler arasında yer alıyor.
İlk değerlendirmelere göre, narenciye üretiminde yüzde 20-30 arasında bir kayıp yaşanabileceği tahmin ediliyor. Seralarda üretim yapan çiftçilerin ise yüzde 10-15 civarında verim kaybı ile karşılaşabileceği öngörülüyor” diye belirtti.
Çiftçilerin kredi ödemeleri ertelenmeli
Mersin Ziraat Mühendisleri Odası Şube Başkanı Okan Özkaya da yaşanan şiddetli don olayının ardından çiftçilerin büyük zarar gördüğüne dikkat çekerek üreticilerin kredi borçlarının en az 6 ay süreyle ertelenmesi gerektiğini vurguladı. Çiftçilerin yüksek girdi maliyetleriyle mücadele ettiğini hatırlatan Özkaya, yaşanan don olayının üreticiler için ek bir yük oluşturduğunu belirterek şu ifadeleri kullandı: "Çiftçilerimiz hem artan maliyetlerle hem de doğa olaylarıyla mücadele ederken, yaşanan bu don felaketi büyük zararlar doğurdu.
Ürünleri zarar gören üreticilerimizin büyük bölümü kredi borçlarıyla ayakta durmaya çalışıyor. Bu nedenle, zarar gören üreticilerimizin kredi ödemelerinin ertelenmesi büyük bir zorunluluktur. Aksi takdirde çiftçilerimiz üretime devam etmekte zorlanacak ve bu durum yalnızca üreticilerimizi değil, tüketicileri ve gıda arzını da olumsuz etkileyecektir.”
Üreticiler gelecek sezon için endişeli
Birçok çiftçinin, yaşanan zararın ardından önümüzdeki sezon için büyük endişe taşıdığını, üretim kaybının sadece bugünü değil, gelecekteki tarımsal faaliyetleri de olumsuz etkileyebileceğini dile getiren Özkaya, çiftçilerin sürdürülebilir üretim yapabilmesi için hükümetin ve ilgili kurumların gerekli önlemleri alması gerektiğini söyledi. Tarımın Mersin ekonomisi için kritik bir sektör olduğuna dikkat çeken Özkaya, çiftçilere destek verilmezse hem üretimin hem de istihdamın olumsuz etkileneceğini belirterek, "Üreticilerimizin kayıplarını en aza indirmek, sürdürülebilir tarımı desteklemek için hep birlikte hareket etmeliyiz" dedi.
“Zirai donun etkileri uzun süre devam edecek”
Tarsus Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Teke ise geçen ay yaşanan olumsuz hava koşullarının, yaş meyve sebze üretimini etkilediğini hatırlatarak, soğuk havanın ürün veriminin düşmesine hava şartları nedeniyle arz edilen ürün miktarının azalacağını ve bu dönem için fiyat artışlarının kaçınılmaz olacağını söyledi. Teke “Şu ana kadar don sigortası yaptıran ve yaptırmayan üreticilerin durumlarının ne olacağı konusunda yetkililiklerden henüz bir açıklama gelmedi.
Bu konuda yapılan çalışmaları yakından takip ediyoruz, ancak ihracata yönelik ürünlerde ki hasar tespitlerinin bir an önce tamamlanması ve sonuçlandırılmasında ısrarcıyız. Yaşanan zirai donun bıraktığı tahrifat öyle bir yıl içinde toparlanmaya yeniden zarar gören bahçelerin bir sonraki sezona tam verimle hazır olacağı anlamı taşımıyor ne yazık ki. Yaşanılan bu süreçte başta üreticiler olmak üzere, ihracatçılarımız ve tarımda çalışanlarımızda ciddi etkilendi. Zarar gören sektörü korumak adına alınması gereken önlemleri ilgili makamlara ilettik. Tarımda çalışan işçilerimizin de üreticinin yanında olmasını temenni ediyoruz” açıklamasında bulundu.