Suudi pazarına küresel ortakla girin

Recep ERÇİN

Suudi Arabistan vizyon projelerle ülkeyi baştan sona değiştirmeyi hedef­liyor. Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın 2017’deki ham­lesinden bu yana ülke modern­leşme yolunda ilerliyor.

Geçen haftalarda Riyad’a seyahat etti­ğimde bunun canlı tanığı oldum. Riyad çevresine baktığınızda yüzlerce kule vincinin oluştur­duğu görüntü insanı ürpertiyor. Prens Selman, 2017’de prensler, bakanlar ve zengin iş adamları­nı gözaltına aldırıp lüks bir otele kapatmış ve hepsini yolsuzluk­la suçlamıştı. Aylarca gözaltın­da tutulanların bir kısmı daha sonra serbest bırakıldı.

Prens Selman’ın bu kimselerden Batı bankalarındaki varlıklarını ül­keye getirmelerini istediği ya­zıldı. Fakat yüzlerce milyar do­lardan sadece birkaç milyar do­lar ülkeye geldi. Petrol çağı bitip veri çağı başlarken Prens Sel­man ülkeyi dönüştürmek için gerekli kaynağı bu yolla elde et­meyi amaçladı. Prens Selman’a Batı’dan şöyle bir teklif geldiği rivayet ediliyor: “Paralar bizde kalsın. Sen bizim şirketlerimizle ülkeyi dönüştürmek için proje­ler üret. Senin paranla sana ucuz kredi açalım. Hem para katlan­sın hem ekonomi büyüsün.”

IC, Limak, Tekfen, Kuzu, Mapa, Kolin...

Veliaht Prens bu teklifi kabul etmiş olacak ki ülke 2017’den bu yana vizyon projelerle de dün­yanın gündemine gelir oldu. Öğrendiğimize göre Prens Sel­man’ın ülkeyi çağdaşlaştırma adımları ülkedeki radikal güç odaklarının pek hoşuna gitmi­yor.

Buna karşın gücü elinde bulunduran Veliaht Prens’in, ABD’de Donald Trump’ın 2025’te göreve başlaması ile gü­cünü pekiştirerek yoluna de­vam edeceği belirtiliyor. Peki, Arap Yarımadası’ndaki bu tril­yonluk pastadan Türkler ne pay alabilecek? Türkiye ve Suudi Arabistan ile normalleşen siya­si ilişkiler sayesinde heyetlerin ardı arkası kesilmedi. Suudiler çok kalabalık gruplarla gelip gi­diyorlar.

En son Neom’un Baş Yatırım Direktörü Dr. Manar Al Moneef, Boğaziçi Zirvesi’ne ko­nuşmacı olarak katıldı. Türki­ye Müteahhitler Birliği de Suudi Arabistan’daki projelerle yakın­dan ilgili. Nitekim Suudi paza­rından pay alan Türkiye’nin ön­de gelen müteahhitlik firma­larından bazıları şöyle: “IC Holding: Köprü ve havalima­nı”, “Kuzu: Emlak ve su işleri”, “Limak: Havalimanı, teleferik”, “Mapa: Yol, “Kolin: Hastane ve yol”, “Tekfen: Enerji projeleri.”

Politika olmazsa herkes kendi göbeğini keser

Riyad dönüşü bir araya gel­diğimiz Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) PPP Komite­si Başkanı ve Kamu Özel Sektör İş Birliği Merkezi (KÖİ Merke­zi) Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Eyüp Vural Aydın, Türk firma­larının Suudi Arabistan pazarı­na tek başlarına girmek yerine küresel şirketlerle işbirliği yap­malarını veya Batılı firmaların aldıkları projelerde yer almala­rını tavsiye ediyor. Nedeni ise basit. Neticede Suudi Arabistan bir Ortadoğu ülkesi ve her an her şeyin olabileceği bir coğrafyada. İkinci bir Libya vakası yaşanma­ması için Dr. Aydın, bu pazarda­ki fırsatı değerlendirirken mut­laka büyük firmalarla yol almak gerektiğini vurguluyor.

Arap Ya­rımadası’ndaki dönüşümden pay almak için bir devlet politi­kasına ihtiyaç olduğunu belir­ten Dr. Aydın, “Yoksa Suudi Ara­bistan’da herkes kendi göbeği­ni kendi kesecek gibi. Trump’ın gelmesi ile Arabistan’da yatırım hızlanacak. Trump’ın zafer kut­lamasında solunda sohbet ettiği kişi Suudi Arabistan Kamu Ya­tırım Fonu Başkanı Yasir Al-Ru­mayyan’dı. Küresel sermayenin oraya gelmesi için ABD desteği­ne ihtiyaç var. Trump dönemin­de tutulan küreyi hatırlayın…” diye konuştu.

Fransızlar, Amerikalılar ve Avusturyalılar sahada

Suudi Arabistan Ulusal Özel­leştirme ve Kamu Özel Sektör İş Birliği Merkezi (NCP) Danışma Kurulu’nda da yer alan Eyüp Vu­ral Aydın, “Neom’u yaptın ama oraya vatandaşı getirecek şeyi yapmazsan olmaz. Yapamıyor­lar değil. 20 yıldır bu işin içinde­yim. Günlerce projelere çalışı­yorum. Çok detaylı çalışıyorlar. İkonik projeleri geçin sahada başka projeler var. Fransa 2 bin, Avusturya 4 bin, ABD’yi bilmi­yoruz bile. Çok daha kalabalık ekiplerle orada. Proje dizayn ediyorlar. Bunun inşaat kısmı da gelecek. Orada vinçleri gör­dünüz sahada çok iş var” ifade­lerini kullandı.

‘Ukrayna için hazırlanın’ mesajı

Türkiye’nin gündeminde KÖİ modeli ile yapılabilecek dev altyapı projeleri olmadığını altyapı yatırımlarının büyük ölçüde tamamlandığını belirten Dr. Eyüp Vural Aydın, Türk firmalarının Türki Cumhuriyetler’deki altyapı işlerine de yöneldiğini anlattı. Trump’ın gelmesiyle artık bitmesi beklenen Ukrayna Savaşı sonrası 15 yıllık yeniden inşa sürecinde ilk aşamada 100 milyar dolarlık proje çıkacağını kaydeden Dr. Aydın, “Japonya ve Güney Kore, Ukrayna’yı bize soruyor. Suudi Arabistan pazarında rakiplerimiz çok ama Ukrayna’da öyle değil. Projeleri Batılı firmalar alsa da iş yapmaya gelince mecburen bizim şirketleri davet edecekler” ifadelerini kullandı.