Amerikan pamuğu DİR'den çıktı, iplikçinin morali bozuldu

Ahmet USMAN

Son 2 yıldır ABD menşeli pamuk ithalatına uygulanan yüzde 3’lük anti damping vergisinin yarattığı sıkıntılarla boğuşan iplik üreticilerinin şikayetleri, geçen ay Amerikan pamuğunun DİR (Dahilde İşleme Rejimi) listesinden çıkarılmasıyla daha da arttı. 18 Mayıs 2018’den önce yüklenenler istisna olmak üzere, ihraç kayıtlı bile olsa iplik üreticilerinin ABD’den vergisiz olarak pamuk ithal etme olanağı kalmadı. Sözkonusu vergi yüzünden diğer tedarikçi ülkelerin de pamuk fiyatlarına zam yaptığını dile getiren iplik üreticileri, uygulama ile asıl zararın ABD’li pamukçulara değil, Türkiye tekstil sektörüne verildiğini ifade ettiler.

Pamuğa anti-damping vergisinin ABD’nin demir-çelik ithalatına uyguladığı vergiye karşılık olarak koyulduğunu hatırlatan Akdeniz Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Doğan, “O tarihte bunun kaldırılması için itirazda bulunduk ama sonuç alamadık. Son olarak 18 Mayıs’tan evvel yüklenmiş pamuklar istisna olmak üzere Amerikan pamuğu DİR kapsamından çıkarıldı. Bazı arkadaşlarımız yüzde 3 oranının artırılmasını ama Amerikan pamuğunun DİR kapsamında kalmasını istiyorlardı ama biz buna itiraz ettik. Çünkü bu yanlışı yanlışla düzeltmek demektir. Biz bir tek ABD’den pamuk ithal etmiyoruz. Vergiden sonra diğer ithalat yaptığımız ülkeler de fiyatlarını arttırdı ve sadece ihracatçılar değil tüm iplik üreticileri zarar gördü. Yunanistan bile pamuğunu Amerikan pamuğu fiyatına çıkardı. Yani fiilen o yüzde 3’ü diğer orijinlerden ithal ettiğimiz pamuğa da ödüyoruz” diye konuştu.

Hükümetin ABD’ye darbe vurmak isterken kendi üreticisini haksız rekabetle karşı karşıya bıraktığını vurgulayan Doğan, “İplikçimiz, yüzde 3 vergi ödemeden pamuk alan Bangladeş, Hindistan, Pakistan, Özbekistan ve Türkmenistan’dan gelen iplikler yüzünden darbe yiyor. Biz üvey evlat muamelesi görüyoruz. Vergi 2021’e kadar devam edecek. O tarihte tekrar değerlendirme yapacaklar, lüzum görürlerse devam ettirecekler. Hükümet demir-çelik ihracatçısı evladını korurken, iplik üreticisi evladını cezalandırıyor. Bu tavır ABD’deki ihracatçıya en ufak zarar veremiyor. Cezanın tamamını Türkiye’deki ithalatçı ve iplikçi çekiyor” dedi.

İplikte karlılıkların yüzde 2-3’ler dolayında olduğunu vurgulayan Doğan, “Bu marj giderek de daralıyor. İhracatçılar pazar kaybetmemek için maliyetine hatta zararına satış yapıyorlar. Şu an Türkiye’de iplik üretim kapasitesi yüzde 20 daraldı. Özellikle son 3 ayda bu durum daha da hızlandı. Çünkü iplik ithalatıyla rekabet edemez duruma düştük. Bu vergi kaldırılmalı, çünkü maksat hasıl olmuyor. Amerikalı bunu hissetmiyor bile. Yüzde 13 bile olsa hissetmeyecek. Çünkü şu an örneğin Pakistan’dan Amerikan pamuğundan yapılmış olmak şartıyla iplik talebi geliyor. Bu pamuğu almak zorundasınız” diye konuştu.

“Seneye ihracatımız düşecek”

ABD pamuğunun DİR kapsamından çıkarılmasının iplik ihracatına darbe vuracağını söyleyen Denizli İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Osman Uğurlu ise, “Sektör zaten sıkıntılı. Türkmenistan’dan gelen havlu iplikleri yüzünden firmamızda yıllık 7 bin tonluk üretim kapasitemizi kapattık. Yatırım ve revizyon yaparak, havlu sektörünün dışına iplik üretimine başladık. Türkmenistan, Özbekistan gibi ülkelerden pamuk fiyatına iplik geliyor. Son dönemde kurlardaki dalgalanmaların en çok etkilediği sektörlerden biri tekstil oldu. Tekstil sektörünün hammaddesi olan iplik üretimi yapan firmalar bundan en çok etkilenenler, sermaye yoğun bir iş yapıyoruz. Bunun yanında böyle durumlarda iç piyasa da duruyor” dedi.

İç pazar durunca atıl kapasitelerinin oluştuğunu ve ihracata yönelmeye çalıştıklarını vurgulayan Uğurlu, “Portekiz, İspanya ve İtalya’ya satış yapıyoruz. Son dönemde Pakistan’a yöneldik, onlar da Amerikan pamuğundan üretilen iplik alıyor. Maliyetine de olsa, döviz bazlı ve peşin diye bu ihracatı yapıyoruz. Tabi ki ülkemize döviz girdisi sağlamak en önemli arzularımızdan. Fakat hükümetimiz Amerikan pamuğunu DİR kapsamından çıkarınca bu imkanımız büyük ölçüde ortadan kalkmış oldu. Çünkü kâr marjları çok düşük, 2-3 centin pazarlığını yapıyoruz. İşler 3-5 centle dönüyor. Yüzde 3’lük verginin maliyeti ise 6 cent. Geçen sene sadece Pakistan’a 8 milyon dolarlık ihracat yaptık, önümüzdeki sene bu olmayacak. Şu an 18 Mayıs’tan sonra ABD’den yüklenen pamuklarda ihracat avantajımızı % 3 oranında kaybetmiş olduk, bu tarihten sonra ihraç kayıtlı pamuk alamayacağız” dedi.

Antidamping uygulamalarının ülke politikası olduğunu ve kimsenin sözü olamayacağını belirten Uğurlu, “Yüzde 3’lük vergiye itiraz etmedik. Ama yurtdışına satılacak bir ürün için konan vergiyi anlayamıyoruz. Ben ABD’den alıp, kendi ülkemde katma değerini ekleyip, diğer ülkelere satacağım. Buna vergi konması ihracatımızın önüne geçmektir. Amerikan pamuğu tekrar DİR kapsamına alınmalı. Çünkü bu Amerika’ya değil kendi vatandaşımıza zarar veriyor” görüşünü savundu.

“İhracatta istediğiniz zaman fiyat artıramazsınız”

ABD’nin dünyada kendi pamuğunu çok iyi tanıttığını ifade eden Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Üyesi Ertuğrul Tanrıverdi de, şunları söyledi: “Tekstilciler Amerikan pamuğundan üretilmiş iplik istiyorlar. İplik ihracatçılarımız da satışlarını Amerikan pamuğu garantisi ile yapıyorlar. Şimdiye kadar DİR sayesinde fiyat tutturabiliyorlardı. Mevcut durumda arkadaşlarımız yüzde 3 ek maliyeti göze alıp adeta mermiye kafa atacaklar. İhracatta istediğiniz zaman fiyatları artıramıyorsunuz. Kontratlar yapıldıysa vazgeçme şansınız da yok. Son zamanlarda Türk pamuğunun üretimi çok ciddi miktarda arttı ama hala talebi karşılamaktan oldukça uzak.”